dinsdag 30 november 2021

Vons

In 1915 nam J. Vons de leesbibliotheek over van J. Sieuwerts op de Nieuwe Binnenweg nr. 105 (ook wel 105a) in Rotterdam. “Leesbibliotheek J. Vons & Co, v/h J. Sieuwerts”. Vons had boeken in 10 verschillende talen in de aanbieding, o.a. engels, italiaans, spaans, portugees, zweeds, noors en deens! In de jaren ’20 afficheerde hij zich ook als boekhandel en, vooral, als bemiddelingsbureau (een mooie naam voor advertentiebureau). Begin 1929 verkocht Vons zijn leesbibliotheek aan P.L. Goemans, die nog lang “v/h Vons & Co” bleef vermelden. Vons zette zijn bemiddelingsbureau voort op de Claes de Vrieselaan nr. 90 (ook wel 90b). Vanaf 1939 is dit bureau gevestigd op de Mathenesserlaan nr.238 (ook wel 238a). Getraceerd tot 1942.

maandag 29 november 2021

Visscher

H. Visscher had tussen 1926 en 1931 een boek- en kantoorboekhandel/leesbibliotheek op de van Cittersstraat nr. 70 in Rotterdam, nabij het Mathenesserplein. In 1931 wordt de zaak voortgezet door J. C. Triesman, dan op huisnr. 70A. Onder Triesman ging het de (letterlijk) verkeerde kant op. Hij adverteerde in 1935 in het tijdschrift “De Stormmeeuw”, het orgaan van de Nationale Jeugdstorm en in 1936 werd hij geschrapt uit de lijst van erkende boekhandelaren wegens het niet betalen van de contributie.

zondag 28 november 2021

Vlieger

De muziekhandel van J. G. Vlieger in Rotterdam had een bijzondere voorgeschiedenis. In 1896 had Vlieger op de Van der Werffstraat nr. 31, hoek Meermansstraat een fabriek van “geplakte winkelzakken”. Hij zocht toen via advertenties “zakkenplakkers” die thuiswerk voor hem wilden verrichten (dus geen zakkenvullers!). In 1897 wordt er een goedkope stempelinrichting aan het bedrijf toegevoegd. Maar de zaak ontwikkelt zich in een andere richting. In 1898 presenteert Vlieger zich als boekhandel en advertentiebureau. Hij heeft dan een 2e vestiging op Hang nr. 56, hoek Keizerstraat. In 1901 verhuist de winkel naar Steiger nr. 25, tussen de Groote Markt en het spoorviaduct, over West-Nieuwland. In de Van der Werffstraat blijft dan een filiaal gevestigd. In de jaren 1901 tot 1906 manifesteert Vlieger zich vooral als aanbieder van “aanzichtkaarten” (“grootste briefkaartenhandel van Rotterdam”). In 1906 verhuist de zaak naar de Kaasmarkt nr. 3. In de jaren daarna presenteert de zaak zich als “boek-, papier- en muziekhandel”, maar al gauw is er alleen nog sprake van een muziekhandel. In 1920 noemt Vlieger zich zelfs “het grootste muziek-magazijn ter stede”, waar o.a. alle studie-muziek, voorgeschreven door de Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst, voorradig was. In 1921 wordt een volledig nieuw ingerichte winkel betrokken op de Kaasmarkt nr. 7. In 1923 wordt de zaak overgenomen door C. W. H. Snoek. “Muziekhandel Snoek v/h Vlieger”.

