Dulfer

Boekbinder en etuiwerker W. J. Dulfer heb ik kunnen traceren tussen 1854 en 1865. De binderij was gevestigd in de Gortstraat in Den Haag, oude nummering resp. 154 en 351, nieuwe nummering nr. 14). Dulfer maakte trouwens ook sigarenkokers. In de St. Nicolaastijd verkocht hij ook mooie prenteboekjes; daarnaast protestantse kerkboeken. Hij had het hart op de goede plaats, want in 1854 gaf hij een dichtstuk uit getiteld: “George Harris, de slaaf die geen slaaf meer is (fragment uit De Negerhut van Harriet Beecher Stowe). De opbrengst was bestemd voor de Commissie  voor de Weduwen en Weezen der verongelukte Scheveningse visschers van de pink “Zeemanshoop”. In 1865 werd de boekbinderij overgenomen door L. F. J. Eichler.   

Dulecto

Dulecto, handel in boeken, strips, films en speelgoed was tussen 1969 en 1976 gevestigd aan de Chasséstraat nr. 71 in Den Haag. De zaak trad ook op als uitgever van publicaties in het erotische/pornografische genre. Titels als: “Naakt is troef”, “Seks-varia “70” en het tijdschrift “Wauw” (de inhoud laat zich raden). Op hetzelfde adres vestigde zich later “Mieke’s striptiek” en vanaf 2006 tot heden “Aelix strips & comics”.  

Doove

Boek- en Kantoorboekhandel J. C. Doove op de Rijswijkscheweg nr. 530 in Den Haag heb ik kunnen traceren tussen 1934 en 1955. In de zaak werden naast boeken ook veel religieuze artikelen verkocht. Zo werd door  Doove in 1940 in de Volkskrant een “pracht H. Hartbeeld (Intronisatiebeeld) aangeboden vanaf 5 gulden”. Ook reparatie van porceleinen beeldwerken was mogelijk.

Doornhagen

Boek-, Muziek- en Kunsthandel F. C. Doornhagen & Co in de Spuistraat nr. 58 in Den Haag was oorspronkelijk in handen van P. J. Kraft (vanaf 1870), maar in 1892 namen de gebroeders Belinfante de zaak over. In 1902 komt de winkel in handen van de 1^e bediende bij Belinfante, F. C. Doornhagen. De zaak gaat dan verder onder de naam F. C. Doornhagen & Co., want medefirmant was A. van Oest. Al na één jaar trad Van Oest  weer uit de zaak, die vervolgens in 1910 werd geliquideerd. De boekhandel  gaf ook enkele publicaties uit, waaronder: “Het haagsche zeden- en politieschandaal; Duitsche Greet historie” door S. de Vries (1908). Van Doornhagen ging later vanuit Rijswijk de gerenommeerde Waterman vulpenhouders importeren. Hij overleed in februari 1944 in Rijswijk.  

Doorn

Rond 1845 startte P. C. van Doorn zijn boekhandel aan de Molenstraat nr. 15 in Den Haag. De zaak grensde vrijwel aan de paleistuin en de leden van het koninklijk huis waren dan ook vaste klant. Ze waren met name geïnteresseerd in het antiquarische aanbod van Van Doorn. De zaak mocht zich dan ook weldra tooien met de titel “Hofboekhandel”, of zoals op het blauwe etiket te lezen valt “Boekhandelaars van Z.M. den Koning”. Uit het zwarte etiket kunnen we afleiden dat Duitse literatuur een niet onbelangrijke plaats in het assortiment innam. Op de etiketten wordt overigens C. van Doorn vermeld, vermoedelijk een zoon van de oprichter. Tussen 1855 en 1897 werden vooral veel veilingcatalogi uitgegeven, maar in 1866 ook de volgende publicatie: De cholera, haar ontstaan  en hare bestrijding” door C. P. Pous Koolhaas (dit ter illustratie van het feit dat epidemieën/pandemieën helaas van alle tijden zijn). In 1865 verscheen “Is er zaligheid buiten het geloof? : brief ten voordeele eener hulpbehoevende weduwe” door J. H. Gunning Jr. Gedurende de 2^e helft van het bestaan van de boekhandel was een familielid Gerrit Pieter Grandia bedrijfsleider en later ook eigenaar. In 1897 werd de boekhandel overgenomen door Van Stockum.  

