Batavohuis

Boek- en kantoorboekhandel “Het Batavohuis” werd rond 1924 opgericht door A. F. van den Brink op Singel nr. 348, hoek Oude Spiegelstraat nr. 2. Hij adverteerde met “een grote keuze aan vulpenhouders en vulpotloden, alle soorten Sleeswijk-atlassen en fietskaarten”. De zaak heeft zeker tot 1959 bestaan. Dan wordt als eigenaar genoemd H.P. Smaling. Tussen 1924 en 1959 wordt ook regelmatig als adres vermeld Oude Spiegelstraat nr. 5.

Batavo

Boek- en kantoorboekhandel/leesbibliotheek “Batavo” in Amsterdam-Zuid wordt vanaf ca. 1935 vermeld op het adres Rijnstraat nr. 75. Als eigenaren worden genoemd mej. H. S. den Hengst en mevr. Kuhlwilm-den Hengst. In de jaren ’50 worden er 2 filialen geopend in Amstelveen (Rembrandtweg nr. 134-140, ook wel nr. 142) en Heemstede (Zandvoortselaan nr. 147). In 1954 werd “Batavo” overgenomen door N.V. Deli Drukkerij en Boekhandels in Amsterdam (directeur Wm. S. B. Klooster). Als filiaalhouders van de Amsterdamse vestiging worden genoemd L. J. Vogelenzang en mej. P. Scheepers. In 1969 werd de N.V. Deli (incl. de boekhandels) overgenomen door de Perscombinatie. De leesbibliotheek-afdeling werd in 1970 opgeheven.

Bas 2

Klaas Jan Bas opende in 1955 in de Nieuwe Spiegelstraat nr. 33-35 in Amsterdam een algemene en wetenschappelijke boekhandel: “Boekhandel K. J. Bas”. Maar in oktober 1956 sloot hij deze zaak al weer, want toen nam hij de “Moderne Boekhandel” op de Leidsestraat nr. 70-72 over. Op deze al uit 1887 daterende zaak hoop ik later terug te komen. De naam luidde voortaan “Moderne Boekhandel K. J. Bas n.v.” Op de bovenverdieping werden zeer regelmatig exposities gehouden en veel bekende auteurs/kunstenaars signeerden op de Leidsestraat hun nieuw uitgekomen boeken (Ed van der Elsken, Karel Appel etc.). Verder onderscheidde de zaak zich o.a. door een aparte, grote pocket-afdeling. Eind jaren ’60 verenigde een aantal boekhandels, waaronder Moderne Boekhandel Bas zich in de Verenigde Boekhandels N. V. (Verbo). Klaas Jan Bas was directeur van Verbo. Het ging om boekhandels in Amsterdam, Rotterdam, Alkmaar, Den Haag en Zeist. Voor zover ik heb kunnen nagaan heeft Verbo niet heel lang bestaan. In 1991 fuseerde de Moderne Boekhandel Bas met de Ten Have Hoofdstad Boekhandel op de Kalverstraat nr. 154. De combinatie ging onder de naam “Bas Ten Have Boekhandel” door op de Leidsestraat nr. 70-72 (3 verdiepingen). Ter gelegenheid van de opening verscheen een boekje, getiteld “Uit een dagboek gescheurd : 10 gedichten” van Frans Pointl, een goede klant van beide zaken. In maart 1994 verhuisde boekhandel Bas Ten Have naar de Overtoom nr. 8-8A. De naam veranderde toen in “Standaard-Boekhandel Edelman Ten Have”. Wie herinnerde zich toen Klaas Jan Bas nog?

Bas

De leesbibliotheek van Jac. Bas was gevestigd op de Saenredamstraat nr. 37 (hoek Frans Halsstraat) in Amsterdam. Op hetzelfde adres heeft ook leesbibliotheek “Boeiend” gezeten, waar ik later in deze serie nog op terug hoop te komen. Een 2e leesbibliotheek in deze straat was van J. H. Geel op nummer 38.

Barneveld

C. J. Barneveld had op de Tijl Uilenspiegelstraat nr. 4 in Amsterdam-West een leesbibliotheek: ”Barneveld’s Leesbibliotheek”. Als eigenaar wordt ook vermeld G. Koomen.

Barendsen

Leesbibliotheek G. Barendsen op de Nieuwe Leliestraat nr. 23 in Amsterdam. Eén van de meer dan 200 leesbibliotheken die Amsterdam in de loop der jaren rijk was. Nadere gegevens ontbreken helaas.

