Kramers

Hendrik Adrianus Kramers (1816-1898) was de grondlegger van een boekhandel/uitgeverij die een belangrijke plaats zou innemen in de Rotterdamse boekhandelswereld. Op 1 januari 1837 nam hij de boekhandel van P. H. van den Heuvell over. De zaak was aanvankelijk gevestigd in de Hoogstraat G, nr. 69, over de Wijdemarktsteeg. In 1846 verhuisde de winkel naar de Visschersdijk , bezijden de Beurs, Wijk IV, nr. 108. In 1864 werd opnieuw verhuisd, nu naar de Gelderschekade 2, nr. 47 (later nr. 26). Toen in 1874 2 nieuwe vennoten toetraden, de zoon van de oprichter, W. J. Kramers en L. J Schüller veranderde de naam van de firma in “Boekhandel H. A. Kramers & Zoon”. Tussen 1837 en 1925 gaf de afdeling uitgeverij een groot aantal publicaties uit. Ik noem de allereerste uitgave: “Leerrede over de hooge voortreffelijkheid der muzijk en de waardige wijze waarop wij God door haar vereeren. Naar Psalm IX: 12a, uitgesproken bij de gelegenheid der godsdienstige inwijding van het orgel in de kerk der Hervormde Gemeente van Sassenheim op den 1 October 1837” door Willem Pieter Roedolph Bouman. H. A. Kramers was één van de eerste boekhandelaren in Nederland die rechtstreeks van de uitgever buitenlandsche boeken betrok. Vanaf 1916 wordt als adres vermeld Beursplein nr. 2. De zaak nam flink in omvang toe. In 1917 wordt een filiaal geopend aan de 2e Middellandstraat nr. 3. In Den Haag opent men een vestiging op het Valkenboschplein nr. 11. In 1920 wordt een filiaal vermeld op de Van Oldenbarneveltstraat nr. 82-88. Vanaf 1925 functioneert deze vestiging als kantoorboekhandel. In 1917 start tevens de samenwerking met Boymans’ Boekhandel. Vanaf dat moment wordt Boymans vermeld als “Afdeeling Leesgezelschap Boymans”. Rond 1916 treedt een andere zoon van de oprichter toe, L. W. Kramers. Verschillende personen die later carrière zouden maken in het boekenvak leerden het vak bij Kramers, zo bijvoorbeeld de boekverkoopster/uitgeefster Tine van Buul (Querido) en J. M. Meulenhoff. In 1937 wordt de vennootschap H. A. Kramers ontbonden en wordt de zaak overgedaan aan J. C. Bodenstaff, die al lange tijd bij de firma werkzaam was, en 2 compagnons (J. J. de Vries en J. van Waning). De naam verandert dan in “Boekhandel Kramers & Boymans”. Na het bombardement in mei 1940 wordt noodgedwongen verhuisd naar de Mauritsweg nr. 43. In 1970 werd “Kramers & Boymans” samengevoegd met de Centrumboekhandel (Auwers, Faber en Van Raay). De zaak behield de oude naam, maar verhuisde naar de Karel Doormanstraat nr. 135, naast het Atrium. In 1977 tenslotte kwam een samenwerking tot stand met boekhandel Voorhoeve en Dietrich. De zaak werd toen voortgezet onder de naam “Voorhoeve en Dietrich, Kramers & Boymans” aan de Nieuwe Binnenweg nr. 29, met een nevenvestiging op het Beursplein nr. 37-03. In 1990 verdwijnt de naam Kramers definitief en is er alleen nog sprake van Voorhoeve & Dietrich.