De Bussy

De firma J. H. de Bussy stamt oorspronkelijk uit Veenendaal, waar J. H. Le Cosquino de Bussy in 1868 een drukkerij/uitgeverij/boekhandel opende. Toen de zaak in 1874 naar Amsterdam verhuisde, liet men in de bedrijfsnaam het voorste deel van de familienaam weg. Het bedrijf is natuurlijk vooral bekend als uitgever en drukker, maar de afdeling boekhandel heeft wel degelijk tot ca. 1960 bestaan. Ik beperk me hier tot de boekhandelsafdeling. Zoals in die tijd gebruikelijk verhuisde de zaak in de beginperiode herhaaldelijk. Men begon in februari 1874 op het Rokin, bij de Wijde Kapelsteeg E, nr. 133. In 1877 verhuisde de zaak naar de Gelderschekade nr. 94, in 1878 was het adres Spuistraat (Nutsgebouw). In 1882 had de firma ook een kantoor op de Heerengracht, bij de Blauwburgwal nr. 93. Maar vanaf 1883 was het vaste adres Rokin nr. 60 (ook wel nr. 58/62). De boekhandel presenteerde zich als Export- en Debietboekhandel. Vooral de export naar Nederlands-Indië was lange tijd een belangrijk bedrijfsonderdeel. De Bussy was een echt familiebedrijf. Na de oprichter J. H. Le Cosquino de Bussy (1848-1919), waren zijn zoon C. L. Le Cosquino de Bussy (1883-1954) en zijn kleinzoon J.

H. Le Cosquino de Bussy (1923-1984) vennoot in de “N.V. Drukkerij en Uitgeverij J. H. de Bussy”. Vanaf eind jaren ’20 worden tevens successievelijk als vennoten genoemd J. Rittershaus en E. Rittershaus.

Dawn Horse

Avatar Adi Da (echte naam Franklin Jones) (1939-2008) was de oprichter en spiritueel leider van de neohindoeistische groepering Adidam. Hij startte in 1972 in de Verenigde Staten uitgeverij ” The Dawn Horse Press”, die zijn eigen publicaties uitgaf, maar ook andere boeken op religieus en spiritueel gebied. De Nederlandse tak van deze uitgeverij is gevestigd in het plaatsje Maria Hoop in Limburg. Zijn volgelingen zien in hem “the divine light itself”, de verpersoonlijking van het goddelijke in de wereld. De beweging had ook een eigen boekwinkel in Amsterdam, “The Dawn Horse Bookshop” op de Prinsengracht nr. 719. De zaak heeft ook op het adres ook Oosterpark nr. 39 gezeten.

Daub

F. Daub had in de jaren ’50 een leesbibliotheek in de Jan van Galenstraat nr. 165 in Amsterdam. De zaak werd in 1957 opgeheven.

Das

De firma G. Das & Co ging rond 1879 van start als boekbinderij op de hoek Beulingstraat, boven nr. 13 in Amsterdam. In 1889 werd de binderij verplaatst naar de Jacob van Lennepstraat nr. 12. Toen men rond 1895 opnieuw verhuisde, nu naar de Elandsgracht nr. 16, werd naast de boekbinderij begonnen met de verkoop van kantoor-, school- en schrijfbehoeften, behangselpapier etc. Rond 1899 verhuisde Das opnieuw. Daarna is er geen sprake meer van een binderij, maar van een volwaardige boekhandel, annex leesbibliotheek. Het nieuwe adres is Bosboom Toussaintstraat nr. 22 in Amsterdam-West. In de jaren ’20 wordt als eigenaar vermeld S. de Jonge. Het was een echt familiebedrijf, want in de jaren ’50 wordt de winkel gedreven door S. de Jonge Sr., S de Jonge Jr. en mej. H. D. de Jonge. De zaak werd in 1962 opgeheven.

