Harms

In 1912 nam Nico Harms de handelsdrukkerij en boekhandel over van I. Leefsma op de Jodenbreestraat nr. 46 in Amsterdam. De drukkerij werd vermoedelijk al vrij snel opgeheven, want in 1917 is er alleen nog sprake van “Boek- en kantoorboekhandel Nico Harms”. Toen Harms in 1960 boekhandel “Rubo” overnam van mevr . M. Wiersma-Lantermans op het adres Sarphatipark nr. 58, aan de Ceintuurbaan, verplaatste hij zijn winkel naar dat adres. Laatste vermelding in 1968. Eigenaar was toen H. van de Velde.

Happy

“Happy Bookieman” is een 2e hands boekwinkel op de Herengracht nr. 267a in Amsterdam. De eigenaar, Steve, is heel erg happy omdat hij het leukste beroep ter wereld uitoefent. Op social media wordt hij alom geroemd.

Hagen

In 1984 opende Reiny Hagen (R. Hagen-Vinke) haar antiquariaat op de Herenstraat nr. 39 in Amsterdam. Haar man, Bert Hagen, had vanaf 1972 een antiquariaat in Castricum met een breed aanbod van over het algemeen het betere antiquarische boek. Reiny specialiseerde zich in kinder- en jeugdboeken. De winkel was 3 dagen in de week geopend. Tussen 1984 en 2000 gaf zij minstens 10 catalogi uit. Toen ze na de eeuwwisseling ziek werd, verkocht ze de zaak aan Marieke Lont die het specialisme onder eigen naam tot op de dag van vandaag op het zelfde adres voortzet.

Hagemeijer

Begin 20e eeuw had J. H. Hagemeijer een boekbinderij op de Lange Leidschedwarsstraat nr. 4 in Amsterdam. Zijn zoon, J. H. Hagemeijer Jr., zette de binderij later voort op de Leidschegracht nr. 98. Nadere gegevens ontbreken.

H.A.E.N.

Dit stempel laat zien dat ooit op de Plantage Middenweg nr. 42 in Amsterdam boekhandel/leesbibliotheek H.A.E.N. gezeten heeft. Ik heb er geen spoor van kunnen vinden en onduidelijk blijft dus ook waar deze curieuze naam op slaat. “Haal alle dagen een nieuw boek”???

Hadi Poestaka

Het hier afgebeelde etiket is van de Amsterdamse vestiging van de Haagse boekhandel/uitgeverij “Hadi Poestaka”. Raden Mas Noto Soeroto (1888-1951) werd in 1906 door zijn vader vanuit Java naar Nederland gestuurd om te studeren. Hij was van adellijke afkomst. Zijn rechtenstudie in Leiden maakte hij echter niet af. Hij ontwikkelde zich tot journalist en dichter. In 1920 richtte hij samen met Louis Petit in Den Haag uitgeverij/boekhandel “Hadi Poestaka” (Schone Geschriften) op. Doel was zijn land en volk van herkomst op cultureel gebied bij te staan en een goede band tussen Nederland en Indonesië te stimuleren. Aanvankelijk opereerde hij vanuit zijn huisadres, Valkenboskade nr. 626, midden 1922 verhuisde hij naar de Nobelstraat nr. 20. Louis Petit leidde de nevenvestiging in Amsterdam op de Saxenburgerstraat nr. 34. Toen Petit zich in 1923 uit het bedrijf terugtrok, betekende dat het einde van de Amsterdamse zaak. Noto Soeroto veranderde de naam van het bedrijf toen in het meer correcte “Adi Poestaka”. Over de Haagse firma zie onder Den Haag.

Habes

H. A. Habes had tussen 1931 en 1946 een “uitgebreide” boekhandel op de Haarlemmerdijk nr. 30 in Amsterdam. In december 1946 presenteerde hij/zij zich nog als “grossier in papierwaren” en attendeerde de klandizie er op dat er een flinke partij maandkalenders in de winkel aanwezig was. Daarna niet meer gesignaleerd.

Haasdijk

De boek-, muziek- en kunsthandel van A. Haasdijk heeft niet lang bestaan. De winkel werd in april 1921 geopend in de De Clercqstraat nr. 92 in Amsterdam. In november 1927 werd de zaak opgeheven.

