Pelt

De boekhandel van J. van Pelt op de Caspar Fagelstraat nr. 13a in Delft functioneerde in de 2e helft van de jaren ’50 tevens als agentschap van het Vaderland.

Papierhuis

Eind jaren ’50, begin jaren ’60 was kantoorboekhandel “Het Papierhuis” gevestigd op de Hugo de Grootstraat nr. 122 in Delft. Eigenaresse was Rie Kunz.

Paagman Delft

De Haagse boekhandel Paagman nam in 1960 boekhandel “Boekenhof” in Delft over en verplaatste de winkel naar de Van Schuylenburchstraat nr. 58. De zaak werd geëxploiteerd door G. W. J. Paagman (Gerard) en zijn zoon J. B. F. Paagman. Eind jaren ’60 verhuisde Paagman naar de Papsouwselaan nr. 234-236, waar voordien “Boekhandel ’t Zuiden” van A. W. van der Linden gevestigd was. Dit Delftse filiaal werd in juni 2011 opgeheven. In diezelfde periode werden, wegens tegenvallende resultaten, ook vestigingen in een aantal andere plaatsen gesloten. Maar… in 2018 keerde Paagman weer terug in Delft toen boekhandel Huyser aan de Choorstraat nr. 1 werd overgenomen. Tot op de dag van vandaag succesvol. Voor de volledigheid: in deze Delftse “Paagman-geschiedenis” spelen 2 verschillende takken van de familie een rol. Op de foto de huidige vestiging aan de Choorstraat.

Omslag

In 1987 richtte mevr. G. W. A. (Trude) Gerritsma boekhandel “De Omslag” op aan de Wijnhaven nr. 16, hoek Boterbrug in Delft. Daarvóór was zij ook al werkzaam geweest in een andere boekhandel aan de Wijnhaven. Het accent in deze boekwinkel ligt op Nederlandse en Engelse literatuur, maar het aanbod is veel breder. Door de kwaliteit van het aanbod is de zaak inmiddels een begrip in Delft en niet meer uit de stad weg te denken. Er vinden regelmatig presentaties en signeersessies plaats. Ooit zag ik er zogenaamde “boekoorbellen” hangen, vervaardigd door een mij bekende boekbindster uit Leiden. Ter gelegenheid van het 30-jarig bestaan in 2017 verscheen er een boek, getiteld “Veel succes met uw enthousiasme : biografie van een boekhandel” door Saskia Goldschmidt. De eigenaresse is inmiddels op gevorderde leeftijd, maar de zaak floreert nog steeds.

Niessen

In oktober 1917 verhuisde G. Niessen van Zeist naar Delft. Per 1 januari 1918 nam hij de “Algemeene Boekhandel v/h J. Vis Jr.” op de Oude Kerkstraat nr. 5 over. Tussen 1924 en 1940 gaf Niessen ook flink wat boeken uit en in de jaren ’20 ook veel Delftse ansichtkaarten. In 1925 verscheen bij hem een dichtbundel van H. Houtschilt Jr. getiteld “Stemmen des harten”. Dat begon zo: Soms deint er over ’t rustig plein Waarop mijn kamer ziet, Een bonte troep van groot en klein Achter een orgellied”. In 1932 was Niessen de uitgever van het maandblad voor de schooljeugd “Uit onze pen”. In 1934 stopte hij met zijn Delftse boekhandel en nam de leiding op zich van boekhandel Goeverneur in Den Haag. Tussen 1934 en 1940 bleven er nog wel publicaties van hem verschijnen met het impressum: Delft : Niessen.

Meij

In januari 1879 beveelt L. F. te Meij zich minzaam aan als boekbinder en linieerder op de Groote Markt nr. 37 in Delft. Verdere sporen van deze binderij hebben ik niet gevonden.

