Zuiden

Willem Groenendijk Jzn startte zijn boekhandel/leesbibliotheek/drukkerij/uitgeverij in 1921 in de Marentakstraat nr. 60 (ook wel 60-62 en zelfs 60-62-65) in Rotterdam. De zaak presenteerde zich afwisselend als “Boekhandel Groenendijk” en als “Boekhandel Het Zuiden”. Een passage uit een advertentie uit 1933: “Wat U in de etalage niet vindt, is binnen in voorraad, of wordt binnen enkele uren thuis bezorgd”. Na de oorlog werd deze boekhandel geleid door de dochter van de oprichter, mej. H. C. Groenendijk. De zaak werd rond 1957 opgeheven.

Yendor

Stripwinkel “Yendor” (BV) aan de Korte Hoogstraat nr. 16 in Rotterdam is, naar eigen zeggen, de oudste stripwinkel van de stad. De zaak werd echter opgezet onder een andere naam. Henk Baard, Ton van Loon en Peter de Raaf begonnen in 1977 een bescheiden winkeltje aan de Slaak onder de naam “Fantastic Visions”. Na een verhuizing naar de Goudschesingel nr. 44 werd de naam veranderd in “Hara Kiri” (genoemd naar een frans satirisch tijdschrift). In 1980 begonnen ze ook zelf strips uit te geven. De naam van de uitgeverij werd “Yendor”. De stripwinkel verhuisde in 1985 naar het adres waar de zaak nog steeds gevestigd is, de Korte Hoogstraat. Omdat er nogal eens grappen werden gemaakt over de “aanstaande zelfmoord” van Henk Baard (hara kiri is immers de japanse term voor zelfmoord door de Samoerai) werd er in november 1987 voor gekozen de stripwinkel dezelfde naam te geven als de uitgeverij. Op de foto Henk Baard en Peter de Raaf in “Hara Kiri”.

Wyt

Melchior Wyt vestigde zich in juli 1804 als boekverkoper op de Kaasmarkt in Rotterdam. In maart 1805 verhuisde hij naar de Valkesteeg, Wijk M, no. 451, bij de Nieuwe Kerk. Dat pand had hij gekocht van Hendrina Bal inclusief haar “boek-affaire en leesbibliotheek”. De leesbibliotheek had in die periode 1400 titels in voorraad, maar werd gestaag uitgebreid. Wyt verkocht ook kantoorartikelen, deed aan loterijverkoop en presenteerde zich al snel als uitgever/drukker. In 1811 wordt als adres vermeld “Valkenbrug, over het Boeren-Steiger”. In 1820 zit de zaak bij de Beurs, naast het Friesche Koffijhuis. In de jaren ’20 van de 19e eeuw worden de drukkerij en uitgeverij steeds belangrijker. Vanaf 1830 is er sprake van “M. Wyt & Zonen”. In 1874 verhuist het bedrijf naar het adres Westnieuwland nr. 10. In 1894 worden de activiteiten van Wyt als volgt opgesomd: handelsdrukkerij, papierhandel, fabriek van schrijfboeken, kantoorbenodigdheden, binderij en uitgeverij. Rond 1904 verhuist de firma naar de Reederijstraat (er worden verschillende huisnummers vermeld: 3B / 5C / 5-7-9-11). In die tijd is er ook een vestiging op het adres Boompjes nr. 71. In 1926 wordt het iconische bedrijfspand betrokken op de Pieter de Hoochweg nr. 111, hoek Dunantstraat, ontworpen door de architect W. Kromhout Czn. (zie de foto). De kantoorboekhandel bleef gevestigd op de Reederijstraat. De complete verwoesting van deze winkel bij het bombardement in mei 1940 (zie de 2e foto) betekende het definitieve einde van de boekhandel. De drukkerij/uitgeverij floreerde. Van de vele uitgaven noem ik er enkele: Dagblad Scheepvaart / Adresboek van Rotterdam / Hotelwereld / P.T.T.-nieuws. Wyt & Zonen heeft als zelfstandig bedrijf het 200-jarig bestaan net niet kunnen vieren. De zaak werd uiteindelijk verkocht aan G. J. Thieme in Nijmegen.