Barends

Rond 1910 startte David Hendrik Barends op de Amstelveenscheweg nr. 59 (ook wel nr. 57-59) in Amsterdam met “Barends’ Boekhandel”. Het ging om een algemene boekhandel met toch wel de meeste nadruk op kantoor-, teken- en schoolbehoeften. In 1936 werd een filiaal geopend in Amstelveen op de De Surmontstraat nr. 48 (ook wel nr. 46-48). Aan dit filiaal was ook een leesbibliotheek verbonden. David Hendrik Barends werd overigens in de zaak opgevolgd door zijn zoon David Hendrik Barends Jr., die in 1970 overleed (1905-1970). De boekhandel signaleerde ik voor het laatst in 1962.

Balkema

August Aimé (Guus) Balkema (1906-1996) begon na zijn studie Frans op 1 oktober 1936 een boekhandel in het “Huis aan de Drie Grachten” op de O.Z. Voorburgwal nr. 249 in Amsterdam. De winkel was o.a. gespecialiseerd in Franse literatuur. Vanaf 1939 werd Balkema ook actief als literaire uitgever. Tijdens de 2e wereldoorlog vonden er in het pand allerlei illegale activiteiten plaats; er was ook een onderduikplek. Samen met Wytz Gerbens Hellinga en Jan van Krimpen richtte Balkema in 1942 de illegale uitgeverij de “Vijf Ponden Pers “ op (totaal ca. 50 uitgaven gedurende de oorlog). De boekhandel was een ontmoetingsplek voor een groot aantal bekende auteurs (J. B. Charles, Bert Schierbeek, Hans van Straten etc.) Samen met Fred Batten en Adriaan Morriën startte Balkema nog een illegale uitgeverij “Het Zwarte Schaap”. Na de oorlog vertrok Balkema naar Zuid-Afrika om daar zijn carrière als uitgever succesvol voort te zetten. Bij zijn verhuizing zou meegespeeld hebben dat hij angst had voor de Russen en dat hij weinig vertrouwen had in de ontwikkeling van het na-oorlogse Nederland. Het Huis aan de Drie Grachten werd daarna korte tijd gehuurd door de latere antiquaar A. L. van Gendt, die daarvoor bij Balkema werkte. Niet zo lang daarna werd de boekhandel voortgezet door Gerke Postma die ook bij Balkema werkzaam was geweest. Op Postma hoop ik later nog terug te komen.

Bakker

Kantoorboekhandel Bakker op het Hoofddorpplein nr. 6 (ook wel 6-III) in Amsterdam-West heb ik kunnen traceren tussen 1963 en 1989. Nadere gegevens ontbreken.

Baerle

Van Baerle’s Boekhandel, met leesbibliotheek-afdeling, was – het zal niet verbazen – tussen ca. 1928 en ca. 1934 gevestigd op de Van Baerlestraat nr. 61 in Amsterdam. De zaak was eigendom van het joodse echtpaar Samuel Adelaar (1884-1943) en Susanna Adelaar-Vijevano (1895-1943). In 1932 bood de zaak a 5 cent losse nummers aan van het Centraalblad voor Israëlieten. In dat jaar kwam er een 2e vestiging bij op de Beethovenstraat nr. 69. De vestiging op de Van Baerlestraat wordt na 1934 niet meer vermeld. In de jaren 1938-1942 is er een 2e vestiging, zoals op het rode etiket vermeld wordt, op het Olympiaplein nr. 127. Het echtpaar overleefde de oorlog niet, want werd in 1943 omgebracht in Sobibor. Hun enige zoon Aron Adelaar kwam al in 1942 om in Auschwitz.