Haas

Vanaf 1839 was de boekbinderij/boekhandel/uitgeverij van J. de Haas & Zoon gevestigd op de N. Z. Achterburgwal nr. 344, bij de Gasthuismolensteeg in Amsterdam. Het ging om een rooms-katholieke boekhandel en uitgeverij. De zoon, Johannes Simon de Haas, zette op een gegeven moment de zaak alleen voort: “J. S. de Haas, Amsterdam”. Het bedrijf verhuisde in de loop der tijd diverse malen. In 1856 wordt als adres vermeld Spuistraat, bij de Korte Gasthuismolensteeg G 315, vanaf 1875 Spuistraat, hoek Paleisstraat nr. 192 en vanaf 1878 Paleisstraat , hoek Spuistraat nr. 14. Per 1 januari 1880 droeg Johannes Simon de Haas de zaak over aan zijn zoons, Bernardus Johannes en Johannes Lambertus de Haas, die samen een vennootschap aangingen. In 1897 wordt het bedrijf overgenomen door de gebroeders Jacobus Adrianus Johannes en Hendrikus Gerardus van Alfen, die de zaak als vennootschap onder de oude naam “J. S. de Haas” voortzetten op het vertrouwde adres Paleisstraat nr. 14. In 1908 wordt de “R. K. Boek- en Plaathandel, Magazijn van religieuze artikelen, annex boekbinderij J. S. de Haas” wegens gezondheidsredenen te koop aangeboden. “Alleen met ernstige reflectanten wordt onderhandeld”. De gebroeders Kuijper voldeden kennelijk aan deze eis, want vanaf 1909 tot 1918 presenteert de zaak zich als “Fa. J. S. de Haas (Gebrs. Kuijper)”. De uitgeverij gaf tussen 1840 en 1913 voornamelijk publicaties uit in de rooms-katholieke sfeer. In 1900 verscheen bijv. “Jezuieten-gruwelen : een bijdrage tot de geschiedenis der beschaving”, door Bernard Duhr S. J. Titel en ondertitel lijken met elkaar in tegenspraak.

Haan 2

De “Internationale Muziekhandel Anton de Haan” was in 1891 gevestigd op de Spuistraat nr. 122, over de Molsteeg, bij de Torensteeg in Amsterdam. In 1893 verhuisde de zaak naar Singel nr. 552, bij de Vijzelstraat. In 1894 werd Anton de Haan failliet verklaard, maar de zaak maakte een doorstart als “Fa. Anton de Haan & Co” . In 1896 wordt het bedrijf voor het laatst vermeld , dan op de Reestraat nr. 7. De firma gaf ook muziek in het populaire genre uit, zoals bijv. “Sequah-marsch met komische coupletten”.

Haan

Schaakhuis De Haan was begin jaren ’70 gevestigd op het adres Merckenburg nr. 28 in Amsterdam. Naar eigen zeggen “de enige speciaalzaak voor het schaakspel in Nederland”. Naast schaakliteratuur verkocht men ook schaakborden, klokken en wedstrijdformulieren. In 1979 wordt een filiaal geopend op de Schipbeekstraat nr. 42, hoek Churchilllaan. Eigenaar is dan A. Mix. In de jaren ’70 waren er overigens nog 2 zaken die de naam “Schaakhuis De Haan” droegen. In Raalte op de Markweg nr. 16 en in Arnhem op de Hommelsweg nr. 284. Dat er een relatie was met de zaak in Amsterdam lijkt me waarschijnlijk, maar dat kan ik niet bewijzen.

Guido Gezelle

Boekhandel/antiquariaat “Guido Gezelle” was in de oorlogsjaren actief op 2 adressen in Amsterdam-Zuid: Rijnstraat nr.150 en Corn. Krusemanstraat nr. 25. De klanten konden zich opgeven voor een te verschijnen catalogus. Omdat in dezelfde periode (1943-1946) op de Corn. Krusemanstraat nr. 25 ook antiquariaat Loppersum vermeld wordt, ga ik er van uit dat Loppersum de naam van de eigenaar was. De zaak kocht hele bibliotheken en nalatenschappen op, zowel romans als wetenschappelijke boeken.

Grote

Boek- en kantoorboekhandel Grote en Co was in de jaren ’70 gevestigd op de Bos en Lommerweg nr. 96 in Amsterdam-West.

Groot

Corn. H. F. de Groot had een boekbinderij op de 1e Weteringdwarsstraat nr. 1 in Amsterdam. In welke periode is mij niet bekend.

Grol

In de periode 1900-1960 kwam je vaak de combinatie van een sigarenmagazijn/tabakswinkel met een leesbibliotheek tegen. In de jaren ’50 was A. Grol Jr. de eigenaar van zo’n combinatie in de Buys Ballotstraat nr. 1, hoek Galileiplantsoen in Amsterdam-Oost. Het sigarenmagazijn droeg de naam “The contented smoker”. Ik ga er maar van uit dat ook de lezers tevreden waren.

Groeneveld

Eén van de meer dan 200 leesbibliotheken die Amsterdam ooit rijk was. J. Groeneveld in de Jac. van Lennepstraat nr. 159. Tevens een 2e hands boekwinkel, want hij/zij kocht ook “boeken, tijdschriften, pockets en studies” in. Nadere gegevens ontbreken.

