Read Shop

De franchiseketen “The Read Shop” heeft verspreid over het land ca. 170 vestigingen. De winkel aan de Agnietenstraat nr. 12 in Gouda (zie afgebeelde etiket) bestaat niet meer. Deze zaak werd rond 2002 geleid door S. P. A. Suurbier. Ook M. A. M. Visser wordt als eigenaar genoemd.

Quant

Albertus Bernardus Georgius Quant (1831-1875) richtte op 21 juni 1859 “Boek- en Paperhandel A. Quant” op aan de Wijdstraat A, nr. 174 in Gouda. Hij bood tevens een breed assortiment uiteenlopende andere artikelen aan, zoals: kinderspeelgoed, sigarenkokers, portemonnaies, aschbakjes etc. In 1865 verhuisde de winkel naar Kleiweg E, nr. 107. Toen A. Quant in 1875 overleed, zette de weduwe A. Quant-Schlüter (1839-1905) de zaak voort. Rond 1880 wordt als adres vermeld Kleiweg nr. 90. In 1899 werd de zaak overgenomen door de oudste zoon, Lambertus Henricus Albertus Joseph Maria Quant. In diezelfde periode verkreeg de firma het predikaat hofleverancier. De zaak gaf in de eerste decennia van de 20e eeuw veel ansichtkaarten uit. In 1934 publiceerde Quant een stadsplattegrond van Gouda. Naast de hoofdvestiging werd in 1925 op de Kleiweg, hoek Turfmarkt een aparte afdeling voor luxe artikelen (denk aan porceleinen serviezen) en lederwaren geopend. Tussen 1912 en 1969 worden verschillende huisnummers op de Kleiweg vermeld: 1, 7, hoek Gouwe en 1-7. In de jaren’50 verkoopt men ook kantoormeubels en kantoormachines, is er ook een reparatie-inrichting en een elektrische lichtdruk-inrichting. Eigenaar is dan H. J. M. Quant. De zaak werd rond 1969 opgeheven.

Maas

In mei 1863 deelde P. C. Maas Jr. mee zich als boekhandelaar en leesbibliotheekhouder gevestigd te hebben aan de Westhaven, B nr. 203 in Gouda, nabij de Gouwe. Zijn leesbibliotheek omvatte ruim 4000 “Hollandsche en Fransche boekdeelen”. Verder bood hij een ruim assortiment “teeken-, kantoor-, school- en schrijfbehoeften” aan. Men kon ook advertenties bij hem opgeven en hij leverde tevens bind- en drukwerk. P. C Maas was ook depothouder van het Nederlandsch Bijbel Genootschap. In juli/augustus 1878 gaat de zaak over in handen van J. W. Knipscheer Jr. die nog enige tijd blijft vermelden: “Firma P. C. Maas Jr.” De term “schoolhandel” (zie de etiketten) ben ik nog niet eerder tegengekomen.

Kraats

Sybrand Hendrik van der Kraats (1828-1904) was in de 2e helft van de 19e en eerste decennia van de 20e eeuw actief als boekbinder in Gouda. Hij had een linieerfabriek en binderij met stempelpers. Zijn specialisme was het binden van bijbels. Rond 1900 was het bedrijf gevestigd op de Zeugstraat. Van der Kraats was ook custos van de Goudse Librye. Sybra

nd Hendrik van der Kraats Jr. (1871-1963) was eveneens boekbinder.

Kok

In november 1875 gingen Arend Kok (winkelbediende) en Adrianus Vrijlandt (kantoorbediende) een vennootschap onder firma aan teneinde een boek- en kantoorboekhandel/leesbibliotheek te starten. Daartoe huurden zij een winkel van Jacob Meinard Noothoven van Goor en Dirk Dirk Lulius van Goor op de Kleiweg E, nr. 100 in Gouda. In 1877 werd de vennootschap alweer ontbonden. Vanaf dat moment was er sprake van “Boek- en Kantoorboekhandel/Leesbibliotheek/Leesgezelschap A. Kok & Comp.”. Op 1 oktober 1892 verkocht Kok zijn zaak aan boekhandel J. T. Swartsenburg.

Karssen Gouda

Boekhandel Karssen kent een geschiedenis die teruggaat tot in de 19e eeuw. Maar ik beperk me hier tot de vestiging in Gouda. Als ik Bodegraven behandel, hoop ik uitgebreider op deze zaak terug te komen. W. Karssen & Zn uit Bodegraven nam in 1972 boekhandel Van Burk aan de Kleiweg nr. 39 over van mevr. G. Th. Janssen-van Burk. In latere jaren stond de zaak bekend onder de naam “Karssen boeken & kantoor”. Dit filiaal werd op 1 mei 2011 gesloten. Nu is er in Gouda alleen nog sprake van Karssen Office BV (kantoorinrichting) op het Stationsplein nr. 8c.