Witsen

De joodse boekhandelaar Emanuel Abraham van Witsen (Mannie) startte rond 1890 zijn boekhandel aan de Oppert nr. 97 in Rotterdam. De nadruk lag in de beginperiode sterk op de verkoop van schoolboeken voor het middelbaar onderwijs, nieuw maar ook tweedehands tegen “sterk verminderde” prijzen. In 1916 verhuisde de zaak naar Oppert nr. 42. Begin jaren ’20 nam de neef van Mannie, Abraham Meijer van Witsen (Bram) (1891-1980) de zaak van zijn oom over. Bram van Witsen had het vak geleerd bij Martinus Nijhoff in Den Haag. In 1924 verhuisde de winkel opnieuw, nu naar Oppert nr. 87. In de jaren ’20 veranderde het karakter van de zaak. De nadruk kwam meer te liggen op de in- en verkoop van tweedehands en antiquarische boeken. In april 1924 werd de eerste antiquariaatscatalogus uitgegeven. Er zouden er nog heel wat volgen. Van Witsen ging ook veilingen organiseren. Bram van Witsen was gezien in de Rotterdamse boekverkoperswereld. Hij werd voorzitter van de Boekverkopersbond, afdeling Rotterdam. Bij het bombardement in mei 1940 werd de zaak zwaar getroffen. Ook het adressenbestand voor de verzending van catalogi ging verloren. Op 21 mei kondigde Bram van Witsen echter al aan de zaak voorlopig voort te zetten op de Schiekade nr. 109 en in december 1940 verscheen al weer een antiquariaatscatalogus, waarop als adres vermeld werd Schiekade nr. 135. Na de inval van de Duitsers kon deze joodse boekhandel nog zaken blijven doen tot 1942. Toen werd de zaak in beslag genomen. Abraham Meijer van Witsen werd samen met zijn vrouw Sophia Levitus en hun 2 zoons (Charles Jacob en David) afgevoerd naar kamp Westerbork. De zoons werden kort daarna omgebracht in Auschwitz-Birkenau. Ook de vader van Bram, Salomon Abraham van Witsen (1867-1943) overleefde de oorlog niet. Bram werd in Westerbork aangesteld bij de Joodse Ordedienst. Dat zorgde ervoor dat hij en zijn vrouw het kamp overleefden. Na de oorlog zette hij zijn boekhandel/antiquariaat voort op de Nieuwe Binnenweg nr. 143. De winkel behield daarna een sterk joods karakter; er was een behoorlijk aanbod aan hebraïca en judaïca. In 1957 verkocht Van Witsen het pand aan de Nieuwe Binnenweg aan de apotheker J. J. Cohen. Met de opbrengst richtte hij de Witsen-Stichting op met als doel de herinnering aan de 2e wereldoorlog en met name het leed dat de joden was aangedaan levend te houden. Tot ca. 1966 zette hij het antiquariaat/advertentiebureau/agentschap van het Nieuw Israelitisch Weekblad nog voort op de Karel Doormanstraat nr. 230.

Woord

In de jaren ’90 was op de Soetendaalseweg nr. 107 in Rotterdam de Evangelie Boekhandel “Woord en Geest” gevestigd. Het assortiment: bijbels, boeken, CD’s, wenskaarten, wandtegels, posters, stickers en nog vele andere unieke en waardevolle geschenken. Later zat op hetzelfde adres de Evangelische Boekhandel “De Fakkel”.