Dante

Bertha Abrahamson begon in 1927 met boek- en kunsthandel “Dante Alighieri” in de Honthorststraat nr. 1 in Amsterdam. Zij was de zus van Felix Pinchas Abrahamson die al sinds 1887 actief was als boekhandelaar (hier eerder behandeld, na te lezen www.boekhandelsetiketjes.blogspot.com) . In juni 1932 werd “Dante Alighieri” overgenomen door de “Moderne Boekhandel” op de Leidschestraat nr. 74. Deze winkel was lange tijd eigendom van Felix Pinchas Abrahamson, maar sinds januari 1931 in handen van S. Wiersma Azn. Zowel Bertha Abrahamson als haar broers Felix Pinchas, Samuel en Joseph Abrahamson werd in 1943 omgebracht in een concentratiekamp.

Daniels

Begin jaren ’90 van de 19e eeuw had Corn. Daniels een verzekeringsagentschap in de Westerstraat nr. 153 in Amsterdam. Per 1 januari vestigde hij zich als boek- en papierhandelaar/uitgever in de Czaar Peterstraat nr. 71, in het pand waar voordien J. Rot een boekhandel dreef. Maar ook op dit adres kon men bij Daniels nog een levensverzekering afsluiten. Tussen 1897 en 1916 gaf Daniels diverse publicaties uit. Het grootste deel daarvan had betrekking op seksualiteit, voorlichting of de liefde. Een paar voorbeelden: “Huwelijksgeheimen voor verloofden en jonggehuwden” door H. L. Batenburg / “De syphilis : werkelijke oorsprong, oorzaken, gevolgen, verschillende geneeswijzen, recepten, opmerkingen enz.” door Dr. Hayès / “De prostitutie : haar geschiedenis, haar betrekking tot de misdaad, alsmede tot de ontaarding van het moderne geslachtsleven” door Wilhelm Fischer. Hoe lang de zaak bestaan heeft is mij niet bekend.

Dales

Rond 1924 opende R. H. A. (Reinier) Dales in de De Clercqstraat nr. 66 in Amsterdam zijn boek- en muziekhandel/leesbibliotheek. Al in 1929 kreeg de zaak een nieuwe eigenaar: Matthijs Lubbe, maar de naam “Boekhandel Reinier Dales” bleef behouden. De winkel werd in 1960 opgeheven.

Daalen

Van Daalen’s Boek- en Fotohandel was in de jaren ’40 gevestigd op de 1e Keucheniusstraat nr. 35 in Amsterdam-West. Nadere gegevens ontbreken.

Creveld

De uit Hoorn afkomstige Abraham van Creveld Mzn. (1859-1940), eigenlijk opgeleid tot godsdienstonderwijzer, begon in 1879 een Hebreeuwse Boekhandel/Uitgeverij/Boek- en Steendrukkerij/Advertentiebureau op de Nieuwe Amstelstraat nr. 26 (Sjoelgas) in Amsterdam. Het was een Joodse firma, gespecialiseerd in Hebraica en Judaica. Naast boeken verkocht het bedrijf o.a. prachtige Rosj-Hasjana kaarten (Joods nieuwjaar), geborduurde halsranden, Israëlietische kerkkleden, bruiloftsartikelen etc. Van Creveld gaf voornamelijk publicaties op dit gebied uit, waaronder 2 tijdschriften, te weten: “Het Centraal Blad voor Israëlieten in Nederland” en “Achawah, maandblad van de Vereeniging van Israëlietische Godsdienstonderwijzers in Nederland”. De vader van Abraham, Meier Benjamin van Creveld was ook al boekhandelaar, vermoedelijk in Hoorn. In 1881 werd Van Creveld in het Nieuwsblad voor de Boekhandel officieel aangekondigd als erkend boekhandelaar, maar de firma gaf regelmatig zelf als oprichtingsjaar in advertenties 1879 aan. De zaak zou zich ontwikkelen tot een geduchte concurrent van de reeds lang in Amsterdam gevestigde Joodse firma Joachimsthal. In februari 1886 verhuisde Van Creveld naar de Nieuwe Amstelstraat nr. 31. Het bedrijf was ook agent voor de India Rubber Stempel Compagnie, zoals op 2 etiketten wordt aangegeven. In 1886 ging Abraham van Creveld een vennootschap aan met I. E. (Israel) Boutelje. In 1888 werd de zaak verplaatst naar het Jonas Daniël Meijerplein nr. 8 en 10. De officiële naam was “Van Creveld & Co”. In 1918 verhuisde de zaak opnieuw, nu naar de Nieuwe Heerengracht nr. 97. De vennootschap met Boutelje werd in 1920 ontbonden. In 1929 werd de naam gewijzigd in N. V. Uitgevers Maatschappij en Boekhandel v/h Van Creveld & Co. In deze tijd was er ook een antiquariaat aan de zaak verbonden. In maart 1940 ging het bedrijf in liquidatie en in juni van dat jaar werd Van Creveld officieel geschrapt uit de lijst van boekhandels/uitgevers. Wonder boven wonder overleefden de meeste leden van de familie de oorlog (Abraham van Creveld had 10 kinderen). Na de oorlog dook het bedrijf opnieuw op, nu op het Jonas Daniël Meijerplein nr. 11. Als eigenaar wordt dan genoemd B. van Creveld (alleen nog een boekhandel). Rond 1958/59 wordt het bedrijf niet meer vermeld.