Doorman

De overgrootvader van schout-bij-nacht Karel Doorman, Johannes Didericus Doorman (1770-1827), was generaal-majoor in het Nederlandse leger. Hij begon in 1810 een boekhandel in de Warmoesstraat in Amsterdam. Curieus voor een generaal! Na zijn overlijden werd de boekhandel vanaf 1828 in Den Haag voortgezet onder de naam “de erven Doorman/librairie des héritiers Doorman”. De  boekhandel was gevestigd aan het Hofspui nr. 72. In 1830 werd de zaak verplaatst naar het Hooge Westeinde nr. 14 en in 1839 verhuisde de winkel naar zijn eindbestemming Lange Pooten H. nr. 165 (=nr. 16). Een opvolger van generaal-majoor Doorman was H. J. Doorman, één van de oprichters van de ’s Gravenhaagsche Boekhandelaars Vereeniging. De firma gaf tussen 1807 en 1877 zeer veel boekpublicaties en enkele vervolgwerken uit en het zal niet verbazen dat militaria het specialisme van de uitgeverij was. Dat neemt niet weg dat er ook boeken werden gepubliceerd met een heel ander karakter. Ik noem er één: “Paul et son chien van Paul de Kock” (1858). Toen rond 1877 de Lange Pooten ingrijpend werd verbreed, betekende dit het einde van boekhandel/uitgeverij Doorman.

Dolleman

Vanaf ca. 1928 tot in de jaren '70 dreef H. J. Dolleman een leesbibliotheek/kantoorboekhandel/boekbinderij/boekhandel aan de Hoefkade nr. 647 in Den Haag. Men werd wel beleefd verzocht de boeken zindelijk te houden. Dat is ook in het belang van de lener, niet alleen tijdens een pandemie.

Dirkzwager

Boekhandel Maarten Dirkzwager aan de Rijswijkscheweg nr. 257 in Den Haag heb ik kunnen traceren tussen 1924 en 1935. Zoals veel Haagse boekhandels gaf Dirkzwager ook ansichtkaarten uit. De winkel werd in 1935 opgeheven.

Dill

De boek- en papierwinkel van P. C. Dill op de hoek van de 2^e Wagenstraat en de Burgwal kwam ik voor het eerst tegen in het jaar 1838. De 2^e Wagenstraat bestaat onder deze naam bij mijn weten niet meer. Tussen 1840 en 1850 gaf Dill ook diverse publicaties uit, waaronder de volgende titel die nu helaas voor sommigen weer actueel kan worden: “Gedachten over den toestand der zielen in den staat der afgescheidenheid tusschen den dood en de opstanding / door Abraham Capadose (1845)”. Toen Dill in januari 1851 overleed, werd de zaak opgeheven. 

