Vegte

F. W. van der Vegte (1892- ) werkte begin jaren ’30 als boekhouder bij boekhandel Schalekamp aan de Spuistraat in Amsterdam. Na twee jaar werkloosheid besloot hij in maart 1936 zelf een boekhandel te beginnen: “Boekhandel F. W. van der Vegte” op het adres Adm. De Ruyterweg nr. 80, bij de Krommert in Amsterdam-West. In de jaren ’50 werd hij in de winkel bijgestaan door G. van der Vegte. De zaak moet in de jaren ’60 nog bestaan hebben.

Veenstra

Boekhandel Erato, al sinds eind jaren ’30 gevestigd op de Utrechtschestraat nr. 18a, hoek Heerengracht nr. 587, werd in 1971 overgenomen door K. H. (Kees) Veenstra (1920-2013). Vanaf dat moment was er sprake van “Boekhandel Veenstra”. Toen Kees Veenstra met pensioen ging, werd de zaak overgenomen door 2 werkneemsters: Gina de Lange en Ineke van Drie. Veenstra had bij de “huisbaas” bedongen dat de huur van het winkelpand min of meer gelijk zou blijven tot de dames de pensioengerechtigde leeftijd bereikten. Toen het zover was (2016) verviervoudigde de eigenaar van het pand de huur. Dit betekende (juli 2016) het einde van VOF Boekhandel Veenstra.

Vecht 2

De Fa. Van der Vecht & Co werd in 1887 opgericht in Amsterdam-West op het adres Nassaukade nr. 365. Het ging om een algemene boekhandel/muziekhandel/schoolboekhandel/leesbibliotheek. In mei 1925 werd de naam van het bedrijf veranderd in “M. van der Vecht Czn. v/h Fa. van der Vecht & Co”. Rond die tijd had men ook een vestiging in Bussum, maar in 1928 werd deze vestiging geschrapt uit de lijst van erkende boekhandelaren met als reden: “gebleken geen boekhandelaar te zijn” (curieus!). In 1929 liet de firma nadrukkelijk weten dat er geen relatie bestond met bekhandel E. van der Vecht (een concurrent die ik gisteren behandelde). In 1936 werd de winkel verplaatst naar de Van Baerlestraat nr. 77 in Amsterdam-Zuid. De nadruk lag bij dit bedrijf toch vooral op de onderwijsmarkt. Men presenteerde zich als Fröbel-leermiddelenhuis en speciaal adres voor Fröbel- en Montessori-artikelen, fabrikant van schoolmeubelen, adres voor machinaal vervaardigde vlechtmatjes etc. In de jaren ’50 werd de zaak geleid door mevr. M. C. van Riemsdijk-van der Vecht. Rond 1964 werd de winkel opgeheven.

Vecht

In de periode 1904 – ca. 1930 was (school)boek- en kunsthandel /uitgeverij E. van der Vecht gevestigd op het adres Marnixstraat nr. 372 in Amsterdam. De uitgeverij gaf populaire fictie, kinder-/jeugdboeken en op het onderwijs gerichte publicaties uit. Zo verscheen in 1911 een “Toelichting bij 4 liturgische schoolplaten (Roomsch zaakonderwijs)”. Als eigenaren worden ook genoemd Johannes Maria van Lieshout en Felix Everardus Maria de Neeff.

Valeton

In de straat, waar nog niet zo lang daarvoor Van Gennep zijn boekhandel wegens teruglopende omzet had gesloten, openden Alexander Valeton en Ytzen B. Henstra per 1 september 1988 op Nes nr. 26 een nieuwe boekhandel “Valeton & Henstra, boekverkopers”. Het tweetal specialiseerde zich in literatuur, kunst en typografie. Bij de opening hield Cyril Offermans een toespraak. Ook verscheen er t.g.v. de opening een publicatie: “De inkt & het papier”, door Bruno Nardini (vouwblad in envelop, oplage 1000 exemplaren). Na het overlijden van Ytzen Henstra in 1994 heeft de zaak niet lang meer bestaan. In 1995 verscheen bij Valeton & Henstra nog wel de uitgave “Beeren over Lucebert”, door Wim Beeren (rede bij de opening van de tentoonstelling “Lucebert : een eerbetoon” in museum Kranenburgh in Bergen).