Meinema

Bij de naam Meinema denkt iedereen natuurlijk allereerst aan de uitgeverij van die naam. Minder bekend zal zijn dat de grondlegger van deze uitgeverij, Willem Date Meinema (Groningen 1886-Zeist 1964) in 1910 begon als boekhandelaar op de Choorstraat nr. 6 in Delft. Zoals meestal in die tijd fungeerde de zaak ook als advertentiebureau. Al in 1914 trad Meinema voor het eerst op als uitgever en in de jaren daarna kwamen er steeds meer uitgaven van de pers. In 1920 had de zaak al een eigen drukkerij. De boekhandel verhuisde in 1915 naar Hippolytusbuurt nr. 4. Dat is ook de straat waar uitgeverij/drukkerij W. D. Meinema lang gevestigd zou zijn. Overigens op verschillende nummers, te weten 4, 4-6, 6 en de drukkerij midden jaren ’20 op nr. 64. Al in 1927 werd afscheid genomen van de boekhandel die overgenomen werd door J. C. Bok. Alle aandacht kon daarna naar de uitgeverij gaan. W. D. Meinema was een uitgever van protestants-christelijke signatuur. Waarschijnlijk het bekendst werd hij met de grote aantallen kinder- en jeugdboeken, die gretig aftrek vonden, ook via scholen en met name zondagscholen. Op dit gebied werd Meinema vanaf 1926, toen het fonds van de Rotterdamse uitgeverij Unitas werd overgenomen, dé grote concurrent van uitgeverij Callenbach in Nijkerk. In de loop van de eeuw zaten verschillende leden van de familie Meinema in de directie. Behalve de oprichter noem ik nog H. Meinema en W. D. Meinema Jr. In 1939 werden verschillende in gebruik zijnde panden aan de Hippolytusbuurt, de Halsteeg en de Papenstraat afgebroken en vervangen door een nieuw bedrijfspand. N.V. (later B.V.) Meinema werd in 1989 overgenomen door Uitgeverij Boekencentrum in Den Haag (later Zoetermeer), maar het imprint Meinema bleef behouden.

Mathlener

De Christelijke Boek-, Plaat- en Lijstenhandel W. Mathlener op de Voldersgracht nr. 26 (ook wel 26-27) in Delft werd in 1907 opgericht. Eigenaar was Wouter Mathlener (Nootdorp 1875- 1966). Het christelijk assortiment omvatte naast boeken o.a. ook “scheurkalenders in 20 verschillende soorten” en wandteksten (bijbelcitaten) op fluweel. De zaak heeft ook een flink aantal Delftse ansichtkaarten uitgegeven. Verder was Mathlener de uitgever van “Uit de fontein des levens”, een weekblad onder redactie van Ds. B. van der Wal. Vanaf ca. 1930 was ook de dochter van Wouter Mathlener in de zaak werkzaam, mej. Johanna Mathlener (1907-1996) . Na het overlijden van haar vader zette zij de zaak nog tot 1972 voort. Toen werd deze boekhandel opgeheven. Tussen 1907 en 1972 op het zelfde adres, wat voor een boekhandel vrij uitzonderlijk is.

Lonzième

In 1850 beveelt Johann Jacob Lonzième zich als boekbinder bij de H.H. boekhandelaren aan voor zowel eenvoudig bindwerk als de vervaardiging van prachtbanden. Zijn zaak bevindt zich in de Pepersteeg in Delft. Naast zijn bindwerk handelde Lonzième ook in artikelen zoals schoenen, glacé handschoenen, zwepen, karwatsen etc. In 1871 verhuist de binderij naar de Gasthuislaan W 1, nr. 281. In 1882 bevindt de zaak zich op de Gasthuislaan W 1, nr. 105. In 1878 heeft zijn zoon, Friedrich Wilhelm Lonzième een binderij op de Boterbrug. Déze binderij bevindt zich in 1884 op de Hippolytusbuurt, maar in november van dat jaar verhuist F. W. Lonzième naar de Vlamingstraat nr. 28, naast de “Heeren Wolhoff & Zoon”. Gedurende een bepaalde periode waren er dus 2 binderijen Lonzième actief. Vanaf 1917 worden alleen de initialen J. J. vermeld. De boekbinderij ontwikkelde zich goed. In 1918 presenteert de zaak zich als “Kantoorboekenfabriek”, Vlamingstraat 28 (ook nr. 30). Toen Anthony van Bokhoven in 1919 besloot zijn boekbinderij er aan te geven en alleen verder te gaan als kunsthandelaar verhuisde hij van de Koornmarkt nr. 77 naar de Voldersgracht nr.27. J.J. Lonzième nam zijn boekbinderij over en vestigde zich toen dus in het eeuwenoude pand aan de Koornmarkt “Het Vlïegend Hert”. Hij ging samen met zijn moeder, de weduwe F. W. Lonzième-Mension, boven de zaak wonen. De foto dateert uit de tijd waarin Van Bokhoven nog eigenaar was. In de jaren ’20 wordt het bedrijf een naamloze vennootschap. De zaak heet dan “Kantoorboekenfabriek Delft”. Vanaf 1945 ging het bedrijf opereren onder de naam “KADEE-Delft”. De zaak floreerde en verschillende naastgelegen panden werden bij het bedrijf getrokken (Koornmarkt 79 en in 1958 ook “De Handbooch” op nr. 81, later ook nog nr. 83). In deze periode wordt de directie gevormd door J. J. en F. W. Lonzième, nazaten van de oprichter. Uiteindelijk had men toch behoefte – ook vanwege aanvoerproblemen – aan een grotere bedrijfsruimte. Die werd in de jaren ’60 gevonden op de Kluizenaarsbocht nr. 2 en in de jaren ’70 is er sprake van “Papier- en plasticverwerkende industrie KADEE” in een heel nieuw bedrijfsgebouw op de Buitenwatersloot nr. 335. Wel iets heel anders dan de verkoop van zweepjes honderd jaar eerder!