Groen

De uit een Joods gezin afkomstige Saul Bernard Groen (1939-2016) overleefde de oorlog op een onderduikadres. Na zijn studie (de Werkplaats van Kees Boeke, een jaar sociale academie en een jaar medische instrumentenhandel) werkte hij bij verschillende muziekhandels. Daar lag duidelijk zijn bestemming. In 1967 startte hij zijn eigen muziekhandel/uitgeverij in de Ferdinand Bolstraat nr. 6 in Amsterdam-Zuid (in de jaren ’90 nr. 8) tegenover de bierbrouwerij van Heineken. In het startjaar werd de aandacht gevestigd op het feit dat Groen oude synagogale en moderne Israëlische bladmuziek verkocht. Groen verwierf zich een grote naam in de muziekwereld door zich als handelaar/uitgever te specialiseren in bladmuziek van oudere (17e en 18e eeuwse) Nederlandse klassieke muziek. Beroemde musici waren klant bij de zaak (Szymon Goldberg, Arthur Rubinstein etc.) In een muziekzaal boven de winkel stelde hij muziekstudenten gratis in de gelegenheid te musiceren. Zelf speelde hij barokviool. In 1977 heeft hij even overwogen een filiaal te openen in Jerusalem. Saul B. Groen overleed in 2016 in Israel. Rond die tijd sloot ook de zaak.

Grint

De muziekhandel van Van de Grint & Ooms was in de jaren ’20 van de vorige eeuw gevestigd op de Ceintuurbaan nr. 125 in Amsterdam. Met name rond de feestdagen had men een grote sortering salonmuziek, muziek-albums in prachtband en muziekkalenders in de aanbieding.

Gregorius

In 1902 nam H. Gregorius Jr. de kantoor- en papierhandel over van P. Bertoen in de 2e Van Swindenstraat nr. 7 in Amsterdam-Oost (Dapperbuurt). De zaak werd in de loop der tijd uitgebreid met een leesbibliotheek-afdeling, die op een gegeven moment een omvang had van 26.000 boeken “op elk gebied”. De etiketten maken duidelijk dat de winkel ook functioneerde als advertentiebureau, er was een muziek-afdeling en Gregorius specaliseerde zich in technische boeken. De zaak heeft in ieder geval tot 1956 bestaan.

Greco

De meeste muziekhandels verkopen ook bladmuziek . Dat is de reden waarom er af en toe een voorbij komt in deze serie. In 1936 presenteert Muziekhandel Greco in Amsterdam zich nog als Technische Handelsonderneming Greco. Het bedrijf is dan o.m. hoofdvertegenwoordiger van de Stern & Stern Schaubradiotoestellen. De zaak is gevestigd op de Van Woustraat nr. 9, bij de Stadhouderskade. In 1938 kon men er voor 75 cent grammofoonplaten aanschaffen. Ook op fotografiegebied was de zaak actief. In de jaren ’40 kwam de “Greco Foto Studio” desgewenst aan huis om foto’s te maken. Dat het bedrijf met z’n tijd meeging, blijkt o.a. uit de naam die men in de jaren ’50 en’60 voerde: “Greco Discohuis”. In die tijd was er ook een filiaal in de Molsteeg nr. 9, waar vanaf ca. 1970 muziekhandel Landré gevestigd was. Laatste vermelding van Greco op de Van Woustraat in 1972.

Grand Bazar 2

In november 1903 kreeg de “Grand Bazar Francais” er een concurrent bij. Toen opende een Belgische firma op de Nieuwendijk nr. 174-176 in Amsterdam de “Grand Bazar de la Bourse”, in het pand waar veel eerder (vanaf 1818) de “Winkel van Sinkel” gevestigd was. Eigenlijk was dat ook een (kleine) voorloper van een warenhuis, want ze verkochten van alles en nog wat. Vandaar dat de naam van die zaak een vaste uitdrukking is geworden. Het Belgische warenhuis had ook een zeer uitgebreid aanbod: galanterieën, garen en band, parfumerieën, schrijfbehoeften etc. etc., maar dus ook (waarschijnlijk op bescheiden schaal) boeken. Het kantoor van de firma zat op de Nieuwstraat nr. 11. Zoals in die tijd gebruikelijk voor dit soort zaken gaf men ook ansichtkaarten uit. Directeur was Emile Chaumont. Het bedrijf sloot in 1929 de deuren.

Grand Bazar

Zéphyr Couvreur opende in 1871 een “Grand Bazar Francais” in Rotterdam. Het ging om een vroege versie van een warenhuis. Zijn broer, Auguste (A. F.) Couvreur, opende 5 jaar later een vestiging in Amsterdam op de Reguliersbreestraat nr. 18. In de jaren daarna werd de zaak successievelijk uitgebreid met de panden op nr. 16 en nr. 20-22. De gebroeders openden later nog vestigingen in Utrecht, Groningen, Dordrecht, Den Haag en Middelburg. In 1921 gingen de zaken in Amsterdam, Rotterdam en Utrecht verder onder de naam “N.V. Grand Bazar Francais Galeries Modernes”. De afgebeelde etiketten zijn afkomstig uit boeken. Daaruit mag worden afgeleid dat ook boeken (waarschijnlijk op bescheiden schaal) deel uitmaakten van het assortiment. Het bedrijf gaf ook ansichtkaarten uit. “Galeries Modernes” werd in 1968 overgenomen door KBB, de moedermaatschappij van de Bijenkorf.