Jongeneel

In 1918 startte Pieter Jan Willem Jongeneel een uitgeverij van voordrachten en cabaretliedjes op de Korte Tiendeweg nr. 3 in Gouda. Daarnaast begon hij al gauw met een “magazijn” van bruilofts- en feestartikelen, voordrachten en muziek. Hij bood een ruim assortiment aan: lampionnen, vlaggen, vuurwerk, guirlandes etc. In 1923 verplaatste hij de (succesvolle) zaak naar het adres Markt nr. 41, naast de melksalon “Hollandia”. In 1928 werd er een leesbibliotheek aan de zaak toegevoegd. Eind jaren '40 wordt de winkel uitgebreid met een kantoorboekhandel. Uit het grote aantal publicaties dat Jongeneel uitgaf, noem ik er één: “Kijvende buurvrouwen : kijfduel voor 2 dames” door Harry Botschuyver (1955). Tussen 1961 en 1963 was de leiding van de winkel in handen van mevr. S. Jongeneel-Huisman. Tussen 1963 en 1969 wordt als eigenaar genoemd mevr. C. Oosterhaven-Jongeneel (vermoedelijk een dochter).

jong

Tussen ca. 1955 en ca. 1962 had C. P. A. de Jong een boek- en kantoorboekhandel/leesbibliotheek op het adres Dubbele Buurt nr. 9 in Gouda. Hij verkocht ook speelgoed.

Eressëa

De “nieuwetijdsboekhandel” Eressëa werd ca. 1989 opgericht aan de Lange Groenendaal nr. 97 en is daar tot op de dag van vandaag gevestigd. De zaak is genoemd naar een eiland uit de boeken van Tolkien en pretendeert dan ook een “eiland van inspiratie, wijsheid en vreugde“ in Gouda te zijn. Deze “boek- en inspiratiewinkel” verkoopt naast boeken veel andere artikelen binnen dit interessegebied, zoals tarotboxen, pendels, massagerollers etc. etc.

Edauw

Rond 1878 begon Hermanus Christiaan Edauw Jr. (1853- ) een “binnen- en buitenlandsche boekhandel” aan de Oosthaven B, nr. 44 in Gouda. Men kon er ook terecht voor kantoor- en schrijfbehoeften en er was tevens een leesbibliotheek-afdeling. Enkele jaren later wordt als adres vermeld (zie ook het afgebeelde etiket) Dubbele Buurt B, nr. 11 (later nr. 3). De boekhandel gaf veel Goudse ansichtkaarten uit. Vanaf 1901 wordt als enige eigenaar de weduwe A. Kousbroek-Graalman vermeld. In januari 1918 wordt de boekhandel overgenomen door de firma Hoes & Verbiest en omgezet in een vennootschap. Vanaf 1922 is echter C. C. A. Hoes de enige eigenaar. Tot dan toe werd de zaak nog steeds gedreven onder de naam Fa. Edauw. Maar in 1923 neemt J. Verschoor de boekhandel over en zet hem voort onder eigen naam.

Burk

Toen Jan Thomas Swartsenburg zich in 1915 helemaal ging richten op zijn uitgeverij, die hij in Zeist voortzette, deed hij zijn boek- en kantoorboekhandel, annex leesbibliotheek in Gouda over aan Gerhard Jan van Burk (1888-1963). De zaak was gevestigd op de Kleiweg nr. 39. Aanvankelijk werd de oude naam “Boekhandel J. Th. Swartsenburg” nog gehandhaafd. Zoals vaak in de 1e helft van de 20e eeuw was er ook een advertentiebureau aan de boekhandel verbonden. In 1921 werd een winkelbediende wegens diefstal van een paar boeken bij Van Burk veroordeeld tot 8 maanden gevangenisstraf, voorwaardelijk met 3 jaar proeftijd. De rechters wisten in die tijd van wanten! G. J. van Burk werd als eigenaar opgevolgd door zijn dochter Mevr. G. Th. Janssen-van Burk. De afdeling leesbibliotheek werd in 1963 opgeheven. In oktober 1972 verkocht zij de boekhandel aan boekhandel W. Karssen & Zn. in Bodegraven.

Broer

J. A. Broer had van ca. 1935 tot ca. 1967 een boekbinderij in Gouda. Hij begon op de Jeruzalemstraat nr. 8 en verhuisde in november 1935 naar het adres Nieuwehaven nr. 326.

Bovenkamp

A. C. van de Bovenkamp begon in 1934 een boek- en kantoorboekhandel en leesbibliotheek in de Walestraat nr. 4 in Gouda. In 1939 verplaatste hij de zaak naar de Doelestraat nr. 1a. Men kon bij hem ook terecht voor het afdrukken van foto’s. Hij bood leesboeken, prentenboeken en kleurboeken aan “voor elke leeftijd en elke beurs”. Na 1960 wordt de zaak niet meer vermeld.

