A.

Baarschers nam in 1911 de boekhandel over van H.J. de Haan (waarover later in deze serie meer). De winkel werd van de Keizerstraat nr. 181 in Scheveningen verplaatst naar de Prins Willemstraat nr. 9. In juli 1915 ging de zaak failliet. Boeken en inventaris werden geveild bij venduhuis “Die Haghe”. Zoals je wel vaker ziet bij faillissementen werd er vrij kort daarna een doorstart gemaakt. In 1916 duikt boekhandel/leesbibliotheek Baarschers weer op in de Bosschestraat nr. 17. Af en toe kom je ansichtkaarten tegen die door Baarschers zijn uitgegeven. De boekhandel werd in 1930 opgeheven.

Baaij

Bij leesbibliotheek “De Adelaar“ van C.J. de Rijk werd deze boekhandel al genoemd. Mevr. A. Baaij-Kuijper had in de jaren 1929-1934 een leesbibliotheek en boekhandel aan de Pansierstraat nr. 48 in Scheveningen. De leesbibliotheek droeg de naam “De Adelaar”, de boekhandel werd gedreven onder haar eigen naam.

Tussen 1951 en 1955 had C. J. de Rijk een leesbibliotheek genaamd “De Adelaar” in de Stevinstraat nr. 188 in Scheveningen. Hij verkocht ook kantoorartikelen, zoals “onverwoestbare Raket-ballpoints vanaf f. 1,65” en “de inkttovenaar (vulpen) vanaf f. 5,50”, maar ook speelgoed (vlechtrepen). De Adelaar was in Scheveningen kennelijk een geliefde naam, want in de jaren 1929-1934 had mevr. A. Baaij-Kuijper al een leesbibliotheek/boekhandel met dezelfde naam in de Pansierstraat nr. 48.

Sinds ik op 6 januari 2020 aan de hand van mijn verzameling etiketten/stempels begon om dagelijks in alfabetische volgorde een Haagse boek-/kantoorboekhandel, leesbibliotheek, boekbinderij of muziekhandel te behandelen, zijn er 386 zaken de revue gepasseerd (ca. 1810-2020). Bedrijven die niet in mijn verzameling voorkomen, werden in deze serie niet behandeld. Ik ben nu weliswaar aan het eind van het alfabet gekomen, maar nog niet klaar, want (stadsdeel) Scheveningen is in mijn verzameling apart opgeslagen. Ik ga dus nog even door!

Nagekomen Boekhandel H. Zijlstra signaleer ik vanaf 1935 op de Terletstraat nr. 24, hoek Hulshorststraat in Den Haag. In 1936 werd de firma een vergunning verleend tot het oprichten van een door electromotoren gedreven handelsdrukkerij in het perceel Terletstraat nr. 24. Gezien het feit dat op dit etiket de nummers 22-24 vermeld worden, vermoed ik dat de boekhandel op nummer 22 gevestigd was. Vanaf 1946 is de boekhandel in handen van A. Zijlstra; naar ik aanneem een nazaat van H. Zijlstra. De boekhandel heeft tot ca. 1955 bestaan, de drukkerij tot ca. 1960.

Windt

Nagekomen

In de loop van deze serie is mij o.a. opgevallen dat er in de periode grofweg 1880-1930 ontzettend vaak verhuisd werd. De boekbinderij van J.H. Windt is daar wel een heel sprekend voorbeeld van. Johannes Hubertus Windt (1856-) vestigde zich in 1878 als boekbinder in de Helmersstraat nr. 80 in Den Haag. In 1892 verhuisde hij naar de Helmersstraat nr. 146, in 1893 naar de Van Diemenstraat nr. 126, in 1896 naar de Van Speijckstraat nr. 80, in 1902 naar de Van Brakelstraat nr. 16, in 1903 naar de Helmersstraat nr. 150, bij de Witte de Withstraat en in 1906 tenslotte naar de Van Speijckstraat nr. 114. Je vraagt je bijna af of hij nog wel tijd overhield om te binden. Zijn zoon, Hubertus Pieter Windt, was ook in de zaak werkzaam, maar overleed in 1900 op 18-jarige leeftijd. Vanaf 1895 mocht Windt zich binder van H.M. de Koningin noemen. Toen hij in 1920 met pensioen ging, behaagde het de Koningin Windt, die “gedurende 25 jaar voor het Koninklijk Huisarchief als binder werkzaam was geweest”, het kruis van verdienste van de Huisorde van Oranje toe te kennen.