Graauw

De firma Graauw in Amsterdam gaf zelf als oprichtingsjaar 1902 aan, maar ik heb ook al boekuitgaven gesignaleerd uit eind 19e eeuw. Hoe dan ook in 1902 waren de gebroeders Graauw, Johannes Gerardus (1874-1947) en Gerardus Johannes (1877-1958), met hun bedrijf gevestigd op de Korte Prinsengracht nr. 6. In 1906 is de firma hoofdagent van het bekende tijdschrift “De Prins” en in 1907 sluit men zich aan bij het Bestelhuis v.d. Nederl. Boekhandel. De zaak is dan gevestigd op de O.Z. Voorburgwal nr. 67, over het Oudekerksplein. In de beginperiode werd er verschillende keren verhuisd: in 1908 naar de Prinsengracht nr. 11 en in 1912 naar Singel nr. 192. Op 1 januari 1910 gingen de broers een vennootschap aan onder de naam “Gebrs. Graauw” met als doel het exploiteren van een boekhandel en uitgeverij. Maar op 1 april 1914 werd de vennootschap alweer ontbonden en toen gingen de broers gescheiden wegen. Johannes Gerardus ging verder als NV Gebrs. Graauw Uitgeverij en Boekhandel. Hij verhuisde in 1917 naar de Heerengracht nr. 191 en in 1930 naar het definitieve adres Singel nr. 80. In 1942 moest uitstel van betaling worden aangevraagd, maar er werd kennelijk een doorstart gemaakt, want in 1945 werd de firma omgezet in een VOF, met als medevennoot de zoon van Johannes Gerardus, Johannes Cornelis Graauw. De zaak was vooral heel actief als uitgever van o.a. bekende auteurs als Alexandre Dumas, Rice Burrougs (de Tarzan-verhalen) en Walter Scott. Daarnaast gaf men in het lichte genre series uit als de “Geillustreerde Novellen-bibliotheek”. Gesignaleerd tot 1976. De andere broer, Gerardus Johannes ging vanaf 1914 verder als “Boekhandel G. J. Graauw v/h Gebrs. Graauw”, aanvankelijk aan de Leidschegracht nr. 52, maar vanaf 1926 op de Keizersgracht nr. 168. Tussen 1914 en 1932 had hij ook een vestiging in Weltevreden in Nederlands-Indië. Achtereenvolgens op de adressen: Noordwijk nr. 39, Rijswijkstraat nr. 5 en Laan de Bruin Kops nr. 3. Na zijn overlijden in 1958 zette zijn weduwe mevr. A. H. Graauw-Slingerland de zaak nog tot ca. 1961 voort.

Gootjes

Tussen 1915 en 1928 had C. Gootjes op de Bilderdijkstraat nr. 190 in Amsterdam een boek- en muziekhandel.

Gojoker

Modern antiquariaat “Gojoker” startte in 1988 met een zeer breed aanbod: 2e hands en antiquarische literatuur, SF, pop, jazz, blues, klassieke muziek, strips, classics, piccolo’s, spellen en puzzels. De zaak was toen gevestigd op de Looiersdwarsstraat nr. 12 in Amsterdam. Na 1990 had men enige tijd 2 vestigingen, naast de Looiersdwarsstraat ook op de Haarlemmerdijk nr. 126. In 1992 is er een aparte vestiging met uitsluitend muziek op de N. Z. Voorburgwal nr. 53: “Gojokers Basement Recordshop” (meer da 10.000 lp’s en 5000 singles). Ik vermoed dat de strips toch het best liepen, want in een latere periode presenteert Gojoker zich alleen nog als stripwinkel. De zaak heeft ook nog op de Waalstraat nr. 26 en de Reggestraat nr. 6A gezeten. Het laatste adres was Zeedijk nr. 31A. In 2016 verkocht de toenmalige eigenaar, Ron Admiraal, de zaak die voortgezet werd als CIA Comics Import Amsterdam.

Goedkoope

Als je in de jaren ’30 in Amsterdam voor een prikkie een boek wilde lenen, deed je er goed aan je naar de Gelderschekade nr. 80 te begeven, want daar was destijds de “Goedkoope Leesbibliotheek” gevestigd.

Godfried

Toen Cornelia Vogel in 1957 met haar boekhandel “De Brug” op de Koninginneweg, hoek Valeriusplein in Amsterdam-Zuid failliet ging, vestigde Marcus Godfried (1906-1976) zich op dit adres met “Boekhandel Godfried v/h De Brug”. Het ging om een wetenschappelijke en algemene boekhandel van een behoorlijk niveau. Rond 1974 deed G. Verdonk zijn intrede in de inmiddels commanditaire vennootschap. Rond 1985 werd de firma omgezet in een VOF, met als eigenaren Robert Koekkoek en mevr. A. M. de Vré. In maart 2017 (verschillende Amsterdamse boekhandels sloten in dat jaar de deuren) hield boekhandel Godfried opheffingsuitverkoop.

