Meijer

Ernestus Petrus Meijer (1881-1958) was in de eerste helft van de vorige eeuw actief als boekbinder/vergulder op het adres Balboastraat nr. 16 in Amsterdam-West.

Meeuwis

Vanaf 1881 zette C. Meeuwis de machinale boekbinderij met stempelpers van Aalbert Beukhof, hier eerder behandeld, op de Lauriergracht nr. 87 in Amsterdam voort. Meeuwis bleef nog geruime tijd de naam van Beukhof vermelden. Naar mijn inschatting moeten meerdere generaties Meeuwis de zaak bemand hebben, want in 1965 is er sprake van boekbinderij C. Meeuwis & Zn. en in 1971 is de zaak nog steeds gevestigd op Lauriergracht nr. 87!

Meekhof

Tussen 1946 en ca. 1974 had de notariszoon Hidde Meekhof op het adres Singel nr. 266, bij de Paleisstraat een antiquariaat. Zoals op één van de etiketten te zien is, stond het pand kennelijk bekend als Grachthuis “De Kater”. Naast het antiquarisch aanbod (specialismen topografie, cartografie, oude reisboeken en prenten) verkocht Meekhof ook nieuwe boeken op zijn interesse-gebieden. In de jaren ’70 wordt als compagnon van Meekhof R. Meesters genoemd.

Meck & Holt

In de jaren ‘90 opende Eddie Mekkelholt een algemene boekhandel op het adres Tussen Meer nr. 46 in Amsterdam-Nieuw-West (Osdorp) onder de naam “Meck & Holt”. Vanaf ca. 2001 werd daarnaast een wat kleinere buurtboekwinkel geopend op de Johan Huizingalaan nr. 185 in Slotervaart. Als mede-eigenares wordt dan Joke Verwoert genoemd. In november 2011 werd de vestiging op de Johan Huizingalaan gesloten. De eigenaar gaat in 2025 met pensioen en er is geen opvolger. Omdat men de enige boekhandel in Nieuw-West niet wil missen, is er een initiatief op gang gekomen om de zaak via de Coöperatieve Vereniging Cultureel Boekencentrum Nieuw-West voort te zetten. De bedoeling is dat betrokken buurtbewoners daarin ook financieel participeren. De winkel is aangesloten bij de inkoopcombinatie Libris.

Mascotte

Over leesbibliotheek “Mascotte” op de Jac. Van Lennepkade nr. 250 in Amsterdam heb ik helaas geen nadere gegevens kunnen vinden.

Martyrium

In 1982 nam René Bruynis samen met een compagnon de boekhandel (oorspronkelijk tijdschriftenhandel) van Ab Swaak over op de Van Baerlestraat nr. 170-172, hoek Roelof Hartplein in Amsterdam. De winkel kreeg een nieuwe naam: “Het Martyrium”, vernoemd naar de beroemde roman van Elias Canetti. Het zou één van de beste boekhandels van de hoofdstad worden. In 1994 werd een filiaal geopend op de Leidsestraat nr. 72. In 2017 werd de zaak overgenomen door Leon Verschoor, maar al in het jaar daarop werd Athenaeum Boekhandel eigenaar. Leon Verschoor bleef aan als winkelchef.

Martius

In 1919 wordt boekhandel Martius voor het eerst vermeld. Eigenaar is dan J. C. Martius Jr. Vanaf 1921 wordt dat Jr. weggelaten. De zaak is vanaf het begin gevestigd op de Kinkerstraat nr. 131 (ook wel nr. 131-133) in Amsterdam-West. De leesbibliotheek gaf eigen catalogi uit. In 1936 werd J. C. Martius geschrapt uit de lijst van erkende boekhandelaren. De zaak werd overigens gewoon voortgezet. In de oorlogsjaren presenteerde men zich ook wel als “feestwinkel”. Vanaf 1948 wordt als eigenaar F. A. Martius vermeld (zie het afgebeelde stempel). De winkel heeft zeker tot 1972 bestaan.