Copernicus

De Copernicus Boek- en kantoorboekhandel/leesbibliotheek ging rond 1929 van start op de Copernicusstraat nr. 17 in Amsterdam. Al vrij snel verhuisde men naar de Mr. P. N. Arntzeniusweg nr. 88 in Amsterdam-Oost, Oud-Watergraafsmeer. Eigenaresse was mej. S. W. Messie Mulders. De zaak had naar eigen zeggen een “ruime sortering boeken, pockets, puzzles, tijdschriften, studieboeken en alles voor school en kantoor”. De winkel functioneerde ook als agentschap van het Algemeen Handelsblad. In de jaren ’60 werd de zaak gedreven door mevr. H. M. de Roos-Huizinga. Laatste vermelding in 1969.

Contact

Op het adres Saenredamstraat nr. 37 in Amsterdam hebben minstens 3 verschillende leesbibliotheken gezeten. Eerder kwamen hier al voorbij leesbibliotheek “Boeiend” (jaren ’50, eigenaren C. J. Kortman en E. F. J. Kortman) en de leesbibliotheek van Jac. Bas (periode onbekend). Het hier afgebeelde stempel laat zien dat op enig moment ook leesbibliotheek “Contact” op dit adres gevestigd was.

COMO

Toen Jac. (Jacobus) Licht Jr. (1897-1976) na de februaristaking ontslagen werd door gemeente Amsterdam begon hij in april 1941 een leesportefeuille-service die al gauw uitgroeide tot een boek- en kantoorboekhandel, annex leesbibliotheek onder de naam “COMO” (wat staat voor Cultureel Ontspannend Maatschappelijk Ontwikkelend) in de Rijnstraat nr. 227 in Amsterdam-Zuid, Rivierenbuurt. Jacobus Licht droeg het hart op de juiste plaats. Hij was actief betrokken bij het verzet en zijn boekhandel functioneerde als distributiepunt voor het Nationaal Steunfonds voor Hulp aan Onderduikers. Anne Frank kocht bij hem boeken. Rond 1950 verhuisde de zaak naar de Rijnstraat nr. 157. De leesbibliotheek-afdeling werd in 1968 opgeheven. De boekhandel werd later overgenomen door werkneemster M. J. M. (Riet) Peters. In oktober 1985 werd een deel van de voorraad in het openbaar verkocht en in 1987 werd officieel het faillissement van de zaak uitgesproken.