Dijkhoffz

De eigenaar van de in 1777 opgerichte boekhandel op de Plaats ZZ, nr. 27 in Den Haag (J. S. van Hoogstraten), deed de zaak in 1902 over aan zijn winkelchef G. T. de Groot. Deze ging in 1903 een compagnonschap aan met zijn zwager Marinus Dijkhoffz (1873-1960). De boekhandel ging verder onder de naam “De Groot en Dijkhoffz”. Wel werd nog geruime tijd vermeld “voorheen A(rie) van Hoogstraten” (de naam van de oprichter in 1777). Toen De Groot in 1915 uit de firma trad, werd de boekhandel door Dijkhoffz onder eigen naam voortgezet. In het begin van zijn boekhandelaarscarrière was Dijkhoffz werkzaam bij boekhandel Geerts in Hoorn; daarna bij Kunsthandel Goupil & Co. op de Plaats. De nadruk lag bij boekhandel Dijkhoffz op literatuur en kunst. In 1919 werd een kunstzaal geopend op de 1^e etage, waar diverse interessante tentoonstellingen en lezingen werden georganiseerd. Op dinsdag 19 maart 1929 werd er de allereerste signeersessie in Nederland georganiseerd (in die tijd nog niet zo gebruikelijk als nu). Stefan Zweig was op bezoek in Nederland en signeerde zijn boeken op de Plaats. In 1930 werd de winkel grondig verbouwd en het interieur kreeg een luxe uitstraling. In dat jaar werd ook voor het eerst een catalogus uitgegeven van de betere kinderboeken onder de titel “De kleine vuurtoren”, samengesteld door H. J. Kluit en Saskia Lobo. Dijkhoffz had een goede neus voor uitstekend personeel. De dichter Dop Bles was enige tijd winkelchef en de schrijver C. J. Kelk medewerker. Veel medewerkers van Dijkhoffz begonnen later zelf een boekhandel, zoals bijvoorbeeld Godert Walter (in Groningen). De boekhandel gaf tussen 1906 en 1953 ook ansichtkaarten en diverse boekpublicaties uit, waaronder “Het boek van Luilekkerland” van Chr. Van Abkoude. Marinus Dijkhoffz was erelid van de Nederlandsche Boekverkopers Bond, die hij mede oprichtte en erevoorzitter van de ’s Gravenhaagsche Boekhandelaars Vereeniging. Tussen 1934 en 1937 had Dijkhoffz ook een filiaal in Voorburg, aanvankelijk op de Laan van Nieuw Oost Einde nr. 384, later op de Parkweg nr. 44. Deze zaak werd in 1937 overgedaan aan A. W. Natzijl. In 1930 was P. J. Venemans enige tijd medewerker. Nadat hij een periode bij andere boekhandels in het land gewerkt had, werd hij in 1944 door Dijkhoffz tot mededirecteur benoemd. Marinus Dijkhoffz overleed in 1960. P. J. Venemans zou de zaak tot op hoge leeftijd voortzetten. In 1991, op 83-jarige leeftijd, sloot hij de winkel.   
Op de foto Stefan Zweig.

Dewald

Kantoorboekhandel J. Dewald Vermeulen aan de Weimarstraat nr. 37a/39 in Den Haag verkocht ook speelgoed en galanteriewaren en gaf, zoals wel meer boekhandels in Den Haag, ook ansichtkaarten uit. De zaak was tussen ca. 1891 en ca. 1898 gevestigd aan de Veenkade nr. 54 en verhuisde daarna naar de Weimarstraat.

Dendu

Zoals we al eerder zagen bij boekhandel “Coberka” is ook de naam van (hand)boekbinderij “Dendu” het resultaat van het samentrekken van de beginletters van de naam van de eigenaar, A. den Dulk. Getraceerd op 4 verschillende adressen: de Alberdingk Thijmstraat nr. 80 in Den Haag (rond 1994), de Tienhovenselaan nr. 63, eveneens in Den Haag, Sluiskant nr. 15 in Leidschendam en (vermoedelijk het laatste adres) de Rodelaan nr. 243 in Voorburg. De binderij is inmiddels opgeheven.

Delden

Vóórdat Boek- en Kantoorboekhandel E. van Andel in het pand aan de Weimarstraat nr. 16a in Den Haag gevestigd was (1912- ca. 1927), zat op hetzelfde adres de Boek-, Muziek- en Kantoorboekhandel S. M. van Delden. Getraceerd tussen 1904 en 1912.

Dekker

Dekker’s Kantoorboekhandel & Leesbibliotheek was gevestigd op het Heeswijkplein nr. 113 in Den Haag. In 1965 gaf de zaak een Haagse ansichtkaart uit. Helaas zijn bij mij geen verder gegevens bekend.

Deirkauf

Franciscus Philippus Deirkauf (1883-1953) was violoncellist en instrumentmaker. Maar daarnaast had hij een muziekhandel aan de Fahrenheitsraat nr. 579 in Den Haag, waar ook bladmuziek verkocht werd.

Damokles

Antiquariaat “Damokles” startte in 1998 op de Meesterstraat nr. 18A in Nootdorp (bezoek op afspraak). Later verhuisde de zaak naar de Piet Heinstraat nr. 129A in Den Haag. Een algemeen antiquariaat met als specialisatie boeken over transport. Eigenaar was Astrid van Rongen. De winkel werd in 2018 opgeheven. Maar in 2020 heeft de winkel een doorstart gemaakt in Nootdorp.   