Nagekomen Jacob Verhage startte in 1926 met een leesbibliotheek/kantoorboekhandel op de Goudsbloemlaan nr. 151, hoek Geraniumstraat in Den Haag. In 1928 trouwde hij met Emma A.A. Lenz, de dochter van een concurrent, M. Joh. Ph. Lenz, de eigenaar van de gelijknamige kantoorboekhandel op de Fahrenheitstraat nr. 630, tegenover de Dr. Bavinckschool (niet zó ver van de Goudsbloemlaan verwijderd). Boekhandel Lenz ging in december 1939 failliet, maar dat was niet de schuld van zijn schoonzoon, want boekhandel Verhage stopte er al in 1934 mee.

Nagekomen J. Sieuwerts deed in 1915 zijn leesbibliotheek aan de Nieuwe Binnenweg nr. 105 in Rotterdam over aan J. Vons. Nog in het zelfde jaar opende hij een leesbibliotheek op de Elandstraat nr. 18, bij het Piet Heinplein in Den Haag. Hij adverteerde in dat beginjaar druk met aantrekkelijke aanbiedingen om de inwoners van de stad naar zijn zaak te lokken: “leeskaarten, recht gevende op het lezen van 30 boeken voor 1 gulden”. Men kon er terecht voor “Hollandsche, Engelsche, Duitsche en Fransche romans en kinderboeken”. De zaak heeft het uitgehouden tot 1948.

Nagekomen Als inwoners van Den Haag het over muziekhandel Servaas hebben, vallen al gauw euforische termen als fameus en legendarisch. De zaak wordt wel omschreven als “the most influential music store of the Netherlands”. In ieder geval vormde het de bakermat van de “Haagse beat”. De winkel werd in 1929 geopend aan de Schoolstraat nr. 26, “over de Vischbanken”. De eerste 2 jaar werden er ook kinderboeken verkocht. De zaak moest het vooral hebben van de verkoop van muziekinstrumenten. In 1963 werd er een aparte afdeling voor grammofoonplaten geopend. Nico Servaas, oorspronkelijk afkomstig uit Leiden (dat was duidelijk aan zijn accent te horen), betrok in 1968 het voormalige pand van manufacturenzaak Van Moorsel

aan de Riviervischmarkt nr, 3, hoek Schoolstraat. Hij was zeer populair bij zijn klanten. Mijn oude vriend Richard van der Kraats zal er ongetwijfeld klant geweest zijn. Toen Nico in oktober 1994 de zaak overdeed aan Feedback op de Torenstraat, werd hem in november een afscheidsfeest aangeboden “Zeg Nico gedag” in discotheek De Marathon.

Nagekomen Eind jaren ’50 nam Bruna de reeds langer bestaande boekhandelsketen I.L.A. over. Verspreid over het land waren er op een gegeven moment zeker 35 filialen, maar daarnaast ook nog veel franchise-vestigingen. In Den Haag heb ik 3 filialen getraceerd. Op de Korte Poten nr. 28a (filiaalhouder A.B.A. Reinties), op de Weimarstraat nr. 117 (filiaalhoudster mevr. P.W.S. Mabelis-van Keulen) en in de Passage nr. 42. De directeur van de keten was F.H. Bruna. De naam I.L.A. werd later vervangen door Bruna.