Wijngaarden

Tussen 1955 en 1973 kon men in de winkel van J. v.d. Wijngaarden op de Crooswijkscheweg nr. 91 in Rotterdam terecht voor kantoorartikelen, tijdschriften en boeken in het populaire genre. Hij adverteerde met het geillustreerde tijdschrift “De Haardviend”. “Neem ook een Robbedoes mee of een “Sprint” en win een reis rond de wereld”. Eind jaren ’60 werd ook speelgoed in het assortiment opgenomen.

Wybenga

Boekhandelaar J. M. Bredée beval in augustus 1903 Wybe Wybenga bij het Rotterdamse publiek aan als een “solied en bekwaam man” (“schenk hem uw vertrouwen”) toen deze, nadat hij daarvoor twee en een half jaar in de zaak van Bredée werkzaam was geweest, een eigen boek-, papier- en kunsthandel begon op de Kruiskade nr. 44. In 1913 verhuisde de zaak naar de Kruiskade nr. 46. Op één van de etiketten wordt de “lijfspreuk” van Wybenga vermeld, beginnend met zijn initialen: “Werkend Winnen”. Wybenga werd in 1920 directeur van de “Tijdschriftencentrale”, een organisatie opgericht door 13 boekhandelaren om de abonnementenadministratie centraal te verzorgen. Niet lang daarna deed hij de boekhandel aan de Kruiskade over aan W.. Baard, die ook al vestigingen had aan de Heemraadsstraat nr. 12 en de Willibrordusstraat nr. 68. Later werd Wybenga directeur van de Rotterdamse Schoolboekhandel, een inkoopinstituut van de gezamenlijke Rotterdamse boekhandelaren. Of D. Wybenga, die in 1935 samen met D. G. Knook een algemene boek- en kantoorboekhandel/leesbibliotheek begon op de Bergschelaan nr. 332c, familie van Wybe Wybenga was, durf ik niet te zeggen. Zeker is dat ook hij een spreuk hanteerde, gebaseerd op de beginletters van zijn achternaam en die van zijn compagnon: “Werft Kennis” (zie het zwarte etiket). Deze boekhandel werd in 1941 overgedaan aan G. Visser (hier eerder behandeld).

Wiel

De kantoorboekhandel van J. van der Wiel wordt al in 1938 vermeld op de 2e Middellandstraat nr. 19 in Rotterdam. De zaak heeft zich naar eigen zeggen ontwikkeld tot dé speciaalzaak in kantoorartikelen, kantoormeubelen, kantoorinrichting en projectinrichting. Sinds 1985 gevestigd op de Hoogstraat nr. 48-50. Eigenaar is Vincent Vervat.

Wever

De leesbibliotheek van W. J. Wever en mevr. M. Wever-Revier was tussen 1934 en 1960 gevestigd op de Paul Krugerstraat nr. 133 (ook wel 133b) in Rotterdam.

Wester 2

In 1928 blijkt er naast de eerder behandelde Wester Boekhandel op de Nieuwe Binnenweg, Rotterdam in dezelfde straat op nummer 402 een boekhandel, annex leesbibliotheek gezeten te hebben van N. Wester. Vermoedelijk geen grote concurrent. Verder geen gegevens.

Wester

In 1917 opende “Hector’s Boekhandel” (Gelderschestraat nr. 2 in Rotterdam) een filiaal op de Nieuwe Binnenweg nr. 331 (ook wel 331b) onder de naam “Wester Boekhandel”. De zaak stond onder leiding van de heer H. van Uden. In mei 1940 bood de Wester Boekhandel, na het bombardement enige tijd onderdak aan het getroffen moederbedrijf, dat in die tijd, na een fusie met boekhandel Bazendijk opereerde onder de naam “Hector & Bazendijk”. In de jaren ’50 werd de Wester Boekhandel geleid door H. M. J. Frigge. Rond 1966 opende de firma een filiaal in de Economische Hogeschool Rotterdam (met een op economie gerichte voorraad). In 1967 ging de Wester Boekhandel, samen met enkele boekhandels in Amsterdam en Alkmaar, onderdeel uitmaken van de “Verenigde Boekhandels N.V.” (Verbo). In 1972 tenslotte wordt de Wester Boekhandel overgenomen door Uitgeversmaatschappij Kluwer. De zaak wordt samengevoegd met de Stamboekhandel en gaat verder onder de naam “Wetenschappelijke Boekhandel Rotterdam”.