Damen

Jacobus Johannes Damen neemt in 1895 de winkel in papier en aanverwante artikelen over van zijn werkgever Boin aan de Zeestraat nr. 14 in Den Haag. Hij verhuist al snel naar het Noordeinde nr. 186 en brengt de enigszins verkommerde zaak van Boin tot bloei als een luxe kantoorboekhandel. Na de geboorte van prinses Juliana in 1909 gaat Damen foto’s verkopen van het koninklijk huis, wat hem de bijnaam “Oranjewinkel” oplevert. Couperus die niet ver van de winkel woonde, wipte er regelmatig binnen om inkt aan te schaffen. In 1929 onderging de winkel een flinke verbouwing, waarbij o.a. de entree compleet vernieuwd werd. In 1955 werd de winkel geleid door mevr. S. G. Damen-Doorschout. In totaal hebben 4 generaties Damen de zaak geleid. In 1990 neemt Robert Damen (de achterkleinzoon van de oprichter) samen  met zijn vrouw Nicole de leiding in handen. De laatste 25 jaar heeft de firma zich in toenemende mate toegelegd op de verkoop van sierpapier en boekbindersmaterialen. Veel producten worden door Damen zelf geimporteerd, waaronder ook postpapier en notitieboeken. Inmiddels draagt het bedrijf de naam “Damen/Papier Royaal”. In maart 2019 werd het pand aan het Noordeinde na bijna 125 jaar verlaten en verhuisde de firma naar de Kleijweg nr. 22 in Den Hoorn.

Cultura

In april 1937 opende Martijn Nathans de Algemeene en Joodsche Boekhandel “Cultura” in de Wagenstraat nr. 76 in Den Haag. In 1938 werd de winkel verplaatst naar de Fredrik Hendriklaan nr. 278. Het is niet zo vreemd dat de winkel de oorlog niet overleefde. Nathans vertrok overigens al in 1939 naar Groningen. Hij is waarschijnlijk in Sobibor omgekomen.

Couvreur

Voor boekenliefhebbers was het antiquariaat van J. J. Couvreur in de Wagenstraat nr. 142A en later in de Papestraat nr. 19A in Den Haag decennia lang een begrip. Antiquariaten benutten deze etiketten meestal niet, maar Couvreur wel. Hij was de zoon van de Bredase antiquaar J. Couvreur. Al in 1926 wordt de zaak vermeld. In de jaren ’80 kwam ik met enige regelmaat bij Couvreur in de Papestraat. Niet ieder bezoeker werd toegestaan de bovenverdieping te betreden. Dat was slechts voorbehouden aan vaste klanten. Je kon er mooie vondsten doen. Couvreur was ook redelijk actief als uitgever. Tussen 1926 en 1985 gaf hij een dertigtal titels uit, waaronder de omvangrijke  “Geschiedenis van Scheveningen van Vermaas en diverse werken op esoterisch gebied, zoals “De geheime leer” van Blavatsky.  

Na sluiting van de Haagse zaak ging zijn zoon Ed Couvreur verder met antiquariaat Aldus in Zoetermeer.

Curieus is de vermelding op dit etiket “Alg. Boekencentrale”.  

Coberka

Sedert 1932 was aan de Dierenselaan nr. 174 in Den Haag boek- en kantoorboekhandel “Coberka” gevestigd. De naam was een samentrekking van de beginletters van de naam van de eigenaar COrnelis BErtus de Kleyn. In 1933 had hij ook een leesbibliotheek onder deze naam aan de Nijkerklaan nr. 14. Deze leesbibliotheek was ook enige tijd gevestigd aan de Sibergstraat nr. 9. De leesbibliotheek werd in 1940 opgeheven. In de jaren ‘40 gaf De Kleyn ook diverse Haagse ansichtkaarten uit. In 1951 werd de winkel, die zich ook wel afficheerde als “vulpenzaak”, overgenomen door C. Gimbel, die in de jaren ’30 een boek- en kantoorboekhandel bezat aan het Binnendamsterdiep in Groningen. De naam “Coberka” werd gehandhaafd  en de zaak ontwikkelde zich tot een drukbeklante wijkboekhandel. Getraceerd tot 1962.    