Comenius

De uit Moravië afkomstige hervormer/filosoof/pedagoog Jan Amos Comenius bracht zijn laatste 14 levensjaren tot zijn dood in 1670 door in Amsterdam. Op de Prinsengracht (nu nr. 415) had hij een kleine Tsjechische drukkerij/uitgeverij. Voldoende reden om in Amsterdam een straat naar hem te vernoemen. H. van Puffelen, die eerder (mede-)eigenaar was van de City Boekhandel/leesbibliotheek op de Nieuwe Hoogstraat nr. 31 (hier eerder voorbijgekomen), begon in 1958 op de Comeniusstraat nr. 501 een boekhandel onder de naam “Comenius Boekhandel”. De zaak functioneerde ook als “bijkantoor” van de Volkskrant. Deze boekhandel heeft tot ca. 1970 bestaan.

Cleypool

W. Cleypool had in de jaren ’70 van de 19e eeuw een boekbinderij met stempelpers in Amsterdam. Nader gegevens ontbreken.

Cleef 2

Jacq. Van Cleef vestigde zich in 1897 als boek- en papierhandelaar in de Reinwardtstraat nr. 28 in Amsterdam. Hij werd bij het publiek en collega’s aanbevolen door de Schiedamse uitgever H. A. M. Roelants en door boekhandelaar Belinfante. Zoals zoveel boekhandelaren in die tijd verhuisde Van Cleef meerdere malen. Rond 1900 werd het adres (Korte) Nieuwendijk nr. 28, kort daarna nr. 45. In die tijd wordt ook een drukkerij vermeld (zie de etiketten). Van Cleef verkocht naast boeken ook speelgoed en feestartikelen. Verder was er ook een leesbibliotheek aan de zaak verbonden. Én niet te vergeten: Van Cleef was ook actief als uitgever. In 1904 gaf hij het destijds geruchtmakende boek “Pijpelijntjes” van Jacob Israel de Haan uit. Daarmee haalde hij de publiciteit, want de openlijke beschrijving van homoseksualiteit zorgde voor veel reuring. In 1914 verhuisde de zaak naar de Prins Hendrikkade nr. 89 en in de jaren ’20 werd het adres Laing’s Nekstraat nr. 27, hoek Retiefstraat (zie de foto). In die tijd presenteerde Van Cleef de zaak ook wel onder de naam “Boekhandel De Vriendenkring”. In 1930 hield de zaak op te bestaan.