Globe

Boek- en kantoorboekhandel “De Globe” ging rond 1923 van start aan de Schippersgracht nr. 8 in Amsterdam. Eigenaar was mejuffrouw G. A. Buter. De zaak was gespecialiseerd in boeken op scheepvaartgebied. Dat paste wel bij de Schippersgracht. Rond 1934 verhuisde de winkel naar het Rapenburgerplein nr. 4, maar al in 1936 keerde de zaak terug naar de Schippersgracht, nu nr. 12. In 1923 gaf De Globe een boekje uit dat paste bij het specialisme: “Rondom het breedtepunt : nieuwe grenstabel voor breedte-lengtepunt-berekening”, door C. de Hart. In 1942 verhuisde de zaak naar Schippersgracht nr. 10. Als opvolger van mej. Buter wordt later vermeld mej. A. Burger. Getraceerd tot ca. 1960.

Gleijsteen

J. Gleijsteen was tussen 1931 en 1936 eigenaar van de Lyceum boekhandel v/h H. Stam op de Corn. Krusemanstraat nr. 5 in Amsterdam. In 1936 deed hij de zaak over aan M. J. Nieuwenhuisen-Schlüter en R. Hermanides. Gleijsteen zette zijn boekhandelscarrière daarna voort op de 1e Helmersstraat nr. 135, tegenover het Wilhelmina Gasthuis in Amsterdam-West: “Wetenschappelijke Boekhandel en Antiquariaat J. Gleijsteen”. Voor zover ik heb kunnen nagaan heeft deze boekhandel bestaan tot 1940. Gleijsteen was lid van de doopsgezinde gemeente en gaf naast een tweetal proefschriften ook een paar publicaties uit in de doopsgezinde sfeer. In 1948 (toen de boekwinkel dus waarschijnlijk al niet meer bestond) verscheen bij hem “De doperse visie”, door Harold S. Bender.

Gimbel

Barend Daniël Gimbel begon op 9 augustus 1902 een boekhandel in een klein pand op de Overtoom nr. 344 in Amsterdam. Zijn snelpersdrukkerij vestigde hij op Overtoom nr. 325. Al in 1904 verplaatste hij de boekhandel naar een veel ruimer pand op Overtoom nr. 354. Later werd de zaak nog vergroot door annexatie van Overtoom nr. 356. Zijn dochter en zoons werden in de zaak opgeleid. Gimbel was van gereformeerde huize wat ook te merken is aan zijn uitgeversactiviteiten. Hij was bijna 25 jaar de uitgever van de “Overtoomsche Kerkbode” (officieel orgaan der Gereformeerde Kerk in Amsterdam-Zuid, attentie: “binnen hersteld kerkverband”). De boekpublicaties die hij uitgaf hadden grotendeels betrekking op de gevaren van drankmisbruik voor gereformeerden. Een voorbeeld: “De calvinist en het alcoholisme”, door L. H. Gispen (1904). In 1924 werd een filiaal geopend aan de Binnenweg nr. 181 in Heemstede. Vlak voor het 25-jarig bestaan van de zaak in 1927 overleed de oprichter. In de jaren 1927-1929 is er dan sprake van boekhandel “Gimbel en Kleijn” op Overtoom nr. 439. Na 1929 wordt weer alleen de naam Gimbel vermeld. In de jaren ’30 diende een ruimte boven de winkel als verkiezingscampagne-kantoor, het zal niet verbazen, van de antirevolutionaire kiesvereniging “Nederland en Oranje”. Na 1937 wordt deze boekhandel niet meer vermeld. Maar de zoons van Barend Daniel bleven waarschijnlijk wel actief. In de jaren ’40 is er een boekhandel/leesbibliotheek C. Gimbel op de Jozef Israelskade nr. 96 en vanaf 1937 is er sprake van drukkerij H. Gimbel op de Vondelkerkstraat nr. 10.

Gijselaar

Waar in een familiebedrijf junior meestal senior opvolgt, was dat bij de boekhandelaren Gijselaar in Amsterdam niet het geval. De boekhandel werd in november 1901 opgericht door N. Gijselaar Jr. in de Balth. Florisstraat nr. 47 in Amsterdam-Zuid. Het ging om een boek-en papierhandel/leesbibliotheek/boekbinderij/drukkerij/advertentiebureau. De leesbibliotheek omvatte op het hoogtepunt 16.000 voornamelijk nederlandstalige boeken. “Twaalf en een halve cent per week, voor de nieuwste uitgaven 25 cent, iedere dag langer 2 cent extra”. Vanaf 1927 neemt N. Gijselaar Sr. het roer over. Hij zat ook in het bestuur van de Amsterdamsche Leesbibliotheek Vereeniging. Tijdens de oorlog was de zaak aangesloten bij de NSB. Meestal hoor je in dit soort gevallen dan na de oorlog niets meer van zo’n zaak, maar boekhandel Gijselaar heeft minstens tot 1959 bestaan.