Couvée

Marinus Mattheus Couvée (1834-1916) vestigde zich als boekhandelaar/kunsthandelaar in november 1856 aan de Lange Poten K427 (=23) in Den Haag, in het pand dat daarvoor aan M. C. de Graaf Jr. behoorde. Hij had het vak geleerd bij zijn broer D. J. Couvée, die een boekhandel in Leiden dreef. De zaak ontwikkelde zich snel en voorspoedig, waardoor het in 1868 noodzakelijk werd een groter pand te betrekken aan de Lange Poten nr. 41. Couvée organiseerde een doorlopende tentoonstelling van schilderijen, prenten en kunstvoorwerpen in zijn winkel. In 1875 verleende koning Willem III hem het predikaat “Koninklijke  Nederlandse Boek- en Kunsthandel M. M. Couvée”. Couvée was vele jaren voorzitter en penningmeester van de ’s-Gravenhaagsche Boekhandelaars-Vereeniging.  In 1904 werd hij benoemd tot erelid. Tot 1875 werden de vergaderingen van de vereniging gehouden in het lokaal “De Leesinrichting” van Couvée in de Oude Molstraat. De verschillende generaties Couvée volgden elkaar in de zaak op. In 1892 werd de zoon van de grondlegger J. W. Couvée deelgenoot in de zaak en in 1898 zette hij de winkel voor eigen rekening voort. In 1917 deed een kleinzoon van de oprichter zijn intrede: Marius Couvée.  De winkel werd in 1918 noodgedwongen verplaatst naar Parkstraat nr. 4. Andere familieleden die geen interesse in de boekhandel hadden, wensten het pand aan de Lange Poten te gelde te maken. J. W. Couvée trad toen uit de zaak en zijn zoon Marius zette de zaak voort met een nieuwe compagnon W. Nijhuis. De boekhandel werd eerst verplaatst naar de Laan van Meerdervoort nr. 35 (de Parkstraat was geen goede locatie) en in 1929 werd verhuisd naar de Passage nr. 66. Er werden 2 filialen geopend: één in de Klimophof nr. 14 (in 1928 verplaatst naar de Goudsbloemlaan nr. 3, onder leiding van W. van Hoeve en later G. Boswinkel). Ook een jongere zoon van J. W. Couvée was hier enige tijd werkzaam: Eduard Dirk Couvée. Het 2^e filiaal zat in de Theresiastraat nr. 108A en werd geleid door J. B. van Seters. In 1931 volgde echter een faillissement. Van Seters begon in het pand aan de Theresiastraat zijn eigen boekhandel, waarover later in deze serie meer.  E. D. Couvée vestigde zich vervolgens in 1935 in de Van Hoytemastraat nr. 68. In 1961 treedt als vennoot en winkelchef zijn dochter Ellen Couvée op. Ook zij was meer dan 20 jaar bestuurslid van de ‘s-Gravenhaagsche Boekhandelaars-Vereeniging en daarna erelid. Tijdens de bezetting verbleef de winkel overigens enige tijd noodgedwongen in de Hoogstraat nr. 11. Na een brand in 2014 werd boekhandel Couvée in zijn oude gedaante niet meer voortgezet, maar Conny Kalkhoven, eigenaresse van boekhandel Benoordenhaeghe, zet Couvée tot op de dag van vandaag voort in de Van Hoytemastraat nr. 66 onder de naam boekhandel Couvée-Benoordenhaeghe.

Sommige van de hier afgebeelde etiketten behoren m.i. tot de mooiste in mijn verzameling.

Cooten

J. J. van Cooten nam in 1954 de boekhandel/leesbibliotheek inde Raaphorstlaan nr. 58 in Den Haag over van de oprichtster, mej. Z. van Sloten. In de jaren '60 nam hij opnieuw een boekhandel van Mej. Van Sloten over nu aan de Valeriusstraat nr. 80 "Valerius' Boekhandel"(zie daar). De heer Van Cooten was in 1969 secretaris van de ’s-Gravenhaagsche Boekhandelaars-Vereeniging.  Verdere gegevens ontbreken.

