Eerste Bergensche Bergen (N-H)

Abram Joseph Bonda (1872-1928) bracht ik al ter sprake in de reeks over Amsterdam, waar hij tussen 1892 en 1906 actief was als boekhandelaar/boekbinder/leesbibliotheekhouder. Overigens zonder veel succes. Na een faillissement in 1893 en een doorstart verdween hij in 1906 plotseling zonder enige mededeling met de noorderzon uit Amsterdam. Toch zou hij daarna de grondlegger worden van een heel succesvolle boekhandel. In 1910 liet Bonda in Bergen (N-H) op de Oude Prinsweg nr. 11, tegenover de ruïne, een pand bouwen, waarin hij startte met boekhandel/leesbibliotheek/drukkerij A. J. Bonda, ook wel gepresenteerd als de “Berger Boekhandel”. De leesbibliotheek bevatte boeken in 4 talen. Er bevond zich ook een donkere kamer in het pand, want Bonda was van origine eigenlijk een niet onverdienstelijke fotograaf. De boekhandel werd in de loop der tijd een groot succes. In Bergen woonden/kwamen veel kunstenaar en schrijvers, die de zaak veelvuldig bezochten (Neeltje Maria Min, Adriaan Roland Holst, Nescio, etc. etc.). Na het overlijden van Bonda in 1928 kocht uitgeverij De Bezige Bij de zaak en zocht toen een opvolger voor Bonda. Dat werd (in de jaren 1928/1929) W. Landstra. Dan wordt ook voor het eerst de naam “Eerste Bergensche Boekhandel” gebruikt (maar ook wel “Bergensche Boekhandel”). Landstra werd als eigenaar opgevolgd door Wilhelmina en Jan Romeny (zus en broer), die de zaak tot grote bloei zouden brengen. De leesbibliotheek-afdeling werd in 1947 opgeheven. Rond 1960 hielden de Romeny’s er mee op en toen werd opnieuw een opvolger gezocht. Dat werd Michael Valeton. Rond 1995 trok Valeton zich terug en toen werd door de bewoners van Bergen (die de boekhandel niet kwijt wilden) een stichting opgericht met als doel het in stand houden van de zaak. Dat lukte: nieuwe eigenaren werden de uit Nijmegen afkomstige mevr. K. S. (Karien) Hilbers en Th. A. (Thomas) Swinkels. De boekhandel is tot op de dag van vandaag gevestigd op het vertrouwde adres. Ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan in 2010 verscheen “Bergen door de ogen van Bonda : boekverkoper, fotograaf, drukker”, tekst van Frits David Zeiler.