Wenk

Begin 1849 ging de boekhandel van W. Wenk van start op de Noordblaak 2, nr. 301, over de Houtbrug in Rotterdam (latere adressen: Noordblaak 2, nr. 308 en Noordblaak nr. 95). Wenk gaf tussen 1850 en 1903 ook heel veel publicaties uit. Met zijn allereerste uitgave maakte hij direct een goede beurt, want de opbrengst van het gedicht “December 1848” door J. van Harderwijk Rzn. kwam geheel ten goede aan minvermogende choleralijders en gezinnen te Rotterdam (epidemieën zijn van alle tijden). Vanaf 1892 zette hij de zaak voort met een compagnon C. L. Birkhoff, die daarvoor in Rotterdam actief was geweest als depothouder van kantoorartikelen. “Boekhandel Wenk & Birkhoff”. De verhuizing van de zaak in 1904 naar het adres Zuidblaak nr. 84 kon niet voorkomen dat de firma nog in hetzelfde jaar failliet ging. Op woensdag 30 november 1904 werd de failliete boedel van Wenk & Birkhoff geveild in gebouw “De Vereeniging” aan de Schiekade nr. 181.

Wel

Boekhandel J. C. v.d. Wel startte in 1956 op het adres Zijpe nr. 18 in Rotterdam-Pendrecht. In 1960 werd tevens een kiosk in gebruik genomen op Plein 1953 nr. 46 (ook nr. 54 wordt genoemd). De zaak gaf ook zelf ansichtkaarten uit. Op de foto de 3 kiosken op Plein 1953. Voor zover ik heb kunnen nagaan, bestonden beide vestigingen nog in 1998.

Wegeling

De oorsprong van de Rotterdamse drukkerij Wegeling lag in Vlissingen, waar Hendricus Wegeling (1857-1938) in 1894 een winkel opende aan de Noordstraat nr. 44 waar hij naast schrijfbehoeften en plaat- en lijstwerk ook tabakswaren verkocht. Al in 1895 breidde hij de zaak uit met een drukkerij/uitgeverij. Hij gaf o.a. de “Nieuwe Vlissingsche Courant” uit (3x per week). Zijn zoons Johannes (Jo) en Hendricus Jr. (Henk) werden, na eerst ervaring opgedaan te hebben in drukkerijen elders, ook actief in het bedrijf. Onenigheid tussen de broers over de bedrijfsvoering leidde er toe dat Henk in 1926 Vlissingen verliet en in mei van dat jaar zijn eigen drukkerij/uitgeverij startte op de Nijverheidsstraat nr. 51 in (Capelle) Kralingscheveer onder de naam “Wegeling’s Drukkerij, Boekbinderij, Boekhandel en Bureau “De IJssel- en Lekstreek”. Het bedrijf zou gedurende het hele bestaan vooral drijven op de uitgave van advertentie-, week- en maandbladen. Begin jaren ’30 werd het pand aan de Nijverheidsstraat door de gestage uitbereiding met nieuwe machines te klein. In 1933 werd een nieuw gebouwd bedrijfspand betrokken op de Vondelstraat nr. 53 (na de annexatie in 1941 van dit deel van Capelle door Rotterdam veranderde de naam in Elandstraat nr. 53). De zaken gingen goed. De boekhandels-afdeling werd na de overname van de zaak van Pleysier aan de Nicolaas Beetsstraat (na 1941 Antilopestraat) uitgebreid met een fotohandel. Toen Henk in 1944 besloot de illegale krant “Trouw” voor Rotterdam en omgeving te gaan drukken, werd hij al snel daarna na verraad gearresteerd en in augustus 1944 in SS-kamp Vught geëxecuteerd. Na de bevrijding maakten zijn zoons, Henk jr. (1920-2000), Leen (1922-2008) en Wim (1930-1967), gesteund door hun moeder een nieuwe start. In 1947 werd het bedrijf een familie-nv “N. V. Wegeling’s drukkerijen”. Leen werd algemeen directeur, Henk leidde de drukkerij en Wim belastte zich met de boekhandel. Na het overlijden van Wim in 1967 werd de boekhandel opgeheven. De drukkerij gaf talloze bladen uit (Kerkbode voor Capelle a/d/ IJssel – Het Schippersblad – De Maasstad etc. etc.). In 1970 droegen de broers Wegeling hun aandelen over aan de Sijthoff Pers, maar bleven actief in hun drukkerij die onder de vleugels van Sijthoff doorging als “Wegeling’s Drukkerijen”. In 1973 keerde de uitgeverij weer terug naar Capelle, waar samen met het Rotterdams Nieuwsblad (RN) ook weer een boekhandel geopend werd in de voormalige winkel van boekhandel Sacré op de Bermweg nr. 61 in het winkelcentrum De Luifel. In 1974 verhuisde de zaak naar de Duikerlaan nr. 68. De boekhandel werd toen overgedaan aan de heer en mevr. ’t Hart. In 1983 ging Leen Wegeling met pensioen.