Cleef

De familie Van Cleef kwam in de 18^e eeuw uit het Pruisische Barmen bij Wuppertal naar Den Haag. Men bewoonde in Barmen de hof “Het Clef” (=de helling). Pieter van Cleef (1710-1777) opende in 1739 een boekhandel/annex uitgeverij op het Spui nr. 28/28a. Hij ontwikkelde zich tot één van de meest prominente boekhandelaars van zijn tijd. Al in het eerste jaar publiceerde hij “Les amusemens de la Holllande”. De boekhandel was o.a. gespecialiseerd in Hoogduitsche boeken. Na zijn overlijden in 1777 werd hij opgevolgd door zijn oudste zoon Isaac van Cleef (1748-1803). Deze gaf o.a. het werk uit van Betje Wolff en Aagje Deken. In 1794 nam hij de zaak over van zijn neef Pieter van Thol, boekverkoper op het Binnenhof. Toen Isaac in 1803 overleed, zette zijn oudste zoon Pieter de zaak voort onder de naam “De Erven Isaac van Cleef”. Al spoedig werd hij terzijde gestaan door zijn jongere broer Jan Eliza van Cleef (1785-1828). Zij specialiseerden zich in het uitgeven van militaire boeken onder de naam “De Gebroeders Van Cleef”. In 1808 openden de broers een filiaal in Amsterdam in de Warmoesstraat (geleid door Jan Eliza). In 1824 hield van Cleef samen met 2 collega’s een belangrijke boekenveiling (de collectie van Johan Meerman). Toen Jan Eliza in 1828 overleed, zette Pieter de Amsterdamse vestiging nog voort tot 1836, waarna de zoon van Jan Eliza, Isaac Elisa Jan het roer overnam.

Inmiddels mocht de firma zich tooien met de door Lodewijk Napoleon toegekende titel ”Koninklijk Boekhandelaar”. Toen Pieter van Cleef in 1851 overleed werd hij opgevolgd door zijn zoon Pieter Marinus (1816-). Deze opende een 2^e pand aan de Bagijnestraat nr. 13. Hij werd mede-oprichter van de ’s-Gravenhaagsche Boekhandelaars-Vereeniging. De Amsterdamse vestiging werd in 1852 overgedaan aan Adrianus Franciscus Loyé. Pieter van Cleef had geen nazaten. In 1871 werd de zaak overgenomen door werknemer W.J. van Randwijk. In 1883 associeerde  deze zich met Cornelis van Wermeskerken die al jaren bij het bedrijf werkzaam was. In 1908 werd Van Wermeskerken enige eigenaar. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Jacobus Cornelis van Wermeskerken. Deze liet de panden aan het Spui afbreken; er kwam één nieuw pand voor in de plaats, dat bekend werd als “De Vijf Poortjes”. In 1960 werd de uitgeverij-tak overgedaan aan Van Goor. De boekhandel werd door J.C. van Wermeskerken voortgezet samen met zijn zoons Lambertus en Cornelis. In 1961 verhuisde de winkel naar de Lange Houtstraat nr. 34. Directeur werd Cornelis van den Berg, die al sinds 1929 bij het bedrijf werkzaam was. Maar deze begon in 1962 zijn eigen boekhandel in Voorburg. Bij Van Cleef werd hij opgevolgd door Wouter Wagner, de kleinzoon van Wouter Nijhoff. In november 1967 werd boekhandel Van Cleef opgeheven.

Naast de vele militaire uitgaven (zoals de studieboeken voor de Koninklijke Militaire Academie in Breda) werd door van Cleef naast zeer veel andere titels ook uitgegeven het befaamde “Recepten van de Haagsche Kookschool” (40 drukken).   

Chatenier

Handelsdrukkerij, boekbinderij en leesbibliotheek J. du Chatenier werd midden 19^e eeuw opgericht door Johannes Samuel du Chatenier (1827-1898). Hij werd opgevolgd door zijn zoon (wat in die tijd in het zakenleven nog zeer gebruikelijk was) Jacob du Chatenier (1872-1962). In 1907 was de zaak gevestigd aan de Van Ravensteynstraat in Den Haag.