Nagekomen: Van Hoof’s leesbibliotheek was in de jaren ’10 van de vorige eeuw gevestigd op de Turfmarkt nr. 34 in Den Haag. Daarnaast handelde men in kantoorartikelen en ansichtkaarten (zie de etalage). De leenprijs was 5 cent per week, per deel. In 1914 wordt er in een advertentie de aandacht op gevestigd dat de boeken “zindelijk” zijn. Dat was kennelijk in die tijd niet vanzelfsprekend.

Amati

Nagekomen: “Amati Music” (ook wel Muziekhuis Amati genoemd) was in de jaren ’50 gevestigd op de Prinsestraat nr. 28-30 in Den Haag.

Zijl

A. van Zijl opende in 1905 een Christelijk-Gereformeerde boekhandel (dat zou nu niet meer kunnen!) aan de Oude Molstraat nr. 17 in Den Haag. De eigenaar had geen zitvlees, want al in 1906 werd de zaak verplaatst naar de Papestraat nr. 8. In 1910 vond de volgende verhuizing plaats, nu naar de Denneweg nr. 180A. Tenslotte verkaste de winkel in 1911 naar de Van Kinsbergenstraat nr. 150. Incidenteel trad Van Zijl ook op als uitgever, o.a. van de preken van Ds. G. den Hartog. De firma leverde veel aan scholen van de Gereformeerde Gemeente, maar toen de weduwe van de gereformeerde predikant Ds. C. Oranje in 1908 een boekhandel opende (hier eerder aan de orde geweest), verloor Van Zijl een belangrijk deel van zijn klanten. Ook tussen gereformeerden is de concurrentie keihard. In 1914 werd boekhandel Van Zijl opgeheven.

Zwarts

M.J. Zwarts nam in 1973 de boek- en kantoorboekhandel aan de Dierenselaan nr. 236 in Den Haag over van C.J. van Leeuwen, die daar sinds ca. 1950 gevestigd was. De zaak heeft tot 1984 bestaan.

Zwaan

De binnen- en buitenlandse boekhandel/kunsthandel (Librairie Universelle) van F. J. de Zwaan was tussen 1865 en 1889 gevestigd aan de Hoogstraat nr. 7 in Den Haag. In 1869 liet men weten “geillustreerde uitgaven, gravures en photographien in ruime voorraad” te hebben. Incidenteel trad de zaak ook op als uitgever. In 1865 verscheen bijvoorbeeld: “De edele passie voor het jagen, of ’t nimrodismus voor ’t forum van humaniteit en hoogere beschaving” door Eduard von Badenfeld (Eduardus Silesius).

Zendings-Studie

A.J.C. van Seters, die zijn theologie-studie om gezondheidsredenen had moeten opgeven, richtte met medewerking van de Zendings-Studie Raad in 1912 op de Javastraat nr. 78 in Den Haag de “Boekhandel van den Zendings-Studie Raad” op. Gesloten huis, geen winkel. Er was ook een uitgeverij aan de zaak verbonden, die tussen 1912 en 1920 publicaties uitgaf die vrijwel allemaal betrekking hadden op de zending (ook kinderboeken). In 1914 bijvoorbeeld: “Kiekjes uit de Soendalanden : geschreven voor kinderen” door Bauke Minnes Alkema. In 1921 verhuisde de zaak naar de Nassau Zuilensteinstraat nr. 25 en ging verder onder de naam “N.V. Algemeene Boekhandel voor In- en Uitwendige Zending” (hier eerder behandeld).

Zeeuw

De boek- en kantoorboekhandel van L. de Zeeuw op de Wilgstraat nr. 42 in Den Haag kom ik voor het eerst tegen in 1944. De zaak heeft ook een 2e hands afdeling want men vraagt in dat jaar in een advertentie boeken te koop. De winkel bestaat nog in 1955, maar is eind jaren ’50 verhuisd naar Voorburg, Bruijnings Ingenhoeslaan nr. 30. Het assortiment is dan uitgebreid met speelgoed. Deze zaak, later onder leiding van M. Ilahibaks, was tot midden jaren ’80 actief.