Wakker

De boekhandel/uitgeverij van H. A. Wakker in Rotterdam heeft maar kort bestaan (1903-1911). Hendrik Arend Wakker was een “ras-socialist” en zeer actief lid van de SDAP. Na een tijdlang actief geweest te zijn in de Amsterdamse arbeidersbeweging verhuisde hij in 1903 naar Rotterdam, waar hij van partijgenoot W.L. Brusse het brochure-depot van de SDAP in de Schiestraat overnam. In hetzelfde jaar opende hij een boekhandel op de Batavierenstraat nr. 16. Ook als uitgever werd hij onmiddellijk actief. Eén van zijn vroege publicaties: “De eerwaarde vaders anarchisten van de Orde van Sint Domela”. Om een aanvaardbaar inkomen te genereren, werd hij ook actief als advertentie-colporteur. Zijn uitgeverij “H. A. Wakker & Co.” startte hij samen met de gebroeders W. L. en J. Brusse die zelf in 1905 met hun later succesvolle uitgeverij begonnen. Wakker richtte zich als uitgever sterk op socialistische en maatschappij-kritische uitgaven. Zijn boekhandel verhuisde in 1904 van de Batavierenstraat naar de Gedempte Botersloot nr. 52. Voor de uitgeverij had Wakker het fonds overgenomen van de Amsterdamse socialistische uitgever Abraham Soep (dom genoeg inclusief diens schulden). Op de Botersloot startte hij in 1906 ook met een leesbibliotheek-afdeling en hij verkocht er ook schrijfbehoeften. De boekhandel leidde een noodlijdend bestaan. Het socialistische publiek waar Wakker zich op richtte, gaf te weinig geld aan boeken uit. In 1907 werd de uitgeverij een N.V., waarin de gebroeders Brusse ook weer participeerden “Uitgeversmaatschappij v/h Wakker & Co”. In datzelfde jaar werd Wakker voorzitter van de Rotterdamse SDAP-federatie. Zijn boekhandel functioneerde vooral als ontmoetingsplaats voor partijgenoten, maar de zaak bleef slecht lopen. In een poging meer omzet te halen, startte Wakker in 1910 samen met Henriette Roland Holst de “Kleine Bibliotheek voor Arbeiders”. Het mocht niet baten. Eind 1910 ging de uitgeverij op in de uitgeverij van de gebroeders Brusse. Wakker deelde in maart 1911 mee dat zijn boekhandel (inmiddels sinds 1909 op de Kolkkade nr. 1, bij de Hoofdsteeg, t.o. Plan-C) werd opgeheven. Hij vertrok naar Nederlands-Indië waar hij tot 1933 ook weer zeer actief was als “socialist in hart en nieren”.