Valerius 2

Muziekhandel en -antiquariaat “Valerius” was in de 2e helft van de jaren ’80 gevestigd op de Koninginneweg nr. 145 in Amsterdam. Men verkocht naast bladmuziek, LP’s, gitaarsnaren, 18e en 19e eeuwse muziekprenten ook nieuwe en 2e hands boeken over muziek, wat voor een muziekhandel vrij ongebruikelijk is. Hoe lang de zaak bestaan heeft, is mij niet bekend.

Valerius

Tussen ca. 1927 en 1936 had G. J. Pasteuning een leesbibliotheek genaamd “Valerius” op het adres Valeriusstraat nr. 96, bij de Emmastraat in Amsterdam. In 1937 deed hij de zaak over aan S. Sanders die naast de leesbibliotheek in hetzelfde pand een boekhandel begon. Boekhandel “Valerius” heeft zeker tot 1960 bestaan. Op enig moment moet mevr. M. B. J. Paulus-Timmer ook eigenaar zijn geweest.

Urbi

In september 1937 werd in Utrecht de N.V. Algemeene Katholieke Uitgevers Maatschappij Urbi et Orbi opgericht op het adres Ondiep nr. 6. Urbi et Orbi staat voor “aan stad en wereld”, de naam van de zegen die de paus tijdens Pasen en Kerstmis altijd uitspreekt. Directeur was Johannes Hendricus Evert Asberg. In juli 1941 werd de zaak verplaatst naar Amsterdam. De uitgeverij werd gevestigd op de Herengracht nr. 170 en de aan het bedrijf verbonden rooms-katholieke boek- en kunsthandel werd in september 1941 geopend in het door een grote verbouwing daarvoor geschikt gemaakte pand op Rokin nr. 130. Rond 1950 werd de al vanaf 1912 bestaande R.K. Boekcentrale in het bedrijf opgenomen en dan luidt de naam meestal “Urbi et Orbi, de R.K. Boekcentrale”. In 1965 werd het bedrijf overgenomen door Richard Tummers. Vanaf 1969 luidt de naam “Boekhandel Tummers, v/h Urbi et Orbi”. Pas in 1978 verviel de toevoeging Urbi et Orbi. In 1972 verscheen de laatste publicatie van de uitgeverij. In 1978 werd de fysieke boekhandel door Tummers gesloten, maar vanuit Haarlem werd de zaak nog tot 1993 voortgezet als verzendboekhandel.

Twisk

In oktober 1890 vestigde J. H. van Twisk zich als boekhandelaar op het adres Runstraat nr. 23 in Amsterdam. Al in 1893 droeg hij de zaak over aan zijn zoon C. van Twisk, die onmiddellijk ook als uitgever actief werd, met name van pedagogische publicaties. Zo was hij in 1895 uitgever van “De Bode, uitgave van de Bond van Nederlandse Onderwijzers”. In maart 1902 verhuist Van Twisk naar de 2e Hugo de Grootstraat nr. 28, 1e etage, naast het schoolkinderbadhuis, maar dat betreft alleen de uitgeverij. De boekhandel op de Runstraat werd voortgezet door H. Y. Fluggen, die de naam Van Twisk handhaafde. In de jaren 1903/1904 bevindt C. van Twisk zich nog kort op het adres Spuistraat nr. 122 met zijn “Magazijn van oude en nieuwe boeken C. van Twisk” en onder de naam Van Twisk wordt er in 1904 nog een veiling gehouden van oude en nieuwe boeken op de Prinsengracht nr. 409, tussen de Ree- en de Berenstraat. H. Y. Fluggen doet in april 1903 de boekhandel in de Runstraat alweer van de hand aan G. H. Helderman, die de zaak voortzet onder de naam “Van Twisk’s Boekhandel G. H. Helderman”. Toen Gelderman de winkel in 1907 verplaatste naar de Heerengracht nr. 369 liet hij de naam Van Twisk vervallen.