Lommers

In 1912 heeft Joh. A. Lommers een kantoorboekhandel op de Molslaan nr. 61 in Delft. In 1914 breidt hij de zaak uit met een boekbinderij. In 1919 wordt de kantoorboekhandel opgeheven en is er alleen nog sprake van een boekbinderij en brocheerinrichting. In 1922 verhuist Lommers zijn, inmiddels, electrische boekbinderij naar de Molslaan nr. 133. “Mogen wij voor U een tijdschrift inbinden? U zult tevreden zijn”. Nadat in maart 1938 het faillissement van de zaak werd uitgesproken, deed Lommers in 1940 nog een poging zich op te richten, maar in 1945 werd er alsnog een beheerder t.b.v. de schuldeisers aangesteld.

Leipsig

De zaak in schrijfbehoeften en galanterieën van P. J. van Leeuwen & Zoon in Den Haag had in de jaren ’50 van de 19e eeuw een filiaal in Delft op de Wijnhaven nr. 72. De zaak wordt geleid door de moeder van Van Leeuwen, Aldegondis van Leipsig. Vanaf 1861 komt een kleinzoon van Aldegondis uit een eerdere relatie in het bedrijf werken, Theodorus Franciscus Josephus van Leipsig. In 1889 neemt hij de zaak over en zet hem voort onder eigen naam “Th. Van Leipsig, kantoor- en teekenbehoeften”. Dan op het adres Wijnhaven 1-3. In 1897 breidt hij de zaak uit met een pand op de Peperstraat nr. 10. In de winkel werden naast kantoorbenodigdheden ook allerlei andere zaken verkocht, zoals zeep, tandpasta, scheermesjes en koffers. Rond 1919 wordt Th. (F. J.) van Leipsig opgevolgd door zijn zoon J. M. I. van Leipsig. De zaak zou zich in de loop van de eeuw steeds meer ontwikkelen tot een groothandel in kantoorartikelen, dus ook kantoormeubels en apparatuur. Er wordt bovendien een electrische drukkerij aan het bedrijf toegevoegd. Incidenteel treedt Van Leipsig ook op als uitgever. Zo verscheen in 1932: “Jubileumboek en feestgids ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van ‘St. Aubertus”, Afdeling Delft van de Ned. R.K. Bond van Brood-, Koek- en Banketbakkers en Cacao-, Chocolade- en Suikerbewerkers, 1907-1932”. Als in 1938 diverse panden in de Peperstraat afbranden, sluit Van Leipsig een deal met de gemeente. De bestaande bedrijfspanden worden afgebroken, tijdelijk vindt men onderdak op het adres Peperstraat nr. 8, maar in november 1941 kon een nieuw pand, ontworpen door de architect J. Th. Van Rossum, betrokken worden op Peperstraat nr. 12-14. In 1959 fuseerde het bedrijf, inmiddels geleid door een kleinzoon van de eerste eigenaar, J. Th. A. van Leipsig, met 3 andere bedrijven in dezelfde branche: H. Stumpel Breda, H. Stumpel Dordrecht en ASPA Zaandam. Aanvankelijk bleef de naam Van Leipsig gehandhaafd, maar in 1963 werd de zaak omgedoopt tot ASPA Delft. ASPA Delft verhuisde in 1981 naar Zoetermeer.

