De Kler

In 1876 maakte Bart de Kler een aarzelend begin met een boekhandel vanuit zijn groentewinkel in de 3^e Groenesteeg nr. 51 in Leiden. Een paar planken met een assortiment van bevindelijke auteurs uit de 17^e en 18^e eeuw. Hij verkoopt tevens religieuze artikelen. Toen Bart in 1894 overleed, nam  zijn 3^e vrouw Kaatje samen met haar zoon Jan de zaak over. Het bleef een winkel waar het accent lag op protestants-christelijke lectuur. Een andere zoon, Klaas, werkte aanvankelijk ook mee, maar begon later zelf een winkel met 2^e hands boeken en schoolboeken in de Haarlemmerstraat nr. 223. Jan gaf regelmatig catalogi uit waar de beschikbare oude en nieuwe boeken gepresenteerd werden. Samen met Herman Buurman richtte hij ook een uitgeverijtje op, waarvan het motto begon met de beginletters van de 2 compagnons “Bergopwaarts Door Klimmen” . Toen Kaatje in 1917 overleed, naam Jan de zaak officieel over. Hij wist een flink deel van de markt van schoolboeken in handen te krijgen. Rond 1930 verhuisde de winkel naar de Nieuwe Rijn nr. 45, maar kort daarop overleed Jan. Zijn zoons Bart en Jan Jr. zetten de zaak voort (een echt familie-bedrijf!).

Om het christelijke karakter van de winkel nog even te accentueren, haal ik hier een nieuwjaarswens van de firma aan uit een advertentie  op 31 december 1930: “Fa. B. de Kler wenscht zijn geachte begunstigers een door God rijk gezegend 1931”.

In 1940 werd het pand Nieuwe Rijn nr. 33 er bij gehuurd, dat als antiquariaat ging fungeren. In één van de zogenaamde kerkhuisjes bij de Hooglandse Kerk werd een opslag gehuurd. In de 2^e wereldoorlog toonde de familie De Kler zich moedig door te weigeren lid te worden van de Nederlandse Kultuurkamer. Men kreeg hierdoor regelmatig de politie over de vloer die allerlei ongewenste boeken in beslag nam. Vaak werd De Kler getipt door goede politie-agenten; dan konden de boeken tijdig worden afgevoerd naar de opslag bij de kerk.

Na de oorlog werd het antiquariaat opgeheven; ook kreeg de zaak een meer algemeen in plaats van christelijk karakter, al was dat laatste nog lang merkbaar.  Toen Bart in 1966 overleed zette Jan de zaak alleen voort. In 1975 verkocht hij de boekhandel aan L. H. Los, die de naam De Kler handhaafde. De boekhandel (nog steeds in bezit van de familie Los) bevindt zich nu op Breestraat nr. 161 en heeft verschillende filialen in de regio. Er is ook weer een antiquarische afdeling; aanvankelijk shop in shop gedreven door Jurgen Looijestijn (ex-chef van de Leidse vestiging van De Slegte), maar sinds enige tijd een integraal onderdeel van de firma De Kler zelf.