Marti

Vanaf ca. 1984 was op het adres Herengracht nr. 259 in Amsterdam het Centro Cultural José Marti gevestigd (vernoemd naar de Cubaanse dichter en onafhankelijkheidsstrijder José Marti (1853-1895)). Het betrof een organisatie die activiteiten ontplooide op het gebied van de Spaanse en Portugese cultuur. Centra met dezelfde naam bevonden zich in Cuba en Mexico. Het Amsterdamse centrum draaide op 2 vaste krachten en een aantal vrijwilligers. De organisatie werd enige tijd gesubsidieerd door WVC en de gemeente Amsterdam. Tussen 1988 en 1992 gaf men ook een tijdschrift uit, het José Marti Journaal. Maar waar het hier natuurlijk om gaat, is het feit dat ook een boekhandel onderdeel van het geheel uitmaakte, “Latijns-Amerikaanse, Spaanse en Portugese Boeken-platen-centrum” (sic). Uitsluitend spaanse en portugese boeken (ca. 3000 titels). Het centrum ging helaas in 1993 failliet.

Markowitz

In de jaren ’60 van de 19e eeuw oefende I. Markowitz het beroep van boekbinder uit op het adres Weesperstraat nr. 2 in Amsterdam. In 1908 was op dit adres een lokaal ingericht van de vereniging “Hachnosas Ourechiem “(Steun aan doortrekkenden). Deze vereniging ondersteunde uit Rusland afkomstige vluchtelingen (andere tijden!). Een echtpaar Markowitz was toen voor de vereniging actief als “huisbewaarder”. Het lijkt me niet te gewaagd om te veronderstellen dat het hier om de boekbinder en zijn vrouw gaat.

Manneke

Boekhandel/leesbibliotheek “’t Manneke” (eigenaar H. W. J. Tolsma) was in de 2e helft van de jaren ’30 gevestigd op het adres Geulstraat nr. 18 in Amsterdam-Zuid. Leesgeld 7, 6 of 5 cent per deel per week. Er was in 1940 ook een agentschap van het Algemeen Handelsblad. ’t Manneke presenteerde zich ook wel als “bazar”. De zaak heeft ook enige tijd op het adres Jozef Israelskade 96 verbleven.

Maaswinkel

In de jaren ’30 had Joh. Maaswinkel een muziekhandel op de Valeriusstraat nr. 253 in Amsterdam. In januari 1941 verplaatste hij de zaak naar de Amstelveenscheweg nr. 71 in Amstedam-Zuid.

Maarsen

De jood Samuel van Maarsen (1884-1952) handelde in de jaren ’30 en ’40 in oude boeken en prenten. Hij was getrouwd met de niet-joodse E. J. Verlhac. Dit huwelijk bood hem vermoedelijk genoeg bescherming om de oorlog te overleven. Hij was de vader van Jacqueline van Maarsen, een schoolgenoot en vriendin van Anne Frank. Rond 1932 zat zijn zaak op het adres Willemsparkweg nr. 182. Hij bood toen ca. 400 delen Franse, Duitse en Engelse literatuur aan a 40 cent per deel (lijst verkrijgbaar). In 1941 werd zijn zaak, toen op de Weteringschans door de bezetter gesloten en verzegeld, maar in 1946 vraagt hij weer oude boeken in vreemde talen en prenten te koop, dan vanaf het adres Herengracht nr. 422. Als laatste adres wordt vermeld Hunzestraat nr. 4, waar Samuel van Maarsen in 1952 overleed.

Lyceum Boekhandel

Rond 1926 begon Jan Gleysteen met de “Lyceum Boekhandel” op het adres Corn. Krusemanstraat nr. 5 in Amsterdam-Zuid bij het Valeriusplein. In de eerste jaren werd nog vermeld dat deze zaak de voortzetting was van boekhandel H. Stam (“Lyceum Boekhandel, v/h H. Stam”). Er was ook een leesbibliotheek aan de winkel verbonden. In 1936 kreeg de zaak 2 nieuwe eigenaren: mevr. M. J. Nieuwenhuisen-Schlüter en R. Hermanides. Eind jaren ’40 worden als eigenaren/leidinggevenden genoemd: B. van der Rest, E. J. H. Kempke en P. S. M. van Roer. Vanaf ca. 1949 werd de Lyceum Boekhandel onderdeel van de N.V. “Literair Boekhuis”. Het adres bleef Corn. Krusemanstraat nr. 5; de leiding berustte toen bij V. C. Breed. In 1960 trok de zaak de aandacht door de “Pocketboek-automaat” onder de etalage (een nieuw fenomeen). Gesignaleerd tot ca. 1964.

Luirink

D. Luirink had tussen ca. 1960 en 1973 een boek- en kantoorboekhandel/leesbibliotheek op het adres Pieter Nieuwlandstraat nr. 46 in Amsterdam-Oost. Nadere gegevens ontbreken. Luirink nam in 1973 boekhandel/leesbibliotheek “Brandaris” op de Insulindeweg nr. 119 over van W. H. van Rossum en zette deze zaak tot 1986 voort.