Lectura

April 1929 wordt leesbibliotheek/leesinrichting “Lectura” op de Hugo de Grootstraat nr. 180 in Delft voor het eerst vermeld. De zaak is eigendom van de Fa. A. C. Tinbergen. “8 cent per deel per week, knipkaart voor 10 boeken 70 cent”. De winkel had Nederlandse, Engelse en Duitse boeken in voorraad. Midden jaren ’30 werd de zaak uitgebreid met een kantoorboekhandel. In de oorlogsjaren verkocht men volop verduisteringspapier. In de jaren ’50 wordt de zaak gedreven door mevr. N. van Meekeren-de Graaff. In 1967 werd de winkel voortgezet door W. R. Dersjant. Begin jaren ’70 gaf “Lectura” nog eigen ansichtkaarten uit.

Koumans

Rond 1896 nam Simon Petrus Arnoldus Koumans (1861-1932) de boekbinderij over van zijn vader, Petrus Koumans (1835- ). De zaak was gevestigd op de Papenstraat nr. 7 in Delft. Al vrij snel daarna, de zaak ontwikkelde zich goed, zocht SPAK, zoals hij door vrienden en bekenden werd genoemd, een ruimere werkplaats. Die vond hij op de Koornmarkt nr. 83, in het “Huis met de Bril”. Koumans zou zich als binder en kartonnagewerker een goede naam verwerven. De zaak van SPAK moet niet verward worden met de boekdrukkerij van zijn naamgenoot, P. J. Koumans op het adres Koornmarkt nr. 65. Toen SPAK in november 1932 overleed, werd het bedrijf door zijn weduwe verkocht aan W. F. G. Blok die een boekbinderij had op de Voorstraat nr. 63. De zaak werd op dit adres voortgezet onder de naam “Boekbinderij Blok & Koumans”. Op de foto het “Huis met de Bril” op de Koornmarkt.

Koster

Stempels, laat staan etiketten van 2e hands-boekhandelaren/antiquaren kom ik niet zo vaak tegen. E. V. Koster, die in de jaren ’80 van de 19e eeuw een 2e hands-boekwinkel had op de Voorstraat in Delft had een mooi stempel waarop hij kenbaar maakte goede prijzen te willen betalen voor alle soorten oude boeken. In 1886 had hij een mooie partij boek- en plaatwerken op de kop getikt over “schoone bouwkunst”, die hij tegen “civiele prijzen” te koop aanbood.

Koekebacker

Wilh. Koekebacker Jr. was als boekbinder actief tussen 1934 en 1940 op de Oude Delft nr. 154 in Delft. Hij leverde 1e klas werk tegen billijke prijzen.

Kempers

De firma Kempers in Delft bestaat dit jaar 85 jaar. Sinds 1937 hebben 3 generaties Kempers de zaak bemand. In 1937 nam H. J. (Herman) Kempers een winkel met religieuze artikelen in de Voorstraat nr. 14 over van de weduwe Halker-Sprenger. Het assortiment bestond o.a. uit kruisbeelden, mariabeeldjes, kerststallen, maar er was tevens Lourdeswater verkrijgbaar. Al vrij snel werd besloten het assortiment uit te breiden met kantoorartikelen en later met boeken. In 1945 is in advertenties al sprake van boekhandel H. Kempers. Rond 1967 deed de zoon van de oprichter, Ben Kempers, zijn intrede. Hij opende een tweede vestiging in de Kruisstraat nr. 44-46. Zeker tot midden jaren ’60 bleef men ook religieuze artikelen verkopen. Ben opende nog een 3e vestiging in het nieuwe winkelcentrum “In de Hoven” (voor die tijd een gok aan de rand van de stad). In de periode 1978-1994 was er ook nog een filiaal in winkelcentrum “In de Veste”. De zaken in de Voorstraat en de Kruisstraat werden op een gegeven moment opgeheven. De zaak wordt nu gedreven door de kleinzoon van de oprichter, Johan Kempers, en zijn vrouw onder de naam “Readshop Kempers”, Troelstralaan nr. 43-47 (aanvankelijk nr. 47-49) in passage “In de Hoven”. Het is niet uit te sluiten dat een 4e generatie Kempers de zaak zal voortzetten.