Za-Zen

In 1988 opende Wim Knollenburg zonder enige ervaring in het vak boek- en muziekhandel Za-Zen in de Zoutmanstraat nr. 16a in Den Haag. Dit werd ingegeven door zijn eigen enthousiasme voor esoterische zaken en dan met name Krishnamurti. Het pand, dat eigendom was van zijn broer, werd grondig verbouwd. De winkel voorzag in een behoefte. De voorraad bestond uit zo’n 5000 titels op uiteenlopende gebieden als aromatherapie, droomuitleg, hypnose, tarot etc. etc. De muziek betrof voornamlijk new-age. De zaak heeft tot ca. 2010 bestaan.

ten Wolde

Jan ten Wolde Jr. (1879-1957) kwam op 12-jarige leeftijd uit Smilde (Drenthe) naar Den Haag. De gereformeerde jongeling ging in de leer bij drukkerij Eger in de Herderinnestraat. Na zijn militaire dienstplicht werkte hij 15 jaar als letterzetter bij de Landsdrukkerij. In 1915 vestigde hij zich als boekverkoper/kantoorboekhandelaar aan het Westeinde nr. 188. Hij ging een compagnonschap aan met zijn zwager, C.H. Minderman. Vanaf dat moment heet de zaak ”J. ten Wolde & Co”. In 1918 start hij ook een drukkerij, maar die wordt in 1924 al weer opgeheven. In de jaren 1918/1919 was er ook een nevenvestiging in de Tasmanstraat nr. 147. In 1926 stopte hij met de boekhandel. Maar in 1928 neemt Ten Wolde de boekhandel over van J. van Rijsinge in de Fahrenheitstraat nr. 729. Dit was een niet-erkende boekhandel, die zich ook niet aan de regels van het handelsverkeer hield. Onder Ten Wolde was dat wel het geval. Hij was van gereformeerde huize en veel van zijn klanten waren lidmaat van de nabijgelegen Westduinkerk. Tijdens de tweede wereldoorlog moest de boekhandel enige tijd verkassen naar de Soestdijksekade nr. 878, maar daarna keerde de zaak terug naar de Fahrenheitstraat, weliswaar op een ander nummer, nr. 608. Ten Wolde, die inmiddels de respectabele leeftijd van 78 jaar bereikt had, hief de zaak in 1957 op. In september van datzelfde jaar overleed hij.

Winter

De gebroeders Winter startten in 1914 met een kantoorboekhandel in Amsterdam. Drie generaties Winter zouden het bedrijf leiden. Op een geven moment waren er 8 vestigingen in Amsterdam, maar ook 7 vestigingen buiten de hoofdstad, waaronder één in Den Haag. De Haagse vestiging ging in de jaren ’50 van start op de Mauritskade nr. 81, hoek Denneweg. Incidenteel (in de jaren ’90) kom je ook het adres Denneweg nr. 186 tegen, maar ik vermoed dat het om hetzelfde pand gaat. In 2014 ging het bedrijf failliet, maar ca. 8 vestigingen maakten een doorstart. Een deel van het bedrijf werd overgenomen door de Kantoorexpert Groep. Tot wanneer de Haagse vestiging bestaan heeft, is mij niet bekend.

Willibrord

Al in de 17e eeuw was op de plek in de Oude Molstraat nr. 35/37 in Den Haag een rooms-katholieke schuilkelder gevestigd. Tussen 1842 en 1988 was er naast de kapel sprake van een klooster van de Zusters van Liefde uit Tilburg. Toen de zusters in 1988 het pand verlieten, kwam het onder beheer van de Broeders van Sint-Jan. Sindsdien functioneert het Willibrordushuis naast de Willibrorduskapel als spiritueel centrum. Sinds 1992 herbergde het pand ook een katholiek Boek- en Informatiecentrum, later boekhandel Willibrord. De zaak was slechts enkele uren per week geopend. Of de boekhandel nog steeds bestaat, is mij niet bekend.