Cleef 1

De familie Van Cleef kwam in de 18e eeuw uit het Pruisische Barmen bij Wuppertal naar Den Haag. Men bewoonde in Barmen de hof “Het Clef” (=de helling). Pieter van Cleef (1710-1777) opende in 1739 een boekhandel/annex uitgeverij op het Spui nr. 28/28a. Hij ontwikkelde zich tot één van de meest prominente boekhandelaars van zijn tijd. Al in het eerste jaar publiceerde hij “Les amusemens de la Holllande”. De boekhandel was o.a. gespecialiseerd in Hoogduitsche boeken. Na zijn overlijden in 1777 werd hij opgevolgd door zijn oudste zoon Isaac van Cleef (1748-1803). Deze gaf o.a. het werk uit van Betje Wolff en Aagje Deken. In 1794 nam hij de zaak over van zijn neef Pieter van Thol, boekverkoper op het Binnenhof. Toen Isaac in 1803 overleed, zette zijn oudste zoon Pieter de zaak voort onder de naam “De Erven Isaac van Cleef”. Al spoedig werd hij terzijde gestaan door zijn jongere broer Jan Eliza van Cleef (1785-1828). Zij specialiseerden zich in het uitgeven van militaire boeken onder de naam “De Gebroeders Van Cleef”. In 1808 openden de broers een filiaal in Amsterdam in de Warmoesstraat (geleid door Jan Eliza). Dit filiaal was aanvankelijk gevestigd op Warmoesstraat nr. 39. In 1812 verhuisde men naar Warmoesstraat nr. 166 en in 1838 was de firma te vinden op Warmoesstraat nr. 188. In 1842 werd de zaak opnieuw verplaatst binnen de Warmoesstraat, tussen de St. Annestraat en de Wijde Kerksteeg, nr. 48. In 1824 hield van Cleef samen met 2 collega’s een belangrijke boekenveiling (de collectie van Johan Meerman). Toen Jan Eliza in 1828 overleed, zette Pieter de Amsterdamse vestiging nog voort tot 1836, waarna de zoon van Jan Eliza, Isaac Elisa Jan het roer overnam. Inmiddels mocht de firma zich tooien met de door Lodewijk Napoleon toegekende titel ”Koninklijk Boekhandelaar”. Toen Pieter van Cleef in 1851 overleed werd hij opgevolgd door zijn zoon Pieter Marinus (1816-). Deze opende in Den Haag een 2e pand aan de Bagijnestraat nr. 13. Hij werd mede-oprichter van de ’s-Gravenhaagsche Boekhandelaars-Vereeniging. De Amsterdamse vestiging werd in 1852 overgedaan aan Adrianus Franciscus Loyé, die nog lang de naam “Gebroeders Van Cleef” handhaafde. Pieter van Cleef had geen nazaten. In 1871 werd de zaak overgenomen door werknemer W.J. van Randwijk. In 1883 associeerde deze zich met Cornelis van Wermeskerken die al jaren bij het bedrijf werkzaam was. In 1908 werd Van Wermeskerken enige eigenaar. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Jacobus Cornelis van Wermeskerken. Deze liet de panden aan het Spui afbreken; er kwam één nieuw pand voor in de plaats, dat bekend werd als “De Vijf Poortjes”. In 1960 werd de uitgeverij-tak overgedaan aan Van Goor. De boekhandel werd door J.C. van Wermeskerken voortgezet samen met zijn zoons Lambertus en Cornelis. In 1961 verhuisde de winkel naar de Lange Houtstraat nr. 34. Directeur werd Cornelis van den Berg, die al sinds 1929 bij het bedrijf werkzaam was. Maar deze begon in 1962 zijn eigen boekhandel in Voorburg. Bij Van Cleef werd hij opgevolgd door Wouter Wagner, de kleinzoon van Wouter Nijhoff. In november 1967 werd boekhandel Van Cleef opgeheven. Naast de vele militaire uitgaven (zoals de studieboeken voor de Koninklijke Militaire Academie in Breda) werd door van Cleef naast zeer veel andere titels ook uitgegeven het befaamde “Recepten van de Haagsche Kookschool” (40 drukken).

CLC Boeken

CLC Boeken en Muziek is de opvolger van de ELK Bookshops, een keten van christelijke boekhandels in Nederland. ELK stond voor Evangelische Lektuur Kruistocht. CLC is de afkorting van Christelijke Lectuur Centra. De engelse naam luidt Christian Literature Crusade. Het is onderdeel van een wereldwijde zendingsorganisatie actief in 45 landen met 145 boekhandels. In Amsterdam is de zaak gevestigd op de Raadhuisstraat nr. 14. Daarnaast waren vestigingen in Apeldoorn (al in 1983, nog steeds actief) op de Asselsestraat nr. 58-60 (ook wel nr. 58), in Arnhem op het Stationsplein nr. 3 (later Koningstraat nr. 46) en in Hoensbroek in de Kouvenderstraat nr. 160.

Cladder

Heinrich Christian Friedrich Cladder had vanaf ca. 1899 een handelsdrukkerij en kantoorboekhandel op de Haarlemmerdijk nr. 28 in Amsterdam. De drukkerij was vooral gespecialiseerd in het drukken van etiketten voor de textielindustrie en van tabaksverpakkingen. Het zou dus heel goed kunnen dat het hier afgebeelde etiket door de firma zelf vervaardigd is. In de boekhandel verkocht men naast kantoorartikelen ook feestartikelen en bladmuziek. In 1909 verhuisde de zaak wegens een verbouwing tijdelijk naar Haarlemmerdijk nr. 49. In de jaren ’10 worden als firmanten (van de inmiddels NV) genoemd Jan Cladder en Hendrik Ernst Cladder. In 1915 wordt de vennootschap ontbonden en dan zet Hendrik Ernst de zaak alleen voort. In 1932 was de firma nog steeds op de Haarlemmerdijk gevestigd. Later zou L. Cladder de zaak hebben voortgezet op de Nieuwezijdskolk nr. 11.