Waesberge

Drukkerij Van Waesberge ging in 1555 van start in Antwerpen. In 1593 vestigde de zaak zich in Rotterdam. Aan de geschiedenis van dit bedrijf kan in dit korte bestek geen recht gedaan worden. Ik beperk me tot de periode 1841-1930. In 1841 nam Pieter Anthonij van Waesberge (1812-1870) na het overlijden van zijn vader de leiding over van diens drukkerij/binderij, gevestigd In den Houttuin L., 219. “Drukkerij Wed. P. van Waesberge en Zoon”. Van Waesberge was de stadsdrukker van Rotterdam. In 1852 is het adres: In den Houttuin wijk 11., nr. 194 en in 1877 In den Houttuin nr. 73. Van Waesberge gaf ook met enige regelmaat zelf publicaties uit. In 1845 bijvoorbeeld twee dichtstukjes getiteld “Wel en wee, december 1844 en maart 1845”, waarvan de opbrengst “ten voordeele onzer verarmde stadgenooten” kwam. In 1914 werd een door architect R. T. Henkemans ontworpen nieuw bedrijfspand betrokken aan de Banierstraat nr. 1, hoek Ammersooischestraat. In 1930 verscheen bij Van Waesberge het kinderboek “Doortje Bikkel op Berkestein” door Marie de Koning. In 1932 ging drukkerij Van Waesberge samen met drukkerij Hoogewerff & Richards. De nieuwe naam: Waesberge, Hoogewerff & Richards” (Banierstraat nr. 1). Op de foto de handzetterij in 1914.

Waanders

De bekende, al in 1836 opgerichte Zwolse boekhandel/uitgeverij J. M. W. Waanders had in de jaren ’70 van de 19e eeuw ook een filiaal in Delft op de Jacobgeritstraat. Deze zaak werd in 1874 verplaatst naar Rotterdam en gevestigd op de Weste Wagenstraat nr. 96. “Boek- en Muziekhandel J. M. W. Waanders”. Het was een zaak met een rooms-katholiek karakter. Er konden ook aflaat-gebeden aangeschaft worden voor 10 cent (een koopje!). In 1903 verhuisde de winkel naar de Van Oldenbarneveltstraat nr. 73, waarop in 1912 een verhuizing volgde naar nr. 61 (ook wel 61a) in dezelfde straat. Eind 1913 tenslotte werd de zaak overgenomen door J. F. de Valk.

Waal 2

De boekbinderij van J. v.d. Waal was tussen 1940 en 1945 gevestigd op de Bree nr. 91 in Rotterdam.

Waal

Op de Frans Bekkerstraat nr. 85 in Rotterdam Charlois , waar in 1941 nog een zaak genaamd ”Charlois Vooruit” gevestigd was, begon in 1948 Adri de Waal (A. J. de Waal) een leesbibliotheek. In de jaren ’50 presenteerde hij zich ook als boek- en kantoorboekhandel. Zoals op de afbeelding te zien is, verkocht hij ook staatsloten. De rookartikelen werden verkocht in de inpandige sigarenwinkel van Leen Mes. In de jaren ’50 had De Waal ook een filiaal op de Rijsdijk nr. 228 in Rhoon. Deze boekhandel wordt voor het laatst vermeld in 1976.