Centrale Esperanto

Johannes Coenraad Koens deed eerst ervaring op in de leesbibliotheek van Blankwaardt & Schoonhoven, daarna achtereenvolgens  bij boekhandel Van Hoogstraten, in het antiquariaat van Nijhoff en bij de kunsthandel van Goupil et Cie op de Plaats. In 1905 trouwde hij met Maria M. J. de Rooy. In hun woning aan de Heemstraat nr. 72 werd een verkooppunt ingericht voor boeken over vegetarisme. In 1908 begon Koens zijn eigen boekhandel “F.C. Koens” in de Bonistraat nr. 8, later Bankastraat nr. 2a. Rond deze tijd startte hij ook de Centrale Esperanto Boekhandel. In 1920 werd deze boekhandel omgezet in een N.V. Koens emigreerde in 1922. Zijn vrouw zette (later samen met haar zoon F. Koens) boekhandel F.C. Koens voort, maar veranderde later de naam in “Archipel Boekhandel”. Over de verdere geschiedenis van deze boekhandel later in deze serie meer.

De N.V. Centrale Esperanto Boekhandel gaf in 1927 een 2^e druk uit van het “Woordenboek Nederlandsch-Esperanto” van de Rotterdamsche Esperantisten-Vereeniging “Merkurio”. De boekhandel werd in 1937 geliquideerd. 

Centaur

Nadat hij een aantal jaren gewerkt had bij boekhandel Ulysses op de Denneweg in Den Haag, besloot Joost Loef voor zichzelf te beginnen en startte de boekhandel Centaur op de Laan van Meerdervoort nr. 435. Het was een 2^e handsboekwinkel waar naast boeken ook kunstkaarten verkocht werden. In 1994 verkocht Loef de winkel aan de huidige eigenaar. Naast het gewone 2^e hands boek kwam het accent daarna ook steeds meer te liggen op kunst (prenten/grafiek) en antiquarische boeken. De huidige eigenaar neemt ook deel aan boekenmarkten. De onderste afbeelding is een relief-stempel en daardoor wat moeilijk te zien.

Cascon

Kantoorboekhandel/leesbibliotheek “Cascon” werd opgericht in 1935 op het Valkenboschplein 15 in Den Haag. De eigenaar was C. J. de Zwart. In de oorlog adverteerde de zaak met de slogan “alle GEHA-artikelen” voorradig. GEHA was een grote Duitse fabrikant van kantoorartikelen, opgericht in 1918 door de GEbrüder HArtmann, vandaar de naam. De winkel van De Zwart werd in 1943 opgeheven.

Caruso

Zoals veel muziekhandels verkocht ook Muziekhuis Caruso aan de Schalkburgerstraat nr. 8, bij de Paul Krugerlaan in Den Haag naast langspeelplaten en muziekinstrumenten ook bladmuziek. De zaak werd in 1921 geopend. Eigenaar was A.A. Jansen. In 1934 duikt deze winkel op aan de Paul Krugerlaan nr. 282. Daarna werd nog een keer verhuisd naar de Loosduinschekade 228.

Carpentier

De in theater- en toneelpublicaties gespecialiseerde boekhandel van W. Carpentier was tussen 1875 en 1896 gevestigd aan de Lange Houtstraat nr. 2a in Den Haag.

Bukel

In 1896 adverteert de Haagse boekbinder H. J. van Bukel in het Leidsch Dagblad. De zaak is dan gevestigd op de Rembrandtstraat nr. 16. In de loop der jaren prijst hij zijn bedrijf aan als “speciale inrichting voor rug- en klembanden” en “kantoorboekenfabriek”. In augustus 1917 wordt aan boekbinderij H.J. van Bukel vergunning verleend tot het oprichten van een door vier electromotoren met een gezamenlijk vermogen van 6 PK gedreven boekbinderij in het perceel Nieuwe Molstraat nr. 50. De binderij heeft minstens tot 1960 bestaan, want in dat jaar wordt vermeld dat de zoon van de oprichter en patroon van de zaak Hendrik Jacobus Rintje van Bukel is overleden.

Bruyn

In 1903 dreef C. de Bruyn een boekwinkel van protestants-christelijke signatuur aan de Boekhorststraat nr. 3a. Vanaf 1912 presenteert hij zich als “oude boekhandel” (i.e. antiquariaat). In 1916 wordt de winkel verplaatst naar de Kettingstraat nr. 7. De zaak wordt voor het laatst vermeld in 1917. Dit etiket bewijst dat de winkel ook gevestigd is geweest op de 2^e Sweelinckstraat nr. 115.