Brielle Moerman (nagekomen)

Als vestigingsjaar van boekhandel D. Moerman wordt meermaals genoemd 1863, maar dat is vrijwel zeker onjuist. In de periode 1863 tot 1881 oefende Moerman het beroep van “verwer” uit en was hij ook enige tijd winkelbediende. De start vindt dan ook plaats in januari 1881 als Cornelis van den Blink en Daniël Moerman de boekhandel van J. J. Hofstede in Brielle overnemen en een vennootschap aangaan tot uitoefening van een boekhandel, boek- en courantdrukkerij en uitgeverij onder de naam “Van den Blink & Moerman”. De firmanten zetten ook de uitgave van Hofstede van het “Weekblad, of Brielsche Courant voor Voorne, Putte, Overflakkee en Goedereede” voort. Eén van de boekpublicaties van de firma: “Baden, wasschen en zwemmen : hygiènische studie”, door H. H. Flik (1887). De winkel is gevestigd op het Zuid-Einde Wijk I, nr. 51. In 1890 wordt de vennootschap ontbonden wegens ziekte van Cornelis van den Blink. Daniël Moerman zet de zaak dan onder eigen naam voort. In de jaren ’20 wordt als adres Nobelstrata nr. 51, 3e huis vanaf de Markt vermeld en vanaf de jaren ‘40 is de firma gevestigd op de Nobelstraat nr. 3. De zaak wordt dan geleid door A. Moerman Dzn. In de jaren ’50 wordt ook mej. W. Moerman vermeld. In de laatste periode (tot in de jaren ’70??) was de zaak in handen van L. van der Knoop, die ook eigenaar was van de Nieuwe Brielsche Courant NV.

Baarda

In 1910 opende E. D. Baarda een liturgische boekhandel op de Brederodestraat nr. 54 in Amsterdam. Men bood een uitgebreid assortiment aan van altaarmissalen, misboeken, vesperboeken, liedboekjes etc. De zaak gaf zelf ook vrij veel boeken in dit genre uit. Zo verscheen in 1912 “Het Roomsche misboek met zang volgens de Vaticaansche uitgave van het graduaal”. Men gaf ook heel lang het vervolgwerk “Nederlands directorium voor leken” uit. Rond 1946 verhuisde de boekhandel naar het Rokin nr. 130. In de jaren ’50 werd de firma geleid door J. H. E. Asberg, die ook directeur was van de rooms-katholieke Uitgeversmaatschappij “Urbi et Orbi”. De boekhandel wordt tot ca. 1966 vermeld.

Aurora

F. F. Kwak had tussen 1947 en 1979 boek- en kantoorboekhandel/leesbibliotheek “Aurora” op de Dapperstraat nr. 90 in Amsterdam. Voor 1 boek uit de leesbibliotheek werd 10 cent per week gerekend. De zaak verspreidde ook leesportefeuilles en op de foto is te zien dat men ook speelgoed in het assortiment had. De eigenaar was zeer actief in de CPN. In 1954 adverteerde hij o.a. met “hagelwit kastpapier”.

Athenaeum

Nadat Johan Polak (1928-1992) samen met Rob van Gennep (1937-1994) in 1962 Uitgeversmaatschappij Polak & Van Gennep B.V. hadden opgericht, werd in september 1966 gestart met de literaire en academische boekhandel Athenaeum op het Spui nr. 14-16 in Amsterdam, in een voormalige schilderijenhandel. Vrijwel tegelijkertijd werden er 3 noodlijdende boekhandels overgenomen, te weten boekhandel Joachimsthal op de Van Woustraat nr. 124, boekhandel Van Doorn & Beemsterboer in de Banstraat nr.22 (beide in Amsterdam) en boekhandel “La joie des livres” van Margriet Zeguers op het Vrijthof nr. 34 in Maastricht. Deze boekhandels werden overigens begin jaren ’70 al gesloten/afgestoten. Athenaeum Boekhandel zou uitgroeien tot één van de grootste en misschien wel de beste boekhandel van Nederland. Het pand aan het Spui werd ingericht door de interieurarchitecten Wiek Röling en Patrice Girod. De winkelruimte werd in verschillende fasen herhaaldelijk uitgebreid. Naar verluidt heeft Athenaeum ca. 50.000 titels in voorraad. In oktober 1969 werd het Nieuwscentrum geopend en toen kreeg de zaak de naam waaronder men nog steeds bekend is “Athenaeum Boekhandel & Nieuwscentrum”. Het Nieuwscentrum biedt een groot aantal nationale en internationale kranten en tijdschriften aan. In de loop der tijd werden er verschillende filialen geopend. In Haarlem (1988) op de Gedempte Oude Gracht nr. 70, Athenaeum Boekhandel Zuidoost op het Bijlmerplein nr. 1009, bij de Roeterseilandcampus op de hoek van de Roetersstraat en de Sarphatistraat (in 2015, maar in 2020 weer gesloten). Verder nam Athenaeum vanaf 2013 deel aan de Rijksmuseumwinkel (Museumstraat nr. 1). Daarnaast was er nog sprake van 2 “campusboekhandels” in het Kohnstamhuis aan de Wibautstraat (1998, gesloten 2016) en aan de Europaboulevard (verhuisd naar de Wibautstraat in 2004). Rest nog te vermelden dat twee bekende Amsterdamse boekhandels ook deel uitmaken van Athenaeum Boekhandel, te weten “Het Martyrium” op de Van Baerlestraat nr. 170-172 en boekhandel Van Rossum op de Beethovenstraat nr. 32. In 1976 werd boekhandel Athenaeum een zelfstandige B.V., dus losgekoppeld van de uitgeverij. Vanaf 1973 werd de boekhandel geleid door Guus Schut, die in 2004 als directeur werd opgevolgd door Maarten Asscher (tot 2018). In 2018 kwam de leiding in handen van Caroline Reeders en in 2021 werd de boekhandel verkocht aan Paulien Loerts en Derk Haank, eigenaren van Uitgeverij Singel, waarvan ook uitgeverij Athenaeum Polak & Van Gennep deel uitmaakt. Boekhandel en uitgeverij dus in feite weer herenigd, maar wel aparte BV’s.

