Donner

De domineeszoon Johannes Hendrikus Donner A. Mzn (1888-1955) nam in januari 1912 de boekhandel van J. C. Groenewegen over, die sinds 1904 gevestigd was aan de Gedempte Botersloot nr. 128 in Rotterdam. In een advertentie liet de heer Donner weten dat hij “hoopte door een stipte en nette bediening zich het vertrouwen van de klanten waardig te maken”. Niemand kon toen bevroeden dat deze zaak zich in de loop van de eeuw zou ontwikkelen tot de grootste boekhandel van Nederland. Het betrof een christelijke boekhandel, die ook optrad als uitgever, o.a. van de Gereformeerde Kerkbode. In1925 verhuisde Donner naar een ruimer pand (de zaken gingen goed) aan de Gedempte Botersloot nr. 119. In 1939 werd Gerhard Dinus Schoemakers (1904-1965), die daarvoor zijn eigen boekhandel had aan de Lange Hilleweg nr. 86a, Donners compagnon. Op 14 mei 1940 deelde boekhandel Donner het lot van veel collega’s: de zaak werd bij het bombardement volledig verwoest. Boekhandel J. D. Verlooy bood Donner vrijwel onmiddellijk, heel collegiaal, tijdelijk onderdak aan op het Pijnackerplein nr. 12. In oktober 1941 opende Donner een noodwinkel aan de Rochussenstraat nr. 28 (noodwinkelcomplex Dijkzicht). J.H. Donner vervulde diverse functies in het boekenvak. Zo werd hij in 1947 voorzitter van de Vereeniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels. In 1953 kocht de N.V. Boekhandel J. H. Donner een pand aan de gloednieuwe Korte Lijnbaan nr. 8. De oprichter overleed in 1955. In die tijd moest G. D. Schoemakers zich wegens ziekte uit het bedrijf terugtrekken en zijn zoon, de 23e-jarige Coenraad Bernardus Schoemakers (Ben), nam toen de leiding van de zaak op zich. Nadat in 1960 een pocketkelder was geopend, ontwikkelde de boekhandel zich geleidelijk tot een algemene boekhandel, die ook actief was op het gebied van school- en studieboeken. In 1973 werd de N.V. omgezet in een B.V. De zaak ontwikkelde zich snel. In 1982 werd een veel ruimer pand betrokken aan de Meent nr. 80, waar in 1980 al een kleine studieboeken-afdeling gestart was. In 1987 werd de boekhandel verkocht aan Kluwer en toen werd de “Wetenschappelijke Boekhandel Rotterdam” in het bedrijf opgenomen. In 1988 werd opnieuw verhuisd, nu naar het voormalige pand van meubelmagazijn H. H. de Klerk aan de Lijnbaan nr. 150. Hier kon men op 5500 vierkante meter (8 etages en een kelder) een reusachtige hoeveelheid boeken kwijt (tussen de 150.000 en 200.000) en er was tevens plaats voor een antiquarische afdeling, bladmuziek, een reisbureau, horeca en een ruimte voor presentaties en tentoonstellingen. In 1991 werd Donner onderdeel van de Boekhandels Groep Nederland (BGN). In 1992 nam Ben Schoemakers afscheid van Donner. Hij moest later met lede ogen toezien hoe het bedrijf onder de vlag van Selexyz en Polare (2006-2014) ten onder ging. Maar in 2014 maakte Donner een doorstart als zelfstandige boekhandel op initiatief van een 5-tal vroegere werknemers, met hulp van particuliere investeerders en een crowdfunding-actie. Als nieuwe vestiging werd het monumentale voormalige gebouw van de Rotterdamsche Bank aan de Coolsingel betrokken, dat in de jaren daarna grondig verbouwd werd. Tot slot vermeld ik nog dat boekhandel Donner diverse filialen heeft gehad in Rotterdam en omgeving: in de Erasmus-Universiteit, in Barendrecht op de Talmaweg nr. 1 (1938-1945), in de Passage nr. 16 in Zwijndrecht (1963-1974), in Papendrecht aan de Veerweg nr. 46b-48b en in Krimpen a/d IJssel aan De Korf nr. 31 (1978).