Gezellige

Bij de naam “De Gezellige Leesclub” kan ik me eigenlijk niet voorstellen dat het om een commerciële, particuliere leesbibliotheek gaat. Toch schijnt dat hier het geval te zijn. Gevestigd op het Ambonplein nr. 5 in Amsterdam. Periode onbekend.

GE-VO

Bij het fenomeen “boekenruilbeurs” denk ik in de eerste plaats aan een incidenteel georganiseerd evenement gedurende 1 of 2 dagen, maar niet aan een vaste vestiging. Toch waren/zijn die er wel. Bijvoorbeeld in de oorlogsjaren in Tilburg en Breda. Maar dus ook in Amsterdam. Op de Jan van Galenstraat nr. 153, met tussen 1973 en 2011 als eigenaar Gerard Voerman, “Boekenbruilbeurs GE-VO”. Alweer een naamgeving die teruggaat op de beginletters van de voor- en achternaam van de eigenaar. In Amsterdam moet er nog een andere boekenruilbeurs zijn geweest op de Commelinstraat.

Gété

Leesbibliotheek “Gété” in Amsterdam heb ik niet kunnen traceren. Wellicht is er een oudere rasechte Amsterdammer die hier meer van weet? Ook in het overzicht van Nederlandse leesbibliotheken door Hillebrand Komrij komt deze bibliotheek niet voor. Overigens een boek dat ik iedere geinteresseerde aan kan raden. “Naam- en adreslijst van de particuliere leesbibliotheek”, verschenen in 2016.

Gerner

De boek- en kantoorboekhandel/leesbibliotheek van Joh. Gerner was tussen 1926 en 1969 op verschillende adressen in Amsterdam gevestigd. In de beginperiode waren er 2 vestigingen: op de J. P. Heyestraat nr. 123 en op de Karel du Jardinstraat nr. 78 (ook wel nr. 78-80). Later bevonden de zaken zich op de Overtoom nr. 30 (hoofdvestiging) en de Karel du Jardinstraat nr. 78 (filiaal). Het filiaal werd “bemand” door mevr. M. A. W. Gerner-Gerstel. Naar eigen zeggen bevatte de leesbibliotheek vooral “gezellige en boeiende romans”.

Gennep

Toen Johan Polak en Rob Onslow van Gennep (1937-1994) in 1968 uit elkaar waren gegaan, richtte Van Gennep, samen met Jaap Jansen, naast zijn eigen uitgeverij op het adres Nes nr. 128, hoek van de Langebrugsteeg in Amsterdam “Boekhandel Van Gennep” op. Boven de winkel bevond zich de uitgeverij. Het ging om een linkse boekhandel met in het assortiment speciale aandacht o.a. voor actuele politieke kwesties en underground-literatuur. Zoals bij de meeste linkse boekhandels was het streven er op gericht bij te dragen aan de links-politieke bewustwording. In 1970 opende Van Gennep op de N.Z. Voorburgwal nr. 320 een modern antiquariaat, waar uitgeversrestanten, reprints en affiches werden verkocht. In 1975 begon van Gennep, samen met Maria Heiden, met boekhandel “Van Gennep Rotterdam” aan de Oude Binnenweg nr. 131b. In 1978 werd nog een winkel geopend op de Grimburgwal, gespecialiseerd in moderne kunst, fotografie en architectuur. De Amsterdamse zaken waren geen winstmakers. Redenen hiervoor: de in de loop der tijd afnemende belangstelling uit linkse hoek, het feit dat er opvallend veel gestolen werd én omdat op een aantal gebieden waar Van Gennep in zijn winkels veel aandacht aan besteedde, gespecialiseerde boekwinkels openden; denk aan homoseksualiteit en feminisme. De ramsj-winkel was nog het meest rendabel. De boekhandel aan de Grimburgwal sloot in 1982, de zaak aan de Nes in 1985, de ramsjwinkel aan de N.Z. Voorburgwal in 1997.