T.V.U.M.

De Theosofische Vereeniging Nederland werd in 1897 in Amsterdam opgericht. Al vanaf 1898 gaf de vereniging theosofische publicaties uit onder het impressum Theosofische Uitgevers Maatschappij. In 1922 werd vervolgens de N. V. Theosofische Vereenigings Uitgevers Maatschappij (T.V.U.M.) opgericht. Mevr. C. Ramondt-Hirschmann, algemeen secretaresse van de Vereniging, opende in juli 1929 de boekhandel van de T.V.U.M. op het adres Tolstraat nr. 154 in Amsterdam-Zuid. In de Tolstraat werden in meerdere panden alle activiteiten van de vereniging samengebracht. Als eerste directeur van de boekhandel wordt genoemd Petrus Marinus Cochius (1874-1938), een sociaal bevlogen ondernemer (directeur van de glasfabriek Leerdam). Naast boeken over theosofie werden in de boekhandel ook werken aangeboden over occultisme, mystiek, co-maconnerie, de Vrije Katholieke Kerk, boeddhisme, hindoeisme. Mohammedanisme, zoroastrianisme etc. De boekhandel bevindt zich tot op de dag van vandaag nog steeds in de Tolstraat, nu nr. 154/156 onder de naam “Theosofische Boekhandel Adyar”. Ook de zeer omvangrijke bibliotheek van de vereniging is op de Tolstraat te raadplegen.

Tussenbroek

In 1869 nam Hermanus van Tussenbroek (1841-1924) de boekhandel van W. J. Tibout in Wageningen over. Incidenteel trad hij ook op als uitgever, o.a. van schaakboeken. Per 1 januari 1906 droeg van Tussenbroek zijn boekhandel over aan J. H. J. Elberg, die de zaak onder eigen naam voortzette. Elberg was daarvoor ruim 27 jaar werkzaam geweest bij H. A. M. Roelants in Schiedam. Vanaf 1906 vestigt Van Tussenbroek zich dan met een boek-, kantoor- en kunsthandel/advertentiebureau (ook voor al uw schilder- en tekenbehoeften) in Amsterdam op het adres Galerij Paleis van Volksvlijt nr. 18, waar daarvoor boekhandel Stadermann & Beek gevestigd was. Toen in 1929 het Paleis van Volksvlijt door een brand volledig verwoest werd, bleef de Galerij gelukkig gespaard. Boekhandel Van Tussenbroek werd in 1931 opgeheven.

Tunnel

Boekhandel “De Tunnel” op het adres Maritzstraat nr. 16 in Amsterdam-Oost heeft in de loop der jaren verschillende eigenaars gehad. In 1941 is er sprake van een leesbibliotheek met als eigenaar F. G. Kroonder. In de jaren’50 is boek- en kunsthandel “De Tunnel” in handen van mej. M. Dijs en P. Teerhuis. In de jaren ’60 tenslotte wordt als eigenaar genoemd M. A. Bakker. Toen Bakker in 1969 naar Limburg verhuisde, werd “De Tunnel” opgeheven.

Tritten (Helmholtz)

De boekhandel van Z. Tritten op het adres Fraunhoferstraat nr. 30 in Amsterdam-Oost had eigenlijk eerder in deze alfabetische reeks aan de orde moeten komen. De naam van de boekhandel was namelijk “Helmholtz”. De zaak was actief tussen ca. 1934 en 1961 en had ook een leesbibliotheek-afdeling.

Toorens

Toorens kantoor-, boek- en papierhandel werd begin mei 1907 opgericht door N. Toorens op het adres Rozengracht nr. 70 in Amsterdam. In juli 1918 verkocht hij de zaak aan A. Ph. Zuidhoek.