IJkema

Johannes Martens IJkema (1845-1893) (ook wel gespeld Ykema) verhuisde als kind met zijn ouders uit Sneek naar Delft. In 1869 nam hij de boek- en muziekhandel/leesinrichting over van H. Koster op de Oude Delft. De boekhandel was geen lang leven beschoren, want de echte belangstelling van IJkema betrof het uitgeversvak. De zaak beschikte ook over een stoomsnelpersdrukkerij. Al kort na de overname verschijnen er dan ook publicaties bij IJkema. Eind 1870 begin 1871 ging hij een samenwerking aan met H. Kuyl van Gijn. In de jaren 1871/1872 verschenen er diverse publicaties met het impressum “IJkema & Van Gijn”. Zo bijvoorbeeld: “De afstamming van den mensch en de seksueele teeltkeus” van Charles Darwin in 2 delen. In 1873 volgt IJkema zijn hart en vestigt zich als uitgever in Den Haag op het Oranjeplein nr. 25.

Huyser

Boekhandel H. L. Huyser werd in maart 1931 geopend in de Choorstraat nr. 12 (ook wel 12/12a) in Delft. Het betrof een algemene, technische en schoolboekhandel. Men deed destijds ook in 2e hands schoolboeken. Incidenteel gaf Huyser ook zelf een schoolboek uit. Al in 1936 nam Henri Louis Huyser (1875-1956) als penningmeester zitting in het bestuur van de nieuw opgerichte Vereeniging van Delftsche Boekhandelaren. Na het overlijden van de oprichter nam mevr. J. de Rapper-Middendorp de leiding op zich. In 1996 verscheen als uitgave van boekhandel Huyser “ Wandelen door oud Delft” door Egbert de Kuyper. In de jaren ’60 werd de zaak een naamloze vennootschap. In 2008 verhuisde de winkel naar de hoek van de Choorstraat (nr. 1), direct achter de Oude Kerk. In 2018 werd deze boekhandel overgenomen door Paagman.

Helm

Rond 1927 had P. v.d. Helm in de Simonsstraat nr. 90 in Delft een winkel waar hij religieuze kunst en religieuze artikelen verkocht. Het was een zaak van rooms-katholieke signatuur. In de jaren ’30 werd de winkel uitgebreid met een kantoorboek- en papierhandel. Getraceerd tot eind jaren '60.

Helbers

J. P. C. Verboom verhuisde zijn kantoorboek- en papierhandel in Delft in 1895 van de Voorstraat nr. 8 naar het adres Oude Kerkstraat nr. 4. In oktober 1899 deed hij de zaak over aan zijn schoonzoon Frans Helbers. Toen deze in december 1900 op 24-jarige leeftijd overleed, werd de zaak voortgezet door zijn weduwe. De zaak stond dan ook bekend als “Kantoorboekhandel Fa. Wed. F. Helbers”. Zoals niet ongebruikelijk voor kantoorboekhandels verkocht de weduwe ook allerlei huishoudelijke artikelen, zoals vonkvrije lucifers, closetpapier en karnemelkzeep. In januari 1910 brak er brand uit in het papiermagazijn van de zaak, vermoedelijk doordat een jonge bediende er met een kaars naar iets op zoek was. Gelukkig bleef de schade beperkt. Maar in juni 1922 brak er opnieuw, nu een grote, brand uit in het magazijn, dat toen geheel uitbrandde (was dezelfde bediende weer bezig geweest?). De laatste vermelding van deze zaak die ik kon vinden, is uit 1959, dán op het adres Markt nr. 37a.