City 2

Amsterdam heeft nog een andere leesbibliotheek gekend met City in de naam. In de jaren ’50 was op de Nieuwe Hoogstraat nr. 31 de “City Bibliotheek/Boekhandel/Kantoorboekhandel” gevestigd. Lid van de Algemene Nederlandse Bond van Boekhandelaren. Men berekende een tarief van 10 cent per week per deel, daarna 2 cent per dag. Als eigenaren worden genoemd: H. van Puffelen en B. J. M. van Balgooy.

City 1

Mevr. J. E. W. de Haan-Geke had in de jaren ’40 een leesbibliotheek onder de naam “Leesbibliotheek City” in de Oude Brugsteeg nr. 3 in Amsterdam.

Christian Science

Mary Baker Eddy stond eind 19e eeuw aan de basis van de “Christian Science Church”, een aparte richting/beweging binnen het christelijk geloof, grotendeels gebaseerd op haar belangrijkste publicatie : “Wetenschap en gezondheid met sleutel tot de Heilige Schrift” (1875). De eerste kerk van de beweging stond in Boston. Daarop volgden verspreid over de wereld meer dan 2000 Christian Science Churches. Ook bijvoorbeeld in Nederlands-Indië was de beweging erg populair. Heel veel van deze kerken beschikten over een zgn. “Christian Science Reading Room” (Christian Science Leeskamer) waar gelovigen de bijbel, christelijke literatuur en met name de werken van de oprichtster konden raadplegen, lenen, maar óók kopen. Er was dus wel degelijk ook sprake van een boekhandel. Uiteraard vond men deze leeskamers ook in Nederland (Amsterdam, Den Haag, Haarlem etc.). In Amsterdam werd in 1937 het kerkgebouw van de beweging geopend op de Richard Wagnerstraat nr. 32. De Amsterdamse Christian Science Leeskamer zat in de loop der jaren op verschillende adressen: Heerengracht nr. 472, Ruysdaelstraat nr. 13, P.C. Hooftstraat nr. 142, Rokin nr. 112, ingang Spui (voor 1950), Jan Luykenstraat nr. 27 (na 1950) en natuurlijk Richard Wagnerstraat nr. 32. De kerk (zie de foto) is nog steeds in gebruik.

Centrum

A. J. J. Postema had tussen ca. 1939 en ca. 1963 een kantoorboekhandel/fotohandel in de Leidsche Kruisstraat nr. 25 in Amsterdam onder de naam “Het Centrum”. In de jaren ’50 was er ook een leesbibliotheek aan de zaak verbonden. Als eigenaar wordt ook nog genoemd B. R. Beyerbacht (in welk periode is mij niet bekend).

Centro José Marti

Het “Centro José Marti” werd in 1983 opgericht door Gerardo Neugovsen aan de Herengracht nr. 259 in Amsterdam. Het betreft een Spaanse en Portugese boekhandel georienteerd op Zuid-Amerika. Maar het is meer dan dat. Het is een cultureel centrum waar ook optredens en tentoonstellingen worden gehouden. Het Centro is ook uitgever van het José Marti Journaal. De naamgever is José Julián Marti y Perez, een 19e eeuwse Cubaanse dichter, schilder en onafhankelijkheidsstrijder.

Centraal

Over deze leesinrichting “Centraal” in de 1ste Boerhaavestraat nr. 18, bij de Weesperzijde in Amsterdam heb ik helaas geen nadere gegevens kunnen vinden. Tegen een geringe vergoeding kon men er kranten en tijdschriften raadplegen.