Westerbeek

Tussen 1921 en 1931 werd onder de naam Westerbeek in de Nicolaistraat nr. 54 in Den Haag een leesinrichting uitgebaat. In 1926 werd hiervoor in een advertentie “een nette loopjongen gevraagd, kunnende fietsen” (lopen was kennelijk niet voldoende). Waarschijnlijk in een latere periode was M. W. Westerbeek op hetzelfde adres actief als boekbinder. Geen nadere gegevens bekend.

Weygand

De familie Weygand richtte in 1805 een muziek-, landkaart- en kunsthandel op in Den Haag en Amsterdam. De Amsterdamse vestiging op de Vijgendam nr. 41 (deel van het huidige Rokin) stond onder leiding van Mlle. Weygand. Haar broer, Francois Joseph Weygand, beheerde de zaak in Den Haag op de Korte Pooten, Wijk l., nr. 40. De firma zou zich ontwikkelen tot één van de belangrijkste muziekhandels van het land. Ook de kaartproductie was van hoog niveau (er worden nog regelmatig door Weygand uitgegeven kaarten geveild). De firma heeft in Den Haag op verschillende plaatsen gezeten: behalve de Korte Pooten, Wijk L. , nr. 40, noem ik Hofspui nr. 115 (1828), Korte Pooten, K 379 (1836)(F.J. Weygand & Zoon). Al in 1807 had men ook een depot in Utrecht in de Schoutenstraat, letter G, nr. 87. Ook in Amsterdam kende de zaak verschillende vestigingsplaatsen: Kalverstraat, bij de Ossensluis, nr. 184 (1834/1836), Heiligeweg over de Handboogstraat, nr. 31 (1819). Al in 1814 werd de zaak het predikaat hofleverancier verleend. In advertenties wordt gesproken van ”muziekhandel, staal- en koperplaatdrukkerij, plaat- en kaartkleurders”. Toen de oprichter in 1837 overleed, kreeg zijn zoon, F. J. Weygand Jr. (1806-1880) de leiding. In 1839 verhuisde de winkel van de Korte Pooten naar de Nieuwstraat, Wijk W, nr. 169 (= nr. 29), het 3e huis van de Vlamingstraat. In 1840 ging Weygand een compagnonschap aan met Beuster en ging de firma verder onder de naam “Weygand en Beuster”. In 1848 is er kort sprake van “Weygand en Van Lier”. In 1859 werd de zaak overgenomen door L. J. Lefebre (1827-1895), die hem voortzette onder de naam “F. J. Weygand & Co”. In 1868 was er een aparte vestiging voor de kunstproducten op het Noordeinde nr. 5. Weygand gaf heel veel kaarten en bladmuziek uit, maar ook tussen 1862 en 1875 het muzikale weekblad “Euterpe”. In 1877 krijgt de firma een nieuwe eigenaar, J. F. A. Muzerie (een toepasselijke naam). Na diens overlijden staat de zaak tussen 1892 en 1894 onder leiding van zijn weduwe mevr. L. Muzerie-van de Hulst. Zij werd in 1894 opgevolgd door J. D. van Dapperen. In 1895 staat het pand Nieuwstraat nr. 29 te koop en wordt Weygand overgenomen door muziekhandel G.H. van Eck gevestigd in de nabijgelegen Vlamingstraat (hier eerder behandeld). Maar van 1896 tot 1917 bleef er een filiaal onder de naam Weygand in de Zoutmanstraat nr. 5, later nr. 16a.

West-end

Zoals je in de vorige eeuw wel

vaker zag, was er ook bij leesbibliotheek “West-end” N.V. op de Pompoenstraat nr. 60, hoek Abrikozenplein in Den Haag sprake van een combinatie met een kantoorboekhandel en een sigarenhandel. Het leesgeld bedroeg op enig moment 8 cent per deel en per week 20 delen voor f. 1.20. Ik heb de zaak kunnen traceren tussen 1937 en 1959. Als eigenaren worden resp. genoemd: H.L. Sinjou, E.C. Poelstra, L.M.S. ten Velden, mej. A.J.M. Bakker en J.J. Wibenga.