Atlas

Boek- en Papierhandel, annex leesbibliotheek “De Atlas” was in de jaren ’30 actief op het Stadionplein nr. 33 in Amsterdam. In 1939 bood men “door omstandigheden” de leesbibliotheek van ca. 1500 delen voor f. 400.- te koop aan. Daarna wordt de zaak niet meer vermeld.

Aronson

Herman Aronson had in de jaren ’30 een boekbinderij op de Admiralengracht nr. 206, 3e etage in Amsterdam-West. Hij werd in 1944 in Auschwitz omgebracht. Herman Aronson (1894-1944).

Arnd

De naam van de firma J. J. Arnd & Zonen in Amsterdam duikt voor het eerst op rond 1857. Het gaat om een drukkerij/binderij/fabriek en magazijn (winkel) van kantoorboeken, schrijfinkt, stalen pennen, monsterzakken, speelkaarten en enveloppen etc. Het bedrijf is gevestigd op de Voorburgwal, bij het postkantoor, Wijk G, nr. 124. In 1872 liet men trots weten het hoofddepot te zijn van de gepatenteerde Alizarin inkt. In 1877 verhuisde de zaak naar de Gravenstraat nr. 10, achter de Nieuwe Kerk. Op het grondstuk daarachter werd het bedrijf vervolgens uitgebreid met een fabrieksgebouw en kantoren aan de St. Nicolaasstraat nr. 33-40, het Blaeu Erf nr. 8-12 , het Korte Hol en het Romijnsteegje. In 1885 worden als vennoten genoemd Carl Wilhelm Arnd en Carl August Arnd. Toen in 1892 de zaak werd overgenomen door H. P. Tindal werd de naam gewijzigd in N. V. Electrische Drukkerij, v/h J. J. Arnd & Zonen. Rond 1893 had men 3 filialen. In Den Haag op het Hofspui nr. 6, in Apeldoorn op de Kanaalweg en in Hengelo (O.) op de Markt. Als vennoot wordt later genoemd Georges Hoekstra en in de jaren ’50 S. J. Hoekstra. In 1978 werd de N.V. omgezet in een B.V. Daarna wordt het bedrijf niet meer vermeld.

Argus

Tussen ca. 1938 en ca. 1960 was kantoorboekhandel/leesbibliotheek “Argus” gevestigd op de Lekstraat nr. 38 in Amsterdam-Zuid. In de tweede helft van de jaren ’50 wordt de leesbibliotheek niet meer vermeld. Eigenaar was mej. A. J. B. de Wijk. Zij werd in de jaren ’50 opgevolgd door mevr. C. Kremer-Plas.

Arentsen

Tussen 1940 en 1961 hadden Hermanus Arentsen (1907-1972) en zijn vrouw M. W. Arentsen-Stuyfzand een boek- en kantoorboekhandel, annex leesbibliotheek op de Dapperstraat nr. 38, hoek Wagenaarstraat in Amsterdam-Oost.

Ardito

Boekhandel/leesbibliotheek/drukkerij “Ardito” (= Moedig) van W. F. Nije was tussen 1927 en ca. 1950 gevestigd op de Hasebroekstraat nr. 44 in Amsterdam-West. De zaak gaf in 1927 een catalogus uit met beschikbare non-fictie werken. In 1926 wordt W. F. Nije vermeld als agent van het Algemeen Handelsblad op de Van Speykstraat nr. 145.