Luifel

Boekhandel “De Luifel” was vanaf 1935 gevestigd op het Olympiaplein nr. 162 in Amsterdam-Zuid. Het was de voortzetting van de boekhandel van J. Moolhuijsen die daarvoor gevestigd was op de Javastraat nr. 48. In de jaren ’50 wordt als eigenaar C. Honigh genoemd. Rond 1964 werd de zaak overgenomen door boekhandel Joachimsthal. De leiding berustte daarna bij mevr. Bea Polak-Biet.

Löwenstam

Hebreeuwsche Boekhandel en Papiermagazijn N. M. Löwenstam & Comp. dateert uit 1821. Waar de firma oorspronkelijk gevestigd was, is mij niet bekend, maar toen de oprichter overleed en de zaak in 1857 werd voortgezet door A. H. Löwenstam verbleef het bedrijf op de Joodenbreestraat Q, nr. 272. Vanaf 1875 is het huisnummer Q, nr. 56. Het papiermagazijn had een zeer gevarieerd assortiment: wit en blauw oliphantspapier, lak, ouwelen, speelkaarten l’Hombre Piquet en Whist etc. etc. In december 1891 werden de vennoten A. H. Löwenstam en S. Löwenstam failliet verklaard, maar er volgde al snel een doorstart. Vanaf 1894 is het adres Jodenbreestraat nr. 45. In november 1901 wordt de winkel verplaatst naar de Rapenburgerstraat nr. 96. Men biedt dan een collectie nieuwjaarsartikelen aan tegen spotprijzen. In de laatste fase wordt de winkel geleid door de weduwe H. Löwenstam, eerst nog op de Rapenburgerstraat, maar in 1912 op bescheiden schaal op de Jodenbreestraat nr. 31, 1e etage.

Lorjé

Leden van de joodse familie Lorjé hadden in meerdere steden kantoorboekhandels. Ik beperk me hier tot de Amsterdamse vestigingen. Rond 1899 begon Louis Machiel Lorjé (1866-1940) een kantoorboekhandel op de Gravenstraat nr. 6 in Amsterdam. In advertenties van de Lorjé ’s wordt altijd nadrukkelijk duidelijk gemaakt dat ze het goedkoopst zijn. Louis had ook een vestiging op de Leidschestraat nr. 12 (1914/1916) en een filiaal in Rotterdam op het Hogendorpsplein. Rond de eeuwwisseling gaf hij diverse ansichtkaarten uit. In 1916 opende hij een filiaal op het Spui nr. 6, tussen Rokin en Kalverstraat. In 1920 wordt naast Lorjé als eigenaar vermeld A. F. H. Ronchetti, die eerder een kantoorboekhandel had op de Bilderdijkstraat nr. 61. Na 1920 wordt deze zaak niet meer vermeld. Een jongere broer van Louis, Abraham Willem Lorjé (1870-1942) startte rond 1900 een kantoorboekhandel (uiteraard de goedkoopste) op de Vijzelstraat nr. 17. Na een faillissement in 1909 wordt zoals zo vaak in die tijd een doorstart gemaakt en vanaf 1913 wordt als adres Prinsengracht nr. 328 genoemd én de Oude Hoogstraat nr. 33. Abraham Willem dreef de zaak samen met zijn vrouw Rosa Lorjé-Wolf (1873-1942). Vanaf de jaren ’30 had men ook een filiaal in Amersfoort op de Utrechtseweg nr. 63 (later nr. 52). In 1940, de winkel zit inmiddels op de Utrechtschestraat nr. 30, wordt de zaak door de Duitsers onder een Verwalter geplaatst. Lorjé en zijn vrouw werden in 1942 in Auschwitz vermoord. In 1945 wordt vol trots aangekondigd dat boekhandel Lorjé heropend wordt. Er zijn 2 vestigingen: Utrechtschestraat nr. 30 en Hartenstraat nr. 10. Een zoon van Abraham Willem, Maurits Lorjé (1897-1979), start de zaak opnieuw op. Hij wordt later opgevolgd door zijn zoon Willem, die de winkel vervolgens weer overdeed aan zijn zoon Walter Lorjé, die in de jaren ’80 overstapte op de verkoop van computers. In 1997 zou de zaak verkocht zijn aan de firma Simac.