Weelden

Abraham Johannes van Weelden dreef al vanaf 1814 aan het Hofspui nr. 12 in Den Haag een boekhandel/uitgeverij. Hij publiceerde veel in opdracht van de Rijksoverheid. In 1851 ging hij een compagnonschap aan met G. J.

van Mingelen. De firma ging verder onder de naam “Van Weelden & Mingelen, Libraire, magasins de timbres-postes pour collections”. Dus postzegelverzamelaars konden er ook terecht. De hoofdactiviteit was echter de uitgeverij. Twee uitgaven van de firma maken nog eens duidelijk dat epidemieën/pandemieën van alle tijden zijn: “De cholera-epidemie in Nederland in 1866 en 1867”, uitgave in opdracht van het Departement van Binnenlandsche Zaken (1872-1875) in 3 delen!! “De pokken-epidemie in Nederland in 1870-1873”, eveneens in opdracht van hetzelfde ministerie (1875) Deze epidemieën duurden dus resp. 3 en 2 jaar. G. J. van Mingelen overleed in maart 1889. Ik heb de firma kunnen traceren tot 1902.

Wattez

In maart 1934 richtte de geboortige Brusselaar Everardus (Evert) Wattez (1905-1969) zijn boekhandel op aan de Papestraat nr. 19a in Den Haag (later verplaatst naar Papestraat nr. 11). De zaak had een algemeen en christelijk-gereformeerd assortiment. Evert Wattez werd in 1941 wegens ondergrondse activiteiten gevangen gezet in het Oranje hotel in Scheveningen. Hij werd veroordeeld tot 1 jaar tuchthuis; de 2e helft van dat jaar zat hij in een Zuchthaus in Duitsland. In 1948 nam Wattez de boekhandel van D. C. Muys op de Herenstraat nr. 43 in Voorburg over, die hij onder eigen naam voortzette. Na het overlijden van zijn schoonvader nam hij diens drukkerij (Van Leeuwen) aan de Badhuisstraat nr. 93-103 in Scheveningen over (voortaan drukkerij Wattez). Het Voorburgse filiaal en de drukkerij werden geleid door zijn zoons, resp. J. en P.A. (Piet) Wattez . De boekhandel in Den Haag verhuisde in 1960 naar een nieuw, onder architectuur gebouwd, pand op Papestraat nr. 29, met een voor die tijd zeer moderne inrichting. In de 50-er jaren had Wattez op theologisch gebied ook een antiquarische afdeling. Na het overlijden van de oprichter in 1969, werd de zaak voortgezet door zoon Piet Wattez, die al vanaf 1965 de leiding had. Hij had ervaring opgedaan in boekhandels in Londen, Parijs en Hamburg. Het theologisch aanbod werd in de loop der tijd verbreed van christelijk gereformeerd naar meer oecumenisch. Toen eind jaren ’80 bleek dat Piet Wattez geen opvolger had, werd de zaak ingelijfd door boekhandel Verwijs, waar Piet tot zijn pensioen actief bleef als “chef souterrain”.

Waldeck

Boekhandel “Waldeck” was vanaf ca. 1964 gevestigd op het A. Diepenbrockhof nr. 64 in Den Haag. Eigenaar was C.M.A. van der Lee, die ook een boekhandel had in Wassenaar. Rond 1989-1991 vervulde hij verschillende functies in het bestuur van de ’s-Gravenhaagsche Boekhandelaars Vereeniging. Boekhandel Waldeck, toen onder leiding van Harma J. van der Mey, werd in september 2000 opgeheven.