Bijlsma

Bijlsma’s boek- en kantoorboekhandel/leesbibliotheek opende in 1925 de deuren op de Lange Tiendeweg nr. 18 in Gouda. Afwisselend worden de initialen T. en F. (Feike Bijlsma 1902-1967) van de eigenaars vermeld. Er was ook enige tijd een drukkerij aan de zaak verbonden. In april 1934 verkaste de zaak naar een pand aan de overkant, Lange Tiendeweg nr. 5. De leesbibliotheek-afdeling werd in 1946 overgenomen door leesbibliotheek “Het Centrum”. De boekhandel adverteerde veel met bijbels en kerkboeken, maar noemde zich ook specialist in goede vulpenhouders. Vanaf 1966 was de leiding in handen van Jan Huisman. De zaak heeft, voor zover ik heb kunnen nagaan, tot ca. 1977 bestaan.

Hart (nagekomen Delft)

Tussen 1925 en 1935 was de muziekhandel van Fred J. ’t Hart gevestigd op de Oude Delft nr. 88 in Delft. Na 1935 vestigde Kreymborg zich in het pand.

Zeeuw

In 1889 werd J. de Zeeuw compagnon van boekhandelaar Hendrik Jan Koebrugge en toen werd de zaak op de Voorstraat in Dordrecht voortgezet onder de naam “Boekhandel Koebrugge & De Zeeuw”. In 1893 zette De Zeeuw deze zaak in z’n eentje voort als “Boek-, Kunst- en Muziekhandel J. de Zeeuw”. Hij had ook een handelsdrukkerij waar o.a. het “Christelijk Weekblad voor Dordrecht” gedrukt werd. De Zeeuw trad ook op als uitgever. Zo verschenen er bij hem 2 geheel verschillende werkjes over drankgebruik. In 1890 “Het recht onzer drinkgewoonten” door F. Delhez, maar kennelijk wijzer geworden, ca. 1900 “De ziekten en kwalen van een drinker” door G. Delaunois. In december 1907 werd de vennootschap J. de Zeeuw ontbonden. Eén van de vennoten, P. de Vries, zette de zaak daarna onder eigen naam voort.

Wending

In september 1943 werd in een advertentie het volgende aangekondigd: “Goed nieuws voor boekenlezers, een modern ingerichte bibliotheek waar U rustig uw boek kunt kiezen, dat is het ideaal dat thans verwezenlijkt is door de vestiging van Leesbibliotheek De Wending, Groenmarkt nr. 48 Dordrecht (v.h. H. van Pelt, Groenmarkt nr. 44)”. Dat laatste kwam al eerder ter sprake bij Van Pelt. Dit wekt namelijk de indruk dat Van Pelt er mee gestopt was, maar dat was niet het geval. Diens leesbibliotheek bleef gewoon actief op Groenmarkt nr. 44. In de loop der jaren kende leesbibliotheek “De Wending” twee eigenaren, te weten: mej. F. Romijn en H. Bons. Deze laatste heeft op hetzelfde adres, Groenmarkt nr. 48, een leesbibliotheek onder de naam “Elck wat wils” gehad. Wanneer is mij niet bekend. Elck wat wils was overigens een favoriete naam voor leesbibliotheken. Verspreid over het land kom je die naam herhaaldelijk tegen.

Weetering

Gijsbertus van de Weetering begon in 1909 een boek- en kantoorboekhandel op de Vriesestraat nr. 77 in Dordrecht. Een speciaal ontworpen etiket ter gelegenheid van het 5-jarig bestaan van een boekhandel (zie het rode etiket) ben ik nog niet eerder tegengekomen. Dat maakt natuurlijk nieuwsgierig naar het etiket t.g.v. het 20-jarig bestaan in 1929, maar dat heb ik helaas niet in mijn verzameling. Boekhandel “V.d. Weetering”, tevens agentschap van het Algemeen Handelsblad, werd na het overlijden van de oprichter in maart 1930 opgeheven.

Vries

In september 1934 begon T. de Vries een kantoorboekhandel/leesbibliotheek op de Krommedijk nr. 124 in Dordrecht. Later werd er een postzegel-afdeling aan toegevoegd. In 1942 werd de postzegelhandel (tijdelijk?) verplaatst naar Vrieseplein nr. 4 en voortgezet als “Dordtse Postzegelhandel”. Na het overlijden van T. de Vries zette zijn weduwe, mevr. H. A. de Vries-Groeneveld de zaak voort. In 1959 zijn er twee vestigingen, te weten: Krommedijk nr. 124 en Krommedijk nr. 158. Tot wanneer de zaak bestaan heeft, is mij niet bekend.