Vroom & Dreesmann

Toen Wilhelmus Hermanus Vroom samen met zijn zwager Anton Caspar Rudolph Dreesmann een manufacturenwinkel opende aan de Weesperstraat nr. 70 in Amsterdam kon niemand bevroeden hoe spectaculair de zaak zich zou ontwikkelen. Er werden al gauw aan de lopende band nieuwe vestigingen geopend. De “manufacturen-magazijnen” droegen aanvankelijk de naam “De Zon”, maar het assortiment werd voortdurend dusdanig uitgebreid dat er al gauw sprake was van een warenhuis. In 1892 opende het tweetal een vestiging in Rotterdam op de Binneweg nr. 49 en 51. In 1896 werd daarnaast op de hoek van de Hoogstraat en de Goudsche Wagenstraat nr. 153 een gloednieuw, door de architect B. Th. Kraayvanger ontworpen, pand betrokken. In 1907 was er al sprake van 4 Rotterdamse vestigingen: Binneweg, Hoogstraat, Jonker Fransstraat nr. 123 en op de Van der Takstraat. In de loop van de eerste eeuwhelft werd het pand op de hoek van de Hoogstraat diverse keren verbouwd en uitgebreid. Er kwamen ook etalages aan de Kipstraat. Op het hoogtepunt had het concern V&D meer dan 70 vestigingen verspreid over het land. Na de oorlog werden in vrijwel alle vestigingen ook boeken in het assortiment opgenomen. V&D werd voor de Nederlandse uitgevers één van de belangrijkste afnemers. In volume was het zelfs de grootste boekhandel van Nederland. De afloop is bekend: in 2015 ging het concern failliet.

Vrijer

De advertentie waarmee in maart 1899 de opening werd aangekondigd van boekhandel A. Vrijer Gzn. op de Claes de Vrieselaan nr. 117 in Rotterdam getuigde van veel ambitie. Er was sprake van een “Binnen- en Buitenlandsche boekhandel, Muziek- en Kunsthandel, Advertentiebureau”. Kort daarna wordt ook een drukkerij vermeld. Men kon er abonnementen op kranten, tijdschriften en modejournalen afsluiten en de zaak had “de nieuwste uitgaven op het gebied van belletrie, kinderboeken, kerkboeken etc. voorhanden”. Bovendien was er een “meest uitgebreide en gesorteerde kantoorafdeling”. “Bezichtigt de etalages”. In november 1900 gaf Vrijer in een oplage van 5000 exemplaren een eigen Sint Nicolaas-gids uit. Dit alles heeft niet kunnen voorkomen dat A. Vrijer Gzn. al in juli 1901 failliet ging.

Vreewijk

Boekhandel Vreewijk in Rotterdam heeft waarschijnlijk maar kort bestaan. Tussen 1923 en 1926 was de zaak gevestigd op het Manpad nr. 62 en tussen 1926 en 1928 op de Groene Hilledijk nr. 294. Na 1928 wordt de zaak niet meer vermeld. De winkel gaf ansichtkaarten uit.

Vos & Aarse

Eind 1925 nam W. de Vos de boekhandel/leesbibliotheek over van K. L. van Herwaarden op de Zaagmolenstraat nr. 134a in Rotterdam. Ergens tussen 1930 en 1940 verhuisde de winkel naar de Benthuizerstraat nr. 54b. In 1948 verandert de naam van de zaak in “De Vos en Aarse” (eigenaren W. de Vos en W. M. Aarse). In 1965 wordt W. M. Aarse, dan verblijvende Romeinstraat nr. 3 in Katwijk, failliet verklaard.