Vulpenhuis

“Het Vulpenhuis” is van oorsprong een Rotterdamse onderneming. Het bedrijf (adres Hoofdsteeg 5) werd in 1865 opgericht. Begin 20e eeuw was Emanuel Juliard de eigenaar. In november 1934 werd een filiaal in Den Haag geopend op de Lange Poten nr. 19, tegenover hotel Central. Een familielid, S.B. (Simon) Juliard, had de leiding over deze vestiging. Men had een duidelijke doelgroep voor ogen gezien de volgende advertentietekst in april 1935: “Is er een stad in Nederland waar meer geschreven wordt dan in Den Haag? Welnu H.H. ambtenaren komt U zich eens overtuigen van onze keurcollectie vulpenhouders”. De Haagse vestiging verhuisde in 1940 naar Lange Poten nr. 7A. Emanuel Juliard werd op 21 mei 1943 in concentratiekamp Sobibor vermoord. Op 1 juni 1946 treedt (de vermoedelijk tijdens de oorlog ondergedoken) S.B. Juliard weer als vennoot toe tot de zaak, die kennelijk tijdens de oorlog wel opengebleven was. De leiding van de zaak werd op enig moment overgenomen door de stiefzoon van Juliard, Jaap Kres, die tot ca. 1972 de zaak samen met zijn vrouw Hetty Kres-Holsbergen dreef. De Rotterdamse vestiging werd bij het bombardement in mei 1940 vernietigd, maar heeft na de oorlog, inmiddels op de Meent nr. 112, zeker nog tot 1976 bestaan.

Vulpen

Kantoorboekhandel “De Vulpen” op de Frederik Hendriklaan nr. 179 in Den Haag (Statenkwartier) wordt al in 1955 genoemd. De zaak gaf tussen 1994 en 1996 (exclusief voor de eigen winkel) een aantal herdrukken uit van titels uit de bekende “Haagse Mysteriereeks” van Pim Hofdorp, zoals: “Sambals voor Sweelinck”(1994) en “Dodemansbroodjes” (1995). Aanvankelijk betrof het een eenmanszaak, later een VOF en nog later een NV. Tussen 1998 en 2009 was de eigenaar W.J.A.M. van Huijgevoort. In 2009 ging de zaak over in handen van mevr. E.J. van Huijgevoort. Door veranderende marktomstandigheden en een huurverhoging ging de firma eind 2014 failliet (eigenaar was toen Lex van Sluis). Maar de firma maakte met een ander assortiment een doorstart op de Frederik Hendriklaan nr. 181 onder de naam “De Vulpen Cards & Gifts”, met name gespecialiseerd in wenskaarten.

V&D

In 1887 opende de uit Duitsland afkomstige Anton Dreesmann samen met zijn zwager Willem Vroom een manufacturenwinkel aan de Weesperstraat nr. 70 in Amsterdam. De zaak zou een spectaculaire ontwikkeling doormaken. Er werden aan de lopende band nieuwe vestigingen geopend en het assortiment werd steeds verder uitgebreid. Er was dan ook geen sprake meer van een manufacturenzaak maar het begrip warenhuis deed zij intrede. Het eerste echte warenhuis was de vestiging aan de Kalverstraat in Amsterdam. Op het hoogtepunt had het concern meer dan 70 vestigingen door het hele land. Na de oorlog werden in vrijwel alle vestigingen ook boeken in het assortiment opgenomen. Voor de Nederlandse uitgevers werd V&D daarom één van de belangrijkste afnemers. In volume was het zelfs de grootste boekhandel van Nederland. De eerste Haagse vestiging werd in 1893 geopend. Aanvankelijk op de Spuistraat nr. 45-55. In de periode 1903-1944 was er ook een filiaal aan de Boekhorststraat nr. 103-109. Tussen 1928 en 1930 werd een geheel nieuw pand opgetrokken aan het Spui nr. 3. In 1969 werd dit pand kantoor en verhuisde het warenhuis naar een nieuw pand tussen de Grote Marktstraat en de Spuistraat, adres: Grote Marktstraat nr. 50. In de jaren ’60 was er ook een filiaal aan de Leyweg nr. 924. Zoals bekend ging het concern in 2015 failliet.

Vrije

Ergens in de eerste helft van de 20 eeuw had A. Vrije een boekhandel op de Hekkelaan nr. 36 in Den Haag. Geen verdere gegevens.