Heinecken

Johannes Diederik Heinecken begon in 1928 een algemene en technische boekhandel op het adres Hippolytusbuurt nr. 4 in Delft, waar daarvoor enkele jaren de boekhandel van J. C. Bok had gezeten. Er was ook een leesbibliotheek aan de zaak verbonden en een leesinrichting, waar de klanten tegen een kleine vergoeding kranten en tijdschriften konden raadplegen. In 1931 werd de zaak een N.V., maar die werd in 1936 al weer ontbonden. In datzelfde jaar verhuisde de winkel naar de Hof van Delftlaan nr. 80. Nadat de eigenaar in september 1943 was overleden, heeft de zaak nog slechts enkele jaren bestaan. In 1946 werd de winkel voortgezet door Dirk Jan de Wit. Op de foto de zaak op de Hof van Delftlaan.

Hees

In april 1900 begon Hendrik Jacob Hees Sr. (1878- ) een algemene muziekhandel op de Markt nr. 25a in Delft, “Muziekhandel Hees & Co.” De zaak zou zich ontwikkelen tot één van de grootste muziekhandels van Nederland. Al in 1903 waren er filialen in Den Haag, Haarlem en Maassluis. In april 1903 werd een grote uitverkoop gehouden in verband met de verhuizing van de zaak naar de Voldersgracht nr. 29. Opening op 11 juli 1903. “Sionsharpen zolang de voorraad strekt”. In 1911 verhuisde de zaak opnieuw, nu naar de Peperstraat nr. 8-10. In het pand aan de Voldersgracht vestigde zich toen Jan Hendrik Storm met een piano- en orgelhandel. Bij Hees & Co kon men terecht voor alle mogelijke instrumenten, grammofoonplaten, radio’s, maar ook voor bladmuziek. Tussen 1922 en 1940 produceerde Hees piano’s in een eigen fabriek. Men kon daar ook instrumenten laten repareren. De firma gaf een groot aantal verkoopcatalogi uit (in 1930 al nr. 153!) In de jaren ’20 en ’30 was er een 2e vestiging in de Voorstraat nr. 38-40. Van de vele vestigingen die er buiten Delft waren, noem ik: Den Haag, Prinsenstraat nr. 29-31/36-38, Fred. Hendriklaan nr. 295 – Haarlem, Kruisstraat nr. 33/Kampervest nr. 23 – Bandoeng, Willemstraat nr. 16 – Amsterdam, Vijzelstraat nr. 45 – Hoensbroek, Akerstraat nr. 74 – Maassluis, Zuiddijk nr. 3, IJmuiden, Rotterdam en Gouda. In maart 1938 werd het pand aan de Peperstraat door een brand volledig verwoest. In juli 1939 werd toen een nieuw pand betrokken op de hoek Choorstraat, Hippolytusbuurt (Choorstraat nr. 1-3). In de loop der tijd werd de oprichter als directeur opgevolgd door zijn zoon, Hendrik Jacob Hees Jr. (1904-1986). In 1950 werd het gouden jubileum groots gevierd. Maar in 1969 werden als gevolg van een reorganisatie 25 van de 50 personeelsleden ontslagen en vestigingen in Gouda, Maassluis en IJmuiden opgeheven. In dat zelfde jaar tenslotte werd de firma overgenomen door muziekhandel Alphenaar uit Haarlem, maar wel onder de oude naam “Hees” voortgezet. Op de foto de zaak op de Peperstraat.

Haas

Op 1 mei 1865 deelde P. W. de Haas mee zich als boekbinder gevestigd te hebben op de Oude Delft, Wijk 5, nr. 35 in Delft. In november 1867 werd de zaak uitgebreid met een “welingerichte steendrukkerij”. Prive-omstandigheden noodzaakten De Haas echter de binderij in maart 1870 te koop aan te bieden.

Groot

P. de Groot wordt in 1815 al vermeld als boekdrukker op de Groote Markt in Delft. Hij was de vaste drukker voor de Koninklijke Artillerie- en Genieschool in Delft. Daarnaast had hij ook een boekhandel. Vanaf 1835 is er sprake van J. (Jan) de Groot, vermoedelijk zijn zoon. Op dit etiket is te zien dat hij zich de drukker van de Koninklijke Akademie mocht noemen. In 1844 stopte hij met de boekhandel en concentreerde zich volledig op de drukkerij/binderij en papierhandel. Hij was o.a. drukker/uitgever van het Delftsch Weekblad. In 1854 heb ik deze drukker/courantier voor het laatst gesignaleerd.