Voorwaarts

In de jaren ’20 van de vorige eeuw opende uitgeverij Ontwikkeling/vanaf 1929 De Arbeiderspers in verschillende steden boekhandels. De zaken droegen verschillende namen: “Boekhandel Ontwikkeling”, “A.P. Boekwinkel”, “Boekwinkel Arbeiderspers”. Een belangrijk doel was het verspreiden van het socialistische gedachtegoed. In Rotterdam bestond al sinds 1916 een vergelijkbare zaak opgericht door Drukkerij Vooruitgang en de SDAP: “Boekhandel Ontwikkeling”. Toen in september 1925 de opheffing van deze noodlijdende zaak werd aangekondigd, was de al sinds ca. 1920 op de Gedempte Slaak gevestigde “Boekhandel Voorwaarts” de natuurlijke opvolger. De zaak was eigendom van de N.V. Drukkerij en Uitgeversmaatschappij Voorwaarts, de uitgever van o.a. “Het Volk, dagblad voor de arbeiderspartij”. Midden jaren ’20 waren er ook filialen van Boekhandel Voorwaarts in Schiedam (Hoogstraat 178) en Delft (Koornmarkt 84). De N.V. Voorwaarts ging in 1929 op in de toen opgerichte N.V. Boekhandel en Uitgeverij De Arbeiderspers. De hoofdredacteur van Het Volk en directeur van Voorwaarts, Ybele Geert van der Veen Hzn. werd toen de eerste directeur van de Arbeiderspers. De naam van de boekhandel op de Gedempte Slaak werd rond 1931 gewijzigd in “De Arbeiderspers, Afd. Boekhandel”.

Voorhoeve

In februari 1909 gingen Hendrik Paulus Adrianus Voorhoeve en de uit Leiden afkomstige Carl Dietrich (1882-1969) een vennootschap aan tot uitoefening van een boekhandel met daaraan verbonden een leesbibliotheek en een papier- en kunsthandel. Dietrich was daarvoor als winkelbediende tussen 1899 en 1904 werkzaam geweest bij een boekhandel in Leiden en tussen 1904 en 1909 bij een Haagse boekhandel. De nieuwe zaak werd gevestigd aan de Schiedamsche Singel nr. 16a in Rotterdam, boekhandel “Voorhoeve & Dietrich”. In januari 1914 werd de vennootschap ontbonden. Gebleken was dat de revenuen van de zaak onvoldoende waren voor 2 personen en hun gezin. Voorhoeve hield er mee op en Carl Dietrich zette de zaak onder dezelfde naam alleen voort. In de jaren ’30 verhuisde de winkel naar de Schiedamsche Singel nr. 31. In juni 1940 betrok Voorhoeve & Dietrich een pand aan de Nieuwe Binnenweg nr. 29, bij de Westersingel. Dit had ongetwijfeld te maken met het bombardement in mei. In de nieuwe zaak werd ook een technische afdeling gestart. In de jaren ’50 trad C. J. Baars toe tot de directie. In september 1959 werd het gouden jubileum gevierd, waarbij de oprichter in het zonnetje werd gezet. Al eerder was Carl Dietrich benoemd tot erelid van Vereniging ter Bevordering der Belangen des Boekhandels. In 1960 werd een afdeling met grammofoonplaten geopend. In juli 1970 vond een forse uitbreiding plaats. Er werden twee nieuwe vestigingen geopend. Aan het nieuwe deel van de Lijnbaan, dat tussen 1967 en 1970 gebouwd was, werd op nr. 171 een grote boekhandel geopend (Lijnbaanpoort). Tegelijkertijd werd aan de Weena nr. 700 samen met het Bouwcentrum de boekhandel “Bouwcentrum Voorhoeve & Dietrich” geopend, gespecialiseerd in bouwen en wonen. In 1977 werd boekhandel “Kramers & Boymans” aan de Karel Doormanstraat overgenomen. De nieuwe naam luidde “Voorhoeve & Dietrich, Kramers & Boymans”, op de Nieuwe Binnenweg. Pas in 1990 zou de naam Kramers & Boymans niet meer vermeld worden. In 1988 werd nog een nieuwe inloopwinkel in de hal van het World Trade Center geopend (Beursplein nr. 37). In de jaren ’80 werd Voorhoeve & Dietrich onderdeel van de Bruna boekhandelsketen en in de jaren ’90 maakte de zaak deel uit van de groep Standaard boekhandels. Op de foto een etalage van Voorhoeve & Dietrich t.g.v. de boekenweek 1937.