Scheltema

Jacobus Hendrik Scheltema (1828-1909) kwam in 1845 als leerling in dienst bij de boekhandel van J. D. Sybrandi in de Warmoesstraat in Amsterdam. Op 6 juni 1853 opende hij zijn eigen boekhandel in de Beurssteeg, hoek Kromelleboogsteeg E, nr. 183 (na omnummering nr. 12). De zaak zou uitgroeien tot één van de grootste boekhandels van Nederland. Vanaf het begin trad Scheltema ook op als uitgever. Eén van zijn eerste publicaties: “Het vijftigjarig bestaan van het Amsterdamsch Genootschap ter Bevordering der Koepokinenting voor Minvermogenden herdacht, op den eersten November 1853”, door M. W. Luber en W. H. Warnsinck Bz. Per 1 januari 1868 verkocht Scheltema zijn boekhandel/uitgeverij aan de Fries Tjomme Holkema, die de zaak voortzette onder de naam “Scheltema & Holkema”. Scheltema werd daarna verslaggever bij de krant “Het Vaderland”. Tjomme Holkema’s hart lag meer bij de uitgeverij dan bij de boekhandel. In 1882 verkocht hij de boekwinkel aan Klaas Groesbeek om daarna als uitgever verder te gaan. Groesbeek was al vanaf 1879 als eerste bediende bij Scheltema & Holkema werkzaam. Hij was ook actief als bestuurslid van de boekhandelaarsvereniging. Eind 1885 verhuisde de zaak, inmiddels gespecialiseerd in wetenschappelijke uitgaven, naar het adres Rokin, hoek Wijde Kapelsteeg nr. 74 (vanaf 1898 nr. 74/76). In 1893 werd Paul Nijhoff, de zoon van de Haagse uitgever Martinus Nijhoff, medevennoot naast Klaas Groesbeek. In de periode 1947-1970 worden als eigenaren resp. vermeld: F. J. Fischer, Hendrik Jacob van Eijk en Floris Bertold Bakels. In de jaren ’50 had men een filiaal op de Grimburgwal nr. 4. In 1970 werd Scheltema & Holkema onderdeel van het Kluwer-concern. In 1975 fuseerde de boekhandel met de Academische Boekhandel Vermeulen en verhuisde toen naar het voormalige Afrikahuis op Spui nr. 10. In 1985 werd opnieuw verhuisd, nu naar een groot winkelpand aan het Koningsplein nr. 20. In 1992 werd de boekhandel onderdeel van de Boekhandels Groep Nederland. Begin deze eeuw waren er, verspreid over de stad, 4 filialen, te weten: Sarphatistraat nr. 135, Weesperzijde nr. 188, Meibergdreef nr. 9 en Tafelbergweg nr. 51. In 2006 werd de naam veranderd in Selexyz Scheltema en in april 2012 werd de zaak verkocht aan investeringsmaatschappij ProCures. Na het faillissement van Selexyz luidde de naam korte tijd “Scheltema De Slegte”, daarna “Polare Amsterdam”. Na het faillissement van Polare in 2014 nam Novamedia, het moederbedrijf van de Postcodeloterij de boekhandel uit de boedel van Polare over. Toen werd de naam Scheltema weer in ere hersteld. In mei 2015 keerde Scheltema terug naar het Rokin, nu op nr. 9., een pand met een oppervlakte van 3200 m2 verdeeld over 5 verdiepingen. In 2024 tenslotte werd Scheltema overgenomen door Athenaeum Boekhandel.