zaterdag 27 november 2021

Vletter

Willem Cornelis de Vletter Jr. (zoon van een bekende Rotterdamse onderwijzer) had in de jaren ’30 van de 19e eeuw een papierhandel op de Noordblaak, Wijk B, nr. 280. Begin jaren ’40 verhuisde de zaak naar de Hoofdsteeg, Wijk L., nr. 120. Zijn zwager, Jan Hendrik Paling (ook uitvoerend musicus), had in de dertiger jaren een muziekhandel aan de Wijnhaven, Wijk A, nr. 388. Rond 1845 gingen de zwagers een vennootschap aan en vestigden toen een papier- en muziekhandel in een pand genaamd “Van ouds Het Vergulde Spinnewiel” op de hoek van de Houttuin, waar daarvoor de muziekhandel van F. W. Lichtenauer gevestigd was. In 1849 wordt de vennootschap ontbonden en dan gaat De Vletter op de begane grond van dit pand door met zijn papier- en muziekhandel. Paling zet zijn handel in pianofortes voor op de bovenverdieping. De Vletter gaf ook bladmuziek uit en samen met zijn Rotterdame collega Wenk ook een serie zangboekjes, getiteld “Zangvogeltjes”. In zijn zaak waren, merkwaardig genoeg, ook de “gerenommeerde tandmiddelen van de firma Dentz” verkrijgbaar. In 1850 werd tevens een leesinrichting geopend met “In- en Buitenlandsche muzikale tijdschriften”. In 1862 werd de zaak verplaatst naar de Hoogstraat, het 4e huis voorbij de Hoofdsteeg, Wijk 9, nr. 517, maar in 1864 volgde alweer de verhuizing naar de Hoofdsteeg, Wijk 11, nr. 122 en tussen 1865 en ca. 1875 zat de zaak in de Hoofdsteeg, wijk 11, nr. 127.

dinsdag 23 november 2021

Visser

G. Visser nam rond 1941 de boekhandel/leesbibliotheek over van Wybenga & Knook op de Bergschelaan nr. 332c in Rotterdam. De leesbibliotheek-afdeling werd nog in datzelfde jaar opgeheven. De zaak wordt voor het laatst vermeld in 1948. Op Wybenga & Knook hoop ik later terug te komen.

maandag 22 november 2021

Vischnet

Ds. J. C. H. Scholten richtte in 1911 de Hervormde Evangelisatie-Beweging “Het Vischnet” op in Rotterdam. Het bureau van de beweging was gevestigd aan de Botersloot nr. 24. Al in 1914 was er ook een afdeling boekhandel aanwezig (ook wel Boek- en Kalenderbureau genoemd). De beweging had ook een vestiging in Den Haag, waar de afdeling boekhandel gevestigd was op de Galileistraat nr. 185 (onder leiding van Johan Hendrik Louis Dreckmeier). Het Rotterdamse bureau werd in 1926 verplaatst naar de Lange Warande nr. 12, en in 1930 naar de Zuidblaak nr. 8. Er werden door de beweging tussen 1911 en 1945 talloze evangelisatie-bijeenkomsten en zangavonden georganiseerd. De oprichter, Ds. Scholten, overleed in 1932. In 1941 werd een bijbelkiosk geopend op het knooppunt Binnenweg/Eendrachtsweg. De leiding van de beweging was toen in handen van H. R Lauwaars.

zondag 21 november 2021

Vingerling

Wiebe Hoogeveen en Koos Schonewille hadden in de jaren ’80 een handboekbinderij op de Bergsingel nr. 239 in Rotterdam. “Handboekbinderij Vingerling”.

zaterdag 20 november 2021

Verschelling

De boekhandel/leesbibliotheek van M. A. Verschelling (soms wordt alleen M. als voorletter vermeld) zat tussen 1926 en 1931 op de Beukelsweg nr. 2 (ook wel 2a), hoek. Burg. Meineszplein in Rotterdam. Verschelling is in 1932 vermoedelijk naar Den Haag verhuisd, want vanaf dat jaar is een boekhandel/leesbibliotheek M. A. Verschelling daar gevestigd op de Van Hoytemastraat nr. 85. Het is aannemelijk dat het hier om dezelfde persoon gaat.