Architectura

In juli 1939 begon Gerrit van Saane (1898-1961) met “Lectura Architectonica”. Hij verspreidde een leesportefeuille met tijdschriften op het gebied van architectuur. Al vrij snel daarna begon hij een boekhandel/uitgeverij, gespecialiseerd in architectuur, tuinen, urban design en natuur, gevestigd op de Herengracht nr. 406 in Amsterdam. Rond 1950 ging hij een samenwerking aan met Dick Latenstein van Voorst. De winkel verhuisde toen naar de Keizersgracht nr. 546. Na het overlijden van Van Saane werd de uitgeverij afgestoten aan uitgeverij De Boer in Hilversum. De boekhandel kreeg toen de huidige naam: “Architectura & Natura”. In 1964 verhuisde de zaak weer, nu naar de Prinsengracht nr. 150. In de zomer van 1976 werd de winkel gevestigd op de Leliegracht nr. 44. In 1990 werd het bedrijf overgenomen door Guus Kemme, die in 1985 al een jaar bij Architectura werkzaam was geweest en verder ervaring had opgedaan bij Allert de Lange en de Engelse uitgever Zwemmer. Vanaf dat moment ging de zaak ook weer boeken uitgeven. In 2002 wordt als eigenaar vermeld M. P. E. Bekkers. In 2021 verhuisde de winkel naar het huidige adres Leliegracht nr. 22. Antiquariaat “De Opbouw” (eveneens gespecialiseerd in architectuur; eigenaar Ben van Bebberen) betrok de bovenverdieping.

Arbeiderspers

Boekhandel en Uitgevers Mij. “Ontwikkeling” had in de jaren ’20 van de vorige eeuw, verspreid over het land, een 7-tal boekhandels. Het assortiment bestond met name uit linkse literatuur. De Amsterdamse vestiging bevond zich in de Hartenstraat nr. 15. In 1929 ging een aantal aan de SDAP gelieerde ondernemingen (drukkerij Vooruitgang, drukkerij/uitgeverij Voorwaarts, uitgever van o.a. het dagblad Het Volk én Boekhandel en Uitgevers Mij. Ontwikkeling) op in de nieuw gevormde N.V. Boekhandel en Uitgeverij De Arbeiderspers. Daarna werd het aantal boekhandels gestaag uitgebreid. De nadruk lag natuurlijk op het verspreiden van het socialistische gedachtegoed, waaronder uiteraard de uitgaven van de eigen uitgeverij. Op het hoogtepunt waren er 16 vestigingen. De namen varieerden: Boekhandel Arbeiderspers, A.P. Boekhandel en De Arbeiderspers, Afd. Boekenbedrijf. Toen in 1931 een splinternieuw bedrijfsgebouw betrokken werd aan het Hekelveld nr. 15 verhuisde de boekhandel van de Hartenstraat daarheen. Daarnaast was er nog een 2e vestiging in Amsterdam-West op de Jan Evertsenstraat nr. 30, die ook een leesbibliotheek-afdeling had. De leesbibliotheek werd in 1963 opgeheven. Rond 1969 verkocht De Arbeiderspers de boekhandels aan het Belgische Standaardconcern.

Apollo

Toen in februari 1949 de Zuider Boekhandel op de Maasstraat nr. 135 (hoek Rooseveltlaan) in Amsterdam-Zuid failliet ging, werd de boekhandel voortgezet onder de naam Apollo Boekhandel B.V. Als vennoten van deze boek- en kantoorboekhandel, annex leesbibliotheek worden genoemd I. J. Sloos, J. L. de Ruiter en W. J. F. van Aerssen. In 1962 werd de leesbibliotheek-afdeling opgeheven. Na 1979 wordt als vennoot vermeld A. A. J. M. van den Broek. In 1981 werd boekhandel J. N. Teunisse in Ouderkerk a/d Amstel (Dorpsstraat nr. 13) overgenomen en tot 1986 voortgezet als filiaal van boekhandel Apollo. Apollo Boekhandel heeft tot ca. 1991 bestaan.