Gessel

Dat boekhandelaar Johan Jacobus van Gessel niet “van de straat“ was, blijkt wel uit het feit dat hij zijn zaak op dit etiket in het frans presenteert. Zijn boekhandel heeft slechts 5 jaar bestaan. In februari 1857 had Van Gessel “de eer zijne stadgenooten te berigten dat hij zich als boekhandelaar gevestigd had op het Oude Delft, Wijk 6, nr. 213”. Hij bood binnen- en buitenlandse boekwerken aan, kantoorartikelen, leverde ook druk- en bindwerk en was ruim voorzien van kerkboeken. Zoals gebruikelijk in die tijd was er ook een advertentiebureau aan de zaak verbonden. In die 6 jaar gaf Van Gessel ook een aantal publicaties uit, waaronder: “Delft in eenige afbeeldingen der schoonste monumenten, hoofdgebouwen en gezigten in en nabij de stad” getekend door C. Bos met tekst door T. van Westrhreene Wz. [1858-1860]. In 1862 schonk hij de opbrengst uit de verkoop van een door hem uitgegeven lithographie ad f. 43,80 aan het Departement van Koloniën ten behoeve van de noodlijdenden door een overstroming op Java (ook toen al!). Op 1 mei 1862 werd de zaak overgenomen door H. Koster.

Garnade (Delft)

In 1906 openden de gebroeders Garnade op Markt nr. 18 in Delft een boek- en kantoorboekhandel/annex leesbibliotheek. In 1909 verhuisde de zaak naar de Choorstraat nr. 18-20 en in 1911 werd de winkel verplaatst naar de overkant: Choorstraat nr. 21. “Zie onze concurreerende St. Nicolaas-etalage”. De gebroeders kochten/verkochten ook tweedehands schoolboeken en kantoorartikelen (zoals gebruikte passerdozen). Ca. 1924 werd een filiaal geopend op de Steenstraat nr. 15 in Leiden. Na enkele jaren werd deze vestiging door Samuel Garnade zelfstandig voortgezet. In juni werd de zaak in Delft na een verhuizing naar de Binnenwatersloot nr. 28 feestelijk heropend. Inmiddels was er sprake van een “Technische Boek- en Muziekhandel/Leesbibliotheek”. Na 1941 wordt boekhandel Garnade niet meer vermeld. Aangezien het hier om een Joodse familie ging, valt te vrezen dat zij de oorlog niet overleefd hebben. Op de foto de winkel op de Choorstraat nr. 21.

Doorne

In januari 1860 nam C. J. van Doorne “de affaire als steendrukker” over van de naar Rotterdam vertrokken Chs. Van Lier Dz. Het betrof een stoom-, boek- en steendrukkerij. Het bedrijf was gevestigd op de Molslaan, Wijk 2, no. 606 in Delft. C. J. van Doorne stelde zijn klanten een “accurate en civiele behandeling” in het vooruitzicht. Tussen 1869 en 1872 bevond de drukkerij zich op de Groote Markt. In dat laatste jaar verhuisde de zaak naar de Choorstraat. In de loop der tijd werden aan de drukkerij diverse activiteiten toegevoegd zoals een papierhandel, een binderij en een kantoorboekhandel. In 1888 verhuisde de zaak naar het adres waar het tot het einde zou blijven, de Hippolytusbuurt nr. 19, over ‘t postkantoor. Tussen 1885 en 1930 trad Van Doorne ook af en toe als uitgever op. In 1930 verscheen: “Opkomst en ontwikkeling van het schoolwezen binnen Delft (tot ca. 1700) : bijdrage tot de kennis van ons schoolwezen uit de 16e en 17e eeuw”, door L. van Klinken. De drukkerij produceerde o.a. ansichtkaarten, reclamedrukwerk en stadsplattegronden. In 1929 werd het bedrijf omgezet in een N.V. In die tijd was ook C. J. van Doorne jr. aan de zaak verbonden. In november 1937 werd de boedel van de kantoorboekhandel ten overstaan van deurwaarder J. A. Snijders te Delft geveild. De drukkerij werd in 1939 voor het laatst vermeld.