Tjasink

De weduwe H. Tjasink ging in 1826 met een kantoorboekhandel/leesbibliotheek van start op het adres Kerkstraat, bij de Reguliersgracht nr. 78 in Amsterdam. Rond 1831 verhuisde haar “Nederduitsche en Fransche Leesbibliotheek en Kantoorwinkel” naar de Utrechtschestraat, het derde huis van de Keizersgracht, nr. 116. Na haar overlijden in 1856 werd de zaak tot in de jaren ’80 voortgezet door B. H. de Ronden. Curieus is dat een naamgenoot, Johannes Tjasink (1809-1879), zeer waarschijnlijk een familielid, in de jaren 1836-1845 ook een kantoorboekhandel, annex binderij had, niet zó ver verwijderd van de weduwe. Eerst op het adres Nieuwendijk, bij de Kapelsteeg nr. 85, later in de Halvemaansteeg, het 2e huis van den Amstel, nr. 17. In die jaren was Johannes Tjasink ook al actief als amateur-toneelspeler. Rond 1845 besloot hij zijn carrière voort te zetten als acteur én met succes. Hij verwierf zich een naam op dit gebied en werd later directeur van de Stadsschouwburg. Als Leidenaar kan ik niet onvermeld laten dat Johannes Tjasink in 1845 in eigen beheer een dichtbundel uitgaf van zijn Leidse vriend G. G. Kool onder de titel “Poetry 1845”.

Tivo

Boekhandel/leesbibliotheek “Tivo” op de Sloterkade nr. 29 in Amsterdam. Dit keer geen combinatie met tabakswaren, maar wel voorradig: speelgoed en byouterieën. Periode onbekend.

Titzing

In 1927 vestigde Arend Titzing (1910-1945) zich als boekbinder op het adres Langestraat nr. 21 in Amsterdam. Hij meldde zich in dat jaar ook aan als lid van de Nederlandse Bond van Boekbinderijen. In 1929 verplaatste hij de binderij naar de Zanddwarsstraat nr. 3. Rond 1938 verhuisde de zaak opnieuw, nu naar het souterrain van het pand O.Z. Achterburgwal nr. 126. Arend Titzing werd in de oorlog actief in het verzet. In augustus 1944 werd hij gearresteerd en gevangen gezet in kamp Neuengamme, waarvandaan hij daarna afgevoerd werd naar concentratiekamp Buchenwald, waar hij op 27 maart 1945 overleed. Zijn binderij werd na de oorlog (door een familielid?) voortgezet, want in mei 1946 is het bedrijf weer actief op de O.Z. Achterburgwal, nu nr. 124-126. In 1948 is de zaak kennelijk een andere weg ingeslagen, want dan presenteert men zich als P.I.T. – Papier Industrie Titzing, fabriek van monsterzakken, acte-enveloppen etc. In 1949 slaat het noodlot toe. Bij een grote brand gaat een groot deel van de voorraden en de machines verloren. Daarna ben ik het bedrijf niet meer tegengekomen.

Tierie

In oktober 1897 nam Gerrit Pieter Tierie (1874-1958) de boek- en kantoorboekhandel over van L. C. M. Wegerif op het adres Wagenaarstraat nr. 34, bij de Linneausstraat in Amsterdam. Wegerif was zelf pas vanaf 1894 eigenaar van deze zaak, want in dat jaar nam hij deze boekhandel over van W. J. Ruijter. Uit het slecht leesbare stempel blijkt dat Tierie ook een leesbibliotheek-afdeling aan zijn boek-, papier- en muziekhandel toevoegde. In oktober 1900 gaat hij een vennootschap aan met John William Kruyt met als doel de handel in en het uitgeven van boek- en plaatwerken. In de volgende jaren verschijnen er inderdaad een aantal publicaties onder de naam “Tierie & Kruyt”. O.a.: “Over eenige oorzaken der prostitutie”, door Arnold Aletrino (1901). Maar in september 1903 werd de zaak alweer verkocht aan Bernard Wolf Jzn. Tierie zelf gaat dan in liquidatie. Curieus is dat er daarna in de jaren 1904/1905 nog verschillende publicaties verschijnen met het impressum Amsterdam : Tierie (dus zonder Kruyt).