Gelderen

Marcus van Gelderen (1876-Auschwitz 1944) stichtte met zijn zoon Abraham in 1914 de “Internationale Couranten en Tijdschriftenimport M. van Gelderen & Zoon” in Amsterdam. In 1929 opende de firma de eerste inloopkiosk voor kranten en tijdschriften in Nederland op het Damrak nr. 35. Later zouden er nog filialen volgen op de Kalverstraat nr. 208 en de Wagenstraat nr. 37 in Den Haag. In november 1941 werd dit Joodse bedrijf door de bezetter onder een bewindvoerder geplaatst. Na de oorlog werd de draad weer opgevat. Rond 1950 verhuisde het hoofdkantoor naar de N.Z. Voorburgwal nr. 230-232. In 1957 verhuisde men opnieuw, nu naar de N.Z. Voorburgwal nr. 142. In 1968 werd de Haagse firma N.V. A. W. Segboer’s Uitgeversmaatschappij, de exploitant van de Haagsche Kiosk Onderneming (HKO) overgenomen. In 1971 werd M. van Gelderen & Zoon onderdeel van het VNU-concern, maar bleef wel zelfstandig opereren. A. van Gelderen trad toen af als directeur en H. A. van Gelderen kreeg toen alleen de leiding. De firma had op dat moment 6 winkels in Amsterdam. In 1977 werd de import-afdeling overgenomen door de VLB (Verenigde Lectuur Bedrijven).

GE-KO

Over leesbibliotheek “GE-KO” is mij weinig bekend. Zeker is dat de zaak in 1959 gevestigd was in de Tijl Uillenspiegelstraat nr. 4 in Amsterdam. Eigenaar was G. Koomen. De naam van de bibliotheek wordt dus gevormd door de beginletters van de voor- en achternaam van de eigenaar. Vermoedelijk vóór 1959 was G. Koomen eigenaar van Barneveld’s Leesbibliotheek op het zelfde adres. Als andere eigenaar van “GE-KO” wordt genoemd mevr. H. C. Boterman-van Ameide. Onduidelijk is in welke periode. Ze koos er in ieder geval niet voor om de zaak om te dopen in leesbibliotheek “BOA”.

Geestman

Geestman’s Boekhandel wordt in 1906 voor het eerst vermeld op het adres V. d. Hoopstraat nr. 44 in Amsterdam. Het afgebeelde etiket maakt duidelijk dat G. Geestman ook actief was als boekbinder en vergulder en dat men er ook terecht kon voor drukwerk en stempels. In 1928, iets dergelijks ben ik al vaker tegengekomen, was er een conflict met de Vereniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels (de zogenaamde vereniging met de lange naam) over overtreding van de regels door Geestman. Hij werd toen geschrapt als lid, maar later toch weer in genade aangenomen. In 1935 wordt als eigenaar van de zaak H. Wagenaar vermeld. De firma presenteerde zich ook heel nadrukkelijk als advertentiebureau. In de jaren ’30 is er ook een leesbibliotheek-afdeling aan de zaak verbonden en dan worden naast de V. d. Hoopstraat vestigingen vermeld in de John Franklinstraat nr. 89 (5 cent per deel per week) en de Fann. Scholtenstraat nr. 30. De leesbibliotheek omvatte 5500 werken. Laatste vermelding in 1938.

Gebhard

Na zijn opleiding genoten te hebben bij de boekhandel van G. C. Sulpke in Amsterdam, vestigde Johann Hendrik Gebhard (1809-1884) zich in 1837 als boekhandelaar/uitgever in Leiden aan het Rapenburg nr. 820 (= 58), hoek Kloksteeg, over de Academie. In 1848 opende hij een tweede vestiging in Amsterdam aan de Leliegracht nr. 16. Vanaf 1852 is er alleen nog sprake van de vestiging in Amsterdam, dan op het adres Rokin, hoek Wijde Kapelsteeg, nr. 149. In Leiden was de zaak al heel succesvol. Gebhard richtte zich met zowel zijn boekhandel als de uitgeverij sterk op de universiteit en hij had goede contacten met verschillende bekende academici. Naast een groot aantal dissertaties gaf hij veel werk uit van Alexander Ver Huell, die onder het pseudoniem O. Veralby ook het boek “Studententypen” van Klikspaan illustreerde. In Amsterdam ontwikkelde de zaak zich voorspoedig. Gebhard was zeer actief binnen de Vereniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels en leidde in zijn zaak verschillende, later succesvolle boekhandelaren/uitgevers op, zoals George Lodewijk Funke en Pieter Somerwil. In 1881, enkele jaren voor zijn overlijden, deed hij de zaak over aan L. D. Petit, die daarvoor al geruime tijd bij Gebhard in dienst was. Op Petit hoop ik later terug te komen.

Fritz

J. W. Fritz had tussen 1932 en 1955 een boek-, papier- en kantoorboekhandel/leesbibliotheek in Amsterdam. Eén van de stempels laat zien dat hij de zaak ook enige tijd samen met zijn broer dreef. In 1932 zat de winkel op de Hoogeweg nr. 52a; in de jaren ’40 wordt als adres de 2e Nassaustraat nr. 13 in Amsterdam-West vermeld. Leesbibliotheken boden in die jaren vaak voornamelijk populaire lectuur aan en dat zal bij Fritz waarschijnlijk niet anders zijn geweest. In ieder geval gaf hij in dat genre zelf enkele boeken uit. Een voorbeeld: “De gevangen bruid”, door Barrett Willoughby (ca. 1945).