Centen

De wetenschappelijke boekhandel en uitgeverij van Daniel Bernardus Centen ging in 1861 van start op het Rokin, bij de Wijde Lombardsteeg A, nr. 410 in Amsterdam. Rond 1874 verhuisde de zaak naar de O.Z. Voorburgwal, bij de Stoofsteeg H, nr. 551 (later nr. 115). De oprichter werd later opgevolgd door zijn zoon, Daniel Bernardus Jr. (1865-1941). Vanaf de jaren ’20 van de vorige eeuw wordt als adres vermeld O.Z. Voorburgwal nr. 101. Rond 1928 werd de zaak overgenomen door Dekker & Nordemann (Maurits Dekker en Johann Gerhard Nordemann), maar de naam Centen blijft behouden “N.V. Wetenschappelijke Boekhandel v/h D. B. Centen”, later “N.V. D. B. Centen Uitgeversmaatschappij”. In de jaren ’50 wordt als directeur genoemd D. J. Th. Schumacher. De stempels zijn helaas wat moeilijk leesbaar.

Catz

E. Catz verhuisde in 1885 van de O.Z. Achterburgwal nr. 70 naar de Oude Leliestraat nr. 10 in Amsterdam, waar hij een boekhandel/binderij/drukkerij/handel in schrijfbehoeften begon. De boekhandel presenteerde zich ook wel als “Magazijn Minerva”. De binderij beval zich als volgt aan: “Catz’s bindwerk is het netste, goedkoopste en duurzaamste in gebruik”. In 1894 werd de zaak verplaatst naar de Oude Leliestraat nr. 5. In mei 1897 werden de firmanten van de firma E. Catz , toen Machiel Catz en Adelheid Boas, failliet verklaard. Eén van de etiketten (daterend uit ca. 1901) toont aan dat de boekbinderij/drukkerij/lijnerij kennelijk een doorstart heeft gemaakt op de Spuistraat nr. 100. Daar heb ik verder geen gegevens over kunnen vinden.

Cattermole

Piet Cattermole was in de jaren ’20 en ’30 van de vorige eeuw zeer actief als toneelspeler. Hij trad o.a. op bij het “Noordelijk Toneel-Ensemble” en bij het gezelschap “De Narren”. Meestal ging het om toneelstukken in het populaire genre, zoals “Rooie Sien” en “De baron von Haberniks”. Rond 1937 startte hij op de Ceintuurbaan nr. 233 in Amsterdam-Zuid een kantoor- en toneel-boekhandel. Zijn voorraad toneelstukken groeide tussen 1937 en 1947 van 1000 naar 2000 titels. Op 14 mei 1948 verplaatste hij de zaak naar de Dorpsstraat nr. 59 in Doorn. Vermoedelijk werd dat geen groot succes want na 1950 wordt de zaak niet meer vermeld. Piet Cattermole presenteerde zich toen in advertenties als toneelkapper. Het toneel bleef kennelijk trekken!

Cardozo

Amsterdam heeft in de loop der tijd heel wat joodse boekhandels gekend. Eén daarvan was de “hebreeuwsche en hollandsche boekhandel en boekbinderij van D. L. Cardozo & Co”. Rond 1870 zat deze zaak, waar ook een leesbibliotheek aan verbonden was, op de Nieuwe Amstelstraat P, nr. 76. Wat je in die tijd vaak ziet: de verschillende adressen (soms als gevolg van omnummering) wisselen elkaar snel af. Nieuwe Amstelstraat P, nr. 21 (1876), Nieuwe Amstelstraat nr. 11 (1887), daarna de Plantage Kerklaan, Kerklaan nr. 6 (1892),Nieuwe Prinsengracht nr. 79 (1893), daarna Nieuwe Achtergracht nr. 61, Nieuwe Prinsengracht nr. 26 (1896), Nieuwe Prinsengracht nr. 75 (1901) en Nieuwe Kerkstraat nr. 100 (1909). Cardozo verkocht naast boeken ook Israëlietische kerkbenodigdheden voor de “hoogduitsche en portugeesche ritus”. De boekbinderij werd geleid door M. L. Cardozo. In 1880 (5640) gaf Cardozo de volgende publicatie uit: “Seder berakot we-hoda’ot : ke-minhag ga”g Sefaradim ‘im targum Hollandit = Orde der (meest gebruikelijke) lof- en dankzeggingen : naar Port-Israel. Ritus, met Nederlnadsche vertaling”. Na 1909 wordt het bedrijf niet meer vermeld.