vrijdag 19 november 2021

Verlooy

Boekhandel/leesbibliotheek/drukkerij Verlooy wordt voor het eerst vermeld in 1880. De zaak is dan gevestigd op de Binnenweg nr. 29 in Rotterdam onder de naam P. J. Verlooy. In de loop der jaren worden verschillende andere huisnummers op de Binnenweg als adres vermeld, te weten: nr. 31, nr. 38 en nr. 42.Tussen 1906 en 1911 gaf Verlooy ook enkele publicaties uit, waaronder in 1910 “Een protest tegen taalvandalisme” door B. Th. K. Schumann. In 1909 wordt er een 2e zaak geopend onder de naam J. A. Verlooy op het Pijnackerplein nr. 12 (ook wel 12a). Men adverteerde gezamenlijk; dus het was ongetwijfeld een familiebedrijf. Na 1914 wordt de winkel op de Binnenweg niet meer genoemd. Boekhandel/leesbibliotheek (in 4 talen) J. A. verlooy handelde waarschijnlijk ook in 2e hands boeken, want in advertenties worden voortdurend boeken te koop gevraagd. De zaak op het Pijnackerplein wordt voor het laatst genoemd in 1971.

donderdag 18 november 2021

Verhoeff

In juni 1855 deelt N. J. Verhoeff mee zich als boekverkoper te hebben gevestigd in den Houttuin, Wijk 11, no. 199 in Rotterdam, “schuins tegenover de R.C. St. Laurenskerk”. Het gaat om een “oude en nieuwe rooms-katholieke boekhandel”. Hij meldt: “door eene veeljarige ondervinding en het aanknoopen van goede relaties, vlei ik me in staat te zijn het vertrouwen en de gunst mijner stadgenooten waardig te worden”. Aan de zaak was ook een leesbibliotheek verbonden en Verhoeff gaf in de loop der jaren ook het een en ander uit. Zoals bijv.: de “Catechismus van het H. Vormsel”. Tussen 1855 en 1878 gaf hij ook meer dan 70 catalogi uit. Vanaf 1871 wordt als huisnummer nr. 63, bij de Hoofdsteeg vermeld. In 1878 heet de firma N.J. Verhoeff & Zoon. J. N. A. Verhoeff is dan mede-eigenaar. De oprichter overleed op 28 september 1882. Gesignaleerd tot 1922.

woensdag 17 november 2021

Vellekoop

De leesbibliotheek/kantoorboekhandel van C. A. Vellekoop in Rotterdam had enige tijd 2 vestigingen. Tussen 1941 en 1951 was de zaak gevestigd op de Hildegardisstraat nr. 32 en tussen 1947 en 1963 op de Vierambachtsstraat nr. 61 (ook wel 61a).

dinsdag 16 november 2021

Velde

Kantoorboekhandel V.d. Velde was in de jaren ’80 gevestigd op de Rodenrijselaan nr. 51 in Rotterdam.

maandag 15 november 2021

Veenboer

De boek- en papierhandel/leesbibliotheek/drukkerij van Jacob Veenboer (1881-1929) wordt voor het eerst vermeld in 1896, gevestigd op de Oranjeboomstraat nr. 83 (ook wel 83a) in Rotterdam (Feijenoord). Rond 1910 gaf de firma Veenboer een serie dunne sprookjesboekjes uit, geschreven door mevr. C. Broers-de Jonge. Vanaf 1913 wordt als huisnummer nr. 87 vermeld. De drukkerij droeg de naam “Fivero”. Toen de eigenaar in 1929 als gevolg van een verkeersongeluk overleed, werd de zaak voortgezet door zijn weduwe en een zoon, die eveneens Jacob heette. In de eerste oorlogsjaren draagt ook de boekhandel de naam “Fivero”, dan op de Oranjeboomstraat nr. 89. Na 1942 ben ik deze boekhandel niet meer tegengekomen.