Aparto

Boekhandel “Aparto” was tussen 1943 en 1948 gevestigd op de Wolvenstraat nr. 32 in Amsterdam. Het ging naar alle waarschijnlijkheid om een 2e hands boekwinkel, want men vroeg in advertenties met enige regelmaat boeken te koop op elk gebied.

Anja

Uit overzichten blijkt dat Amsterdam in de loop der tijd zeker meer dan 200 particuliere leesbibliotheken heeft gekend. Leesbibliotheek “Anja” wordt helaas nergens vermeld. Ik volsta dus met de afbeelding van het stempel.

Anderson

De uit Engeland afkomstige A. Anderson begon in 1833 een boekbinderij, annex “Hollandsche en Engelsche Boekhandel” op de Vijzelstraat nr. 126 in Amsterdam. De zaak zou in de 19e eeuw diverse keren verhuizen. Begin jaren ’50 wordt als adres vermeld Hartenstraat nr. 603, vanaf 1855 Hoek Stilsteeg en Achterburgwal Wijk G, nr. 85 en in de jaren ’70 Rusland, Wijk B, nr. 168. Dan is er van een boekhandel geen sprake meer. In 1889 is het adres Kerkstraat nr. 176, “tusschen de Spiegel- en de Vijzelstraat”. Het adres waar het bedrijf het langst verbleef, was Kerkstraat nr. 130-134, een voormalig koetshuis. Na het overlijden van de heer Anderson (ca. 1855) zette zijn weduwe samen met haar zoon het bedrijf voort: “Boekbinderij Wed. A. Anderson & Zn.” Na het overlijden van zijn moeder wilde de zoon de zaak niet voortzetten en verkocht de binderij toen aan Bernardus Gerardus Hilhorst (1854-1927), die al jaren als voorman bij het bedrijf werkzaam was. De binderij was o.a. gespecialiseerd in Engelse prachtbanden. Hilhorst was mede-oprichter van de Nederlandse Bond van Boekbinders. Verschillende generaties Hilhorst zouden elkaar in het bedrijf opvolgen. De nadruk zou in de loop van de 20e eeuw steeds meer komen te liggen op de drukkerij-afdeling van het bedrijf. Twee zoons van B. G. Hilhorst, Willem en Floris zetten de binderij/drukkerij voort. In 1971 nam de zoon van Floris, Floor Hilhorst, samen met zijn vrouw Anja de drukkerij over en veranderde de naam in “Drukkerij Anderson”. In 1992 nam de zoon van Floor, Frank Hilhorst, de leiding in handen. Het bedrijf breidde onder zijn leiding sterk uit en verhuisde in 2001 naar het Airport Business Park, San Franciscostraat nr. 58-60 in Lynden. Weer later vestigde de drukkerij zich op de Visseringweg nr. 32 in Diemen.

Amsterdamsche Boekhandel

In september 1903 werd de “N.V. Amsterdamsche Boekhandel” opgericht. Het ging om een boekhandel, annex leesbibliotheek, leesinrichting en advertentiebureau. Men kon er ook terecht voor bind- en drukwerk. De winkel was gevestigd op de P. C. Hoofstraat nr. 112 in Amsterdam (“3 minuten van het concertgebouw”). Als vennoten worden genoemd A. M. van den Broecke en Chr. W. Koole. In 1905 wordt de zaak verplaatst naar de P. C. Hooftstraat nr. 125. In 1908 wordt een afdeling modern antiquariaat geopend. In 1910 wordt de naam van de N.V. veranderd in “N.V. Amsterdamsche Boekhandel Koole & Messchaert”. (verwijzend naar een nieuwe vennoot P. A. Messchaert). Chr. W. Koole trad in 1913 uit de N.V. In 1915 wordt een filiaal geopend in Hilversum op de Langestraat nr. 54. Eind jaren ’20 is de zaak in handen van Taeko Edelman (1876-1943), die ook “Edelman’s Export Boekhandel” drijft. Het bedrijf is dan kort op 2 adressen gevestigd: P. C. Hoofstraat nr. 125 en Ceintuurbaan nr. 151. Vanaf ca. 1931 concentreren de activiteiten zich op de Ceintuurbaan. In 1935 is er sprake van een faillissement, maar zoals zo vaak, kwam er ook hier een doorstart. Vanaf 1943 verblijft de zaak enige tijd op het adres Utrechtschestraat nr. 65. De leiding is dan in handen van J. Bart. In de jaren ’50 tenslotte wordt als eigenaar J. J. Janssen genoemd.