Fraaij

“Fraaij’s leesbibliotheken” met 2 vestigingen in Amsterdam. In de Houtrijkstraat nr. 144 en in de Barth. Diasstraat nr. 32 (Amsterdam-West). De combinatie met een “sigarenmagazijn” kom je wel vaker tegen. Helaas geen verdere gegevens.

Fort van Sjakoo

“Het Fort van Sjakoo” is een unieke boekwinkel, in die zin dat de zaak is voortgekomen uit de kraakbeweging. In 1977 ging deze activistische, links-politieke, anarchistische etc. boekhandel van start in een kraakpand in de Jodenbreestraat nr. 24 in Amsterdam (voormalige Titushuis). Rond 1988 was er geen sprake meer van een kraakpand, want toen werd de bewoning door de boekhandel gelegaliseerd. Toen de eigenaar in 2001 de huur gigantisch dreigde te verhogen, werd er door sympathisanten een reddingsactie op touw gezet. Het resultaat daarvan was dat het pand in 2003 aangekocht kon worden. Het assortiment bestaat uiteraard uit links-politieke en maatschappijkritische boeken en pamfletten. De zaak wordt gerund door 10 a 15 vrijwilligers. Incidenteel treedt Het Fort ook op als uitgever. Een kenmerkend voorbeeld: “Met emmer en kwast : veertig jaar Nederlandse actie affiches 1965-2005”, samengesteld door Eric Duivenvoorden (2005). De naam van de winkel refereert aan een aantal panden aan de Elandsgracht, die bekend stonden als “Het Fort van Sjako”, wat op zijn beurt weer verwees naar een in Amsterdam in de 18e eeuw actieve bendeleider, genaamd Sjako (eigenlijke naam Jacob Frederik Balck).

Fenix

Marcel Dikstra begon in 1995 in de Pijp in Amsterdam met “Antiquariaat Fenix” in de Frans Halsstraat nr. 88. Zoals de vogel Fenix uit de as herrijst, zo krijgen de 2e hands boeken bij Marcel een kans op een 2e leven. Het betreft een algemeen antiquariaat, maar in de loop der jaren zijn filosofie en geschiedenis specialismen geworden die er uit springen. Marcel is al heel lang een vaste deelnemer aan en gewaardeerde collega op de wekelijkse boekenmarkt op het Spui. Verder presenteert hij zich regelmatig op internet met nieuw binnengekomen boeken.

Favié

Op het adres Rijnstraat nr. 61 in Amsterdam was in de oorlog “Boekhandel Beatrijs” gevestigd. In 1946 werd de zaak voortgezet als filiaal van boekhandel De Roode. Rond 1969 begon Nico Favié op dit adres boek- en kantoorboekhandel Favié. Enige tijd had hij daarnaast ook een boekhandel in de Lindenlaan nr. 57 in Amstelveen en (kort) een filiaal op de Jan Evertsenstraat nr. 405. Vele jaren vermeldde hij bij de naam van de boekhandel ook “Victory”. Vanaf 1973 is er alleen nog sprake van de winkel op de Rijnstraat. In die tijd wordt ook voor het eerst vermeld dat de firma een B.V. is geworden. De winkel werd in 2001 opgeheven. Geert Mak was er een vaste klant. Op de foto Rijnstraat nr. 61.

Fauser

De kantoorboekhandel en boekbinderij van L. O. Fauser was in 1948 gevestigd op de 1e Coehoornstraat nr. 3 in Amsterdam. Nadere gegevens ontbreken helaas.

Evenaar

De literaire reisboekhandel “Evenaar” werd in 1991 opgericht door 2 vriendinnen, S. M. (Marre) van Dantzig en M. P. J. (Maria) Bastiaens. De zaak was gevestigd op Singel nr. 348 en werd geopend door Jan Brokken. “Literair” omdat deze reisboekhandel zich speciaal, naast reisgidsen, onderscheidt met reisverhalen. Later verhuisde de winkel naar de Oude Spiegelstraat, maar toen daar de huur fors verhoogd werd, verkaste men naar het huidige adres, Singel nr. 82, ingang Korsjespoortsteeg. In maart vorig jaar verkochten de dames de zaak aan Coen Bergman.

Excelsior

Bij leesbibliotheek “Excelsior” in Amsterdam gaat het niet om een commerciële leesbibliotheek, maar om een activiteit van de C.J.M.V. (Christelijke Jonge Mannen Vereniging). De Amsterdamse afdeling was de oudste van Nederland en had, verspreid over de stad, meerdere clubhuizen. In enkele daarvan was voor de christelijke jongemannen een leesbibliotheek aanwezig. In de jaren ’30 in de Speerstraat nr. 9, vóór 1960 aan de Laanweg, na 1960 aan de Buikslotermeerdijk nr. 4 N (8 cent per deel per week) en aan de Adm. De Ruyterweg nr. 148. De C.J.M.V. in Voorschoten waar ik, voor de opheffing in de jaren ’50, één van de laatste leden van was, had deze voorziening niet!