zondag 14 november 2021

Unger

Johan Pieter Unger startte in 1911 in de nu niet meer bestaande Nieuwe Rubensstraat nr. 53 (ook wel nr. 53a) in Rotterdam (Kralingen) een boek- en kantoorboekhandel. In 1913 werd de zaak in een aangrenzend pand uitgebreid met een drukkerij/binderij. Tussen 1912 en 1928 trad Unger ook enkele keren op als uitgever. Zo verscheen in 1928: “Het rapport van den dienstknecht : leerrede gehouden bij het afscheid van de kerk te Kralingen op 3 april 1928” door J. L. van der Wolf. Ook de Kralingsche Kerkbode werd door Unger uitgegeven. De boekhandel had ook een sterk christelijk karakter. In augustus 1925 verhuisde de winkel naar de Oudedijk nr. 118 (ook wel nr. 118a), nabij de Kralingse Plas. De drukkerij was toen gevestigd op de Jeruzalemstraat nr. 54. In de jaren ’50 zat de drukkerij op de Bethlehemstraat nr. 30. In 1956 werd de drukkerij opgeheven. Tot 1960 bleef de boekhandel in handen van de familie Unger. De zaak werd in dat jaar overgenomen door C. J van Tuyl die hem voortzette onder de oude naam. Gesignaleerd tot 1973.

zaterdag 13 november 2021

Tuinstra

De muziekhandel van W. Tuinstra was in de jaren ’90 van de 19e eeuw gevestigd aan de Aert van Nesstraat nr. 20 in Rotterdam. De zaak verkocht naast muziekinstrumenten ook veel bladmuziek. Uit een advertentie in 1901: Een citer is als instrument Een prachtig mooi nieuwjaarspresent En weet u waar u ’t kopen gaat Bij Tuinstra Aert van Nesstraat Op afbetaling of contant Stelt hij u ook ter hand De kaarten met muziek en lied Voor slechts 5 centen haast om niet Dan heb u wis een blij nieuwjaar Dat wenscht u mede met elkaar W. Tuinstra In 1902 verhuisde de winkel naar Hang nr. 56, hoek Keizerstraat. Na een uitbreiding (om de hoek) wordt als 2e adres ook genoemd Keizerstraat nr. 4. Tuinstra gaf zelf ook bladmuziek uit, voornamelijk in het populaire genre. Een passage uit een door hem uitgegeven lied “Vrede : zucht van verlichting”, t.g.v. het einde van de 1e wereldoorlog, geschreven door Adrn. Smit: Wie had dat nu toch gedacht, Wie had zooiets nu verwacht? ’t Is weer pais en vree,
Te land, ter zee, ’t Is met pief paf poef gedaan, Mag’re Hein blijft eenzaam staan. ’t Wordt voor hem weer stil seizoen, Weinig meer te doen. Het assortiment wordt uitgebreid met feestartikelen. In april 1924 wordt de zaak verplaatst naar de Weste Wagenstraat nr. 101, 1ste huis vanaf de Hoogstraat. Na het overlijden van de eigenaar in 1928 heeft de winkel nog slechts enkele jaren bestaan.

vrijdag 12 november 2021

Tuinstad

Boekhandel/leesbibliotheek “Tuinstad” in de Adrianalaan nr. 156 in Schiebroek (Rotterdam) werd tussen 1933 en 1937 gedreven door A. W. Kanters. In 1937 ging de zaak over in handen van J. M Bennik die hem tot 1962 voortzette. A. W. Kanters startte in 1940 opnieuw een leesbibliotheek, nu in de Josephlaan nr. 8, bij de W. Kruiskade (Kanters’ Leesbibliotheek). Deze leesbibliotheek werd in februari 1971 opgeheven.