Camphuysen

P. Camphuysen had in de jaren ’40 en ’50 een kantoorboekhandel/leesbibliotheek in de Van Hallstraat nr. 134 in Amsterdam-West, tegenover de Princessekerk. Hij gaf in die periode diverse ansichtkaarten uit met afbeeldingen van straten in dit stadsdeel. Getuige één van de stempels had hij ook een 2e hands afdeling.

Caarelsen

In augustus 1840 zette C. Caarelsen de in franse boeken gespecialiseerde boekhandel van Le Gras, Imbert & Co op het Rokin, bij de Duifjessteeg, nr. 139 voort. Naast de “Librairie Francaise” ging het ook om een “Cabinet de lecture” (leesinrichting). Caarelsen was in de periode daarvoor al 19 jaar in dienst bij deze boekhandel. A. Le Gras bleef nog lang bij de firma “Caarelsen & Co” werken. Al in 1841 verandert het adres in Bezijden het Paleis, nr. 5. Het adres zou daarna nog diverse keren wijzigen. Een korte opsomming: vanaf 1853, Bezijden het Paleis, E nr. 523, vanaf 1875 Paleisstraat nr. 8, vanaf 1876 Paleisstraat nr. 15 en vanaf 1881 Singel, bij de Oude Spiegelstraat nr. 332. Het bedrijf was gespecialiseerd in franse en belgische uitgaven en in wetenschappelijke werken. In de jaren ’70 van de 19e eeuw was Caarelsen enige tijd uitgever van het “Nieuwsblad voor den boekhandel”. In oktober 1886, nadat C. Caarelsen (1886) en H. L. Caarelsen (1884) zijn overleden, wordt het bedrijf te koop gezet. Per 1 januari 1887 verkoopt de weduwe Caarelsen-Abeleven de zaak aan Jacobus George Robbers, eigenaar van een engelse importhandel en een uitgeverij in Rotterdam. De engelse en franse zaak worden samengevoegd in Amsterdam, de uitgeverij van Robbers blijft in Rotterdam. De zaak wordt nu verplaatst naar de Spuistraat nr. 33a. In februari 1889 wordt de firma Caarelsen & Co uitgebreid met de importhandel van franse, belgische en zwitserse tijdschriften/exporthandel naar Nederlands-Indië van M. Feikema. Vanaf dat moment heet het bedrijf “Feikema Caarelsen & Co”. In de jaren daarna worden als vennoten ook genoemd Cornelis Herman Robbers (1889) en Jan Frederik Beijers (1915). In 1896 verhuist Feikema Caarelsen & Co naar de NZ Voorburgwal nr. 64. Het bedrijf geeft ook geregeld publicaties uit. Een voorbeeld: “Du und die Masse : Studien zu einer exakten Massenpsychologie”, door Kurt Baschwitz (1938). De zaak heeft tot midden jaren ‘60 bestaan.

Butter

Rond 1880 ging de rooms-katholieke boekhandel van W. A. E. Kersjes van start in de Hartenstraat nr. 30 in Amsterdam. Naast boeken had men een ruim assortiment aan religieuze artikelen in voorraad (grafkransen, rozenkransen, kunstbloemen etc.). Vanaf ca. 1891 verbleef de zaak op het adres Hartenstraat nr. 22. In 1944 overleed de toenmalige eigenaresse, mevr. Jacoba Maria Elisabeth Kersjes. De zaak was toen gevestigd op het adres Hartenstraat nr. 1. Blijkens het afgebeelde stempel werd de winkel daarna voortgezet door Annij Butter: “R.K. Boekhandel Annij Butter, v/h Fa. Kersjes”. Het stempel is, voor zover ik heb kunnen nagaan, het enige bewijs hiervoor.