muziekbeurs Amsterdam

De muziekbeurs “Amsterdam” werd in 1964 opgericht op de Trompenburgstraat nr. 111 (zijstraat van de Rijnstraat) in Amsterdam-Zuid. Men was gespecialiseerd in klassieke bladmuziek. Het assortiment omvatte: binnen- en buitenlandse bladmuziek, muziekliteratuur, onderwijsmateriaal, partituren, orkestmateriaal, kleine muziekinstrumenten en metronomen. De zaak gaf ook zelf bladmuziek uit en er was een aparte afdeling antiquariaat. Tot wanneer de zaak bestaan heeft, is mij niet bekend.

De Amstel / De Anjelier

In de eerste helft van de vorige eeuw zie je met de regelmaat van de klok dat in kleine advertenties leesbibliotheken (of hun boekenbestand) ter overname worden aangeboden. De nieuwe eigenaar heeft dan vaak de gewoonte om het stempel van zijn zaak over dat van de vorige eigenaar te plaatsen. Het hier afgebeelde, wat moeilijk leesbare, stempel is daar waarschijnlijk een voorbeeld van. De boeken van leesbibliotheek “De Anjelier” in de 2e Anjeliersdwarsstraat nr. 11 in Amsterdam kwamen in de jaren ’30 dus vermoedelijk terecht in boekhandel/leesbibliotheek “De Amstel” van G. van ter Beek op de Hoofdweg nr. 77. Deze zaak moet overigens niet verward worden met de eerder behandelde boekhandel/leesbibliotheek “Amstel” (dus zonder De) op de Herculesstraat nr. 134.

Amstel

Op de Herculesstraat nr. 134 in Amsterdam, waar tussen 1930 en 1960 de “Stadionboekhandel” gevestigd was, had Th. P. Frank, in welke periode heb ik helaas niet kunnen vaststellen, zijn boekhandel/leesbibliotheek/leesinrichting “Amstel”. Uit de stempels blijkt dat deze boekhandel ook op de Weesperzijde nr. 46 en nr. 74 heeft gezeten. Nadere gegevens ontbreken.

American Book Centre

In 1972 openden Sam Boltansky en Mitch Crossfield de “American Discount Book Store” in Amsterdam op de Kalverstraat nr. 185, een winkel met uitsluitend engelstalige boeken en tijdschriften. Grotendeels uitgeversrestanten en andere afgeprijsde boeken. In 1974 werd de zaak overgenomen door Lynn Kaplanian-Buller en haar man Avo Kaplanian. Het assortiment verschoof later steeds meer naar nieuwe engelstalige boeken en tijdschriften. De naam veranderde dan ook in “American Book Centre”. In 1976 werd een tweede vestiging geopend in Den Haag, eerst op de Spuistraat nr. 72, later verhuisd naar Lange Poten nr. 23. Er zijn ook vestigingen geweest in Leuven (geopend in 1999 op de Diestsestraat nr. 115), Endhoven en Groningen (Willem Lodewijk Passage). Maar deze 3 zaken bleken op den duur toch niet levensvatbaar. In 2021 werd toch weer een derde vestiging geopend in de Westfield Mall of the Netherlands in Leidschendam (Kornoelje nr. 15). De Amsterdamse zaak was in 2006 verhuisd naar het huidige adres, Spui nr. 12. Na 2012 werden Lynn en Avo Kaplanian opgevolgd door Nadine Kaplanian en haar man Paul. In 2020 had men ook nog een zogenaamde pop-upstore in Amstelveen.

Ambon

Rond 1934 nam Nicolaas Jan Verlaan boekhandel “Ambon” over op het Ambonplein nr. 2 in Amsterdam-Oost. Wie de eerdere eigenaar was, is mij niet bekend. In 1930 is er sprake van een religieuze boekhandel op Ambonplein nr. 18 en het afgebeelde stempel geeft aan dat deze boekhandel/leesbibliotheek ook op Ambonplein nr. 10 heeft gezeten. Hoe dan ook, Verlaan verhuisde in 1935 met boekhandel “Ambon” naar de Surinamestraat nr. 6 in Amsterdam-West. Als mede-eigenaar wordt genoemd mejuffrouw M. Dijs. In de jaren ’50 blijkt deze boekhandel, nog steeds eigendom van Verlaan, te zijn gevestigd op de Kinkerstraat nr. 369.