woensdag 10 november 2021

Timmermans

De kantoorboekhandel/drukkerij waarmee Jacobus Antonis Marie Timmermans rond 1900 startte in de Zwarte Hondstraat nrs. 1-3-5-9-11, hoek Beursplein in Rotterdam zou in de loop van de 20e eeuw uitgroeien tot de grootste kantoorboekhandel van Rotterdam en één van de grootsten van het land. Al in 1914 had men op de Zwarte Hondstraat ook “monsterzalen van kantoormeubelen” (nr. 11). In het eerste decennium van de vorige eeuw was er ook een filiaal in de Reederijstraat nr. 10, nabij de Boompjes. Na het bombardement in mei 1940 verhuisde de firma noodgedwongen naar het Westplein nr. 3, Atlantichuis, waar men tot 1954 zou blijven. Verschillende generaties Timmermans volgden elkaar op. In de vijftiger jaren stond de kleinzoon van de oprichter, J. Timmermans, aan het roer met als compagnon Th. A. Hofmans. In 1953 werd de eerste paal geslagen van een groot nieuw bedrijfspand aan de Aert van Nesstraat nr. 25, dat in 1954 betrokken kon worden (26 meter gevel en nog eens 26 meter om de hoek aan de Ammanstraat, waar de kantoorruimte gevestigd was). De zaak had in die tijd 35.000 ! artikelen in voorraad. De firma Timmermans heeft in de loop van de tijd verschillende rechtsvormen gekend, zowel Naamloze Vennootschap (NV), als Besloten Vennootschap (BV). Ik heb de zaak voor het laatst in 1989 gesignaleerd.

dinsdag 9 november 2021

Terneden

In 1898 nam Cornelis Adrianus Terneden boekhandel Ducroissi Goetzee over die al sinds ca. 1874 gevestigd was op het Hogendorpsplein in Rotterdam, aanvankelijk op nr. 9 (later nr. 4). Hij zette de zaak voort onder de naam “Ducroissi Goetzee (C. A. Terneden)”, maar al spoedig alleen onder zijn eigen naam. Terneden verkocht de boekhandel in 1910 aan Boymans.

maandag 8 november 2021

Tassemeijer

In 1861 ging Eduard Hendrik Tassemeijer van start met een “Oude en Nieuwe Boekhandel” (ook veilinghuis en uitgeverij) op de Hoogstraat, Wijk 10, nr. 94 in Rotterdam. In 1862 gaf hij een curieus werkje uit, getiteld “Heeft Napoleon I ooit geleefd : een groote fout en bron van eene ontelbare menigte fouten in de geschiedenis van de XIXe eeuw” door J. B. Pérès. In datzelfde jaar werd door Tassemeijer de bibliotheek geveild van de Rotterdamse apotheker H. Kloeke Nortier. In 1865 verhuisde de firma Tassemeijer naar de Schiedamse Dijk 3, nr. 174. In mei 1868 werd de zaak verplaatst naar de Lombardstraat, wijk 8, nr. 113, achter het kantoor van de heer Van Dam, makelaar in effecten, maar daar was de zaak kennelijk te veel uit het zicht geraakt, want in november 1868 werd Eduard Hendrik Tassemeijer in staat van faillissement verklaard.

zondag 7 november 2021

Swarte

Op het adres Zwartjanstraat nr. 56 in Rotterdam hebben in de vorige eeuw vier boekhandels gezeten. Boekhandel J. C. de Keulenaar zat aanvankelijk op nummer 60, maar betrok rond 1906 het pand op nummer 56. Rond 1916 werd de zaak overgenomen door Mej. Mets en in 1924 nam H. Swarte (van wie hier etiketten zijn afgebeeld) de winkel op zijn beurt over van Mets. Bij Swarte was er sprake van een boek- en kantoorboekhandel, annex leesbibliotheek. De leesbibliotheek-afdeling werd in 1954 opgeheven en in 1959 verkocht H. Swarte de boekhandel aan J. Aartsen. Boekhandel J. Aartsen heeft het daarna nog tot ca. 1986 volgehouden.

zaterdag 6 november 2021

Swart

J. C. Swart had tussen 1951 en 1971 een boekhandel/leesbibliotheek op de Bovenstraat nr. 58 in Rotterdam (v/m IJsselmonde). De leesbibliotheek-afdeling werd in 1969 opgeheven en toen kwam er in de zaak plaats voor een postagentschap. Swart gaf geregeld ansichtkaarten van IJsselmonde uit. Mensen die op facebook herinneringen aan IJsselmonde ophalen, spreken van een “noodlijdende“ winkel die maar net het hoofd boven water kon houden.

vrijdag 5 november 2021

Succes

Boek- en kantoorboekhandel/leesbibliotheek “Succes” was tussen 1947 en 1966 gevestigd aan de Wolphaertsbocht nr. 85 in Rotterdam.

donderdag 4 november 2021

Strips

Twee Rotterdamse zaken die zich op hetzelfde publiek richtten en waarover ik weinig gegevens heb kunnen vinden. Strip-O-Rama hield zich bezig met de in- en verkoop van strips, posters, tijdschriften en pockets. De eigenaar was P. J. Barendregt. De zaak was in ieder geval actief tussen 1980 en 1990 op de Noordmolenstraat nr. 28. Strippo-Lingo, eveneens handelend in strips, pockets etc. was gevestigd op de Schiedamseweg nr. 110. In welke periode is mij niet bekend.

woensdag 3 november 2021

Storm Lotz

In augustus 1859 beval D. J. P. Storm Lotz zich in een advertentie bij zijn potentiële clientèle “beleefdelijk” aan toen hij aankondigde zich als boekhandelaar te vestigen aan de Oppert, Wijk 6, nr. 245 in Rotterdam. Naast boeken verkocht hij ook kantoorartikelen, maar rond 5 december adverteerde hij ook met o.a. “kinderwerkjes voor elken leeftijd”, aankleedpoppen, poësieboeken etc. Tussen 1863 en 1917 gaf de zaak ook meerdere publicaties uit, vooral in de christelijke sfeer. In november 1863 verscheen de eerste uitgave: “Ons danklied, feestrede over Psalm 9 : 1-5” van Ds. W. Th. Van Griethuysen. Vanaf 1873 wordt als adres vermeld Oppert nr. 153. Vermoedelijk na het overlijden van de oprichter, gaat de zaak over in handen van H. van Tricht. Na diens overlijden in 1935 nam Dirk Johan Philip van Tricht de leiding op zich. Na het bombardement in mei 1940 verhuisde de winkel in december naar Noodwinkel H, op de Goudsche Singel, Zuid-Zijde (nr. 466, later nr. 453), bij het vroegere weeshuis. Na een kort verblijf in 1954 op de Jericholaan nr. C 6, werd verhuisd naar het adres waar in 1959 het honderdjarig bestaan gevierd kon worden: Bergweg nr. 130. In april 1972 overleed Dirk Johan Philip van Tricht op 77-jarige leeftijd. Dat betekende tevens het einde van deze boekhandel.

dinsdag 2 november 2021

Stoeller

Op de afgebeelde etiketten presenteert W. L. Stoeller zich alleen als boekbinder, maar in juni 1858 maakte hij bekend dat hij zijn boekbinderij verplaatste van de Goudsche Weg in Rotterdam naar de Hoogstraat Wijk 7, nr. 73, hoek Wijde Kerkstraat (later nr. 317) en dat hij daar “eerstdaags” ook een boekhandel zou openen. Al snel begon hij ook met het uitgeven van publicaties; overwegend gelegenheidsuitgaven, maar ook portretten. De naar mijn smaak aantrekkelijkste publicatie van Stoeller: “Recept en handleiding tot vervaardiging der groene pepermunt likeur, op eene eenvoudige en voor elk begrijpelijke wijze : probaat middel voor kolijk-, buik- en maagpijnen en aanbevelenswaardig middel bij cholera-gevallen”(1859). De opbrengst van dit 12 pagina’s tellende werkje kwam ten goed aan de Werkinrichting voor hulpbehoevende blinden in Rotterdam. Na 1874 wordt de zaak van Stoeller niet meer vermeld.

maandag 1 november 2021

Stevenson

J. A. Stevenson had in de oorlogsjaren ’40-’45 een boekbinderij op de Berkelschelaan nr. 49 in Rotterdam.

Gijselaar

Waar in een familiebedrijf junior meestal senior opvolgt, was dat bij de boekhandelaren Gijselaar in Amsterdam niet het geval. De boekhandel...