Thomasson

De muziekhandel van H. Thomasson was in de jaren ’50 van de vorige eeuw gevestigd op het adres Witte de Withstraat nr. 126 in Amsterdam-West.

Theune

Theune & Co. muziekhandel/uitgeverij in Amsterdam wordt voor het eerst vermeld in 1828. Het adres is Kalverstraat nr. 66. In de jaren ’50 verblijft de zaak op de Kalverstraat E, nr. 274a, bij de Bagijnhofsteeg. In mei 1873 deelt Theune mee dat het bedrijf samengevoegd wordt met een concurrent, de firma W. C. Brix von Wahlberg. De firma Brix von Wahlberg werd eind 1837 opgericht op het adres Kalverstraat, hoek van de Osjessluis, nr. 181. Latere adressen zijn: Kalverstraat nr. 211 (1852), Kalverstraat E, nr. 31 (1854/56), Kalverstraat D. nr. 11 (1857-1873), Kalverstraat nr. 153 (1885-1896). Men presenteerde zich als muziekhandel (66% rabat op alle bladmuziek), maar in de beginperiode konden klanten er ook terecht voor borduurpatronen, kinderspellen, landkaarten, schrijfbehoeften etc. De zaak zou zich ook altijd blijven presenteren als boekhandel, maar de handel in muziek was toch de hoofdactiviteit. Brix von Wahlberg gaf veel bladmuziek uit van Nederlandse componisten. Als eigenaren worden genoemd: mevr. Wilhelmina Catharina Brix von Wahlberg (1791-1865) en later haar zoon Willem Carabain Brix von Wahlberg (1820-1911). De bovenvermelde samenvoeging met Theune & Co duurde niet lang, want al een half jaar later (november 1873) nam Brix von Wahlberg, samen met de Haagse muziekhandel Boshart & Osthoff, Theune & Co over.

Theile

De boek- en kantoorboekhandel van Willem Frederik Theile op de Haarlemmerstraat nr. 89, bij de Binnen Brouwersstraat in Amsterdam ging rond 1885 van start.

In 1886 deelde Theile mee meer dan 800 verschillende toneelstukken op voorraad te hebben. De oprichter overleed in 1904. De zaak werd daarna voortgezet tot ca. 1932. Als eigenaren worden na 1904 resp. genoemd: H. L. Hiddink en J. A. IJ. Visser (overl. in 1932).

Tetroode

Frederik Johannes van Tetroode, graveur, afkomstig uit Haarlem, kreeg in 1776 het poorterschap van Amsterdam en nam in dat jaar de boekwinkel over van Hendrik Beekman & Zn. op de Kalverstraat nr. 37, naast de rooms-katholieke schuilkerk De Papegaai. Het pand droeg de naam “In de Berg Calvarie”. De zaak legde zich vooral toe op het drukken, uitgeven (honderden publicaties tussen 1780 en 1836) en verhandelen van rooms-katholieke stichtelijke lectuur, theologische verhandelingen en liturgische werken. Na zijn overlijden in 1801 zette zijn weduwe, mevr. Aletta van Tetroode-Durlet de zaak voort. De enige zoon van het echtpaar, Antonius Johannes (Toontje) van Tetroode (1795-1875), werd al jong actief in de zaak. In de wandeling werd hij “Toontje Tet” genoemd. In 1882 begon Toontje voor zichzelf in een pand naast dat van zijn moeder, Kalverstraat nr. 38. Hij hield zich vooral bezig met in- en verkoop van 2e hands en antiquarische boeken (vaak afkomstig uit de nalatenschap van rooms-katholiek geestelijken) en hield ook veilingen (Fa. A. J. van Tetroode). In de jaren 1836/1837 worden andere adressen vermeld. De weduwe verblijft dan op Kalverstraat nr. 211 en Toontje op resp. Bloemmarkt nr. 240 en Koestraat nr. 18. De zaak van de zoon was niet heel succesvol en in 1838 zette Toontje zijn carrière als boekverkoper in Den Haag voort. De winkel van de weduwe heeft tot ca. 1842 bestaan.

Terwijn

De Electrische Boekbinderij van J. M. Terwijn was tussen 1904 en 1911 gevestigd op de 3e Helmersstraat nr. 55 in Amsterdam. Men bond zowel voor de handel als voor particulieren. Er werden ook “winkeldozen” vervaardigd. In de jaren 1911-1913 was het adres Lijnbaansgracht nr. 219a en daarna verhuisde de binderij naar de Lijnbaansgracht nr. 213, in de jaren ’20 Lijnbaansgracht nr. 211-213, bij de Handelsschool. In 1930 ging de zaak falliet.

Tepas

Of Jac. J. Tepas een boekhandel had op de Da Costakade nr. 198 in Amsterdam heb ik niet kunnen vaststellen. Zeker is dat hij in de jaren ’20 van de vorige eeuw boeken importeerde van verschillende buitenlandse uitgevers (bijv. C. A. Schwetsche & Sohn en Langenscheidt Verlag) . Voor meerdere uitgevers was hij alleenvertegenwoordiger voor Nederland en koloniën.

Telg

Uitgeverij “De Telg” in Amsterdam is ontstaan tijdens de tweede wereldoorlog en speelde een belangrijke rol in het verzet. Verschillende joodse Amsterdammers waren erbij betrokken: oud-wethouder Wim Polak en zijn vrouw Bea Biet, de fotograaf Sem Presser en kunstenaar Leo Schatz. Zoals het etiket laat zien, had men ook een boek- en kunsthandel/leesbibliotheek, gevestigd op de Burg. Tellegenstraat nr. 34, Amsterdam-Zuid. Van de leesbibliotheek maakten vooral joodse klanten gebruik, die elders niet meer geholpen werden. Met de inkomsten werd een groep onderduikers onderhouden. Na de oorlog werd de “De Telg” voortgezet, maar verloor toen waarschijnlijk toch het bestaansrecht, want in september 1948 werden na een faillissement nieuwe boeken, de leesbibliotheek en de winkelinventaris geveild bij veilinghuis G. Theod. Bom. In 1947 verscheen bij De Telg: “Een lied voor Amsterdam : gedichten over Amsterdam”, bijeengebracht door Ben E. Biet, met illustraties van R. M. Gompertz.

Teixeira

M. Teixeira de Mattos had in de jaren ’60 en ’70 van de 19e eeuw een boekbinderij in Amsterdam. Tot 1871 op de Keizersgracht, daarna op het adres Utrechtsche Dwarsstraat Z, nr. 262.

Tegel

Jan Hendrik George Tegel (1854-1911) begon rond 1880 een boek- en kantoorboekhandel op het adres Daniel Stalpertstraat nr. 26 in Amsterdam. Hij trad ook een enkele keer op als uitgever van christelijke en esoterische publicaties. Ik noem 1 titel: “Wie wil lichamelijk en zedelijk verderven? : algemeene en christelijke beschouwingen over bedwelmende dranken”, door J.J. van IJsseldijk. Daar lag ook de belangstelling van de eigenaar, wat blijkt uit zijn voorzitterschap van de Spiritualistische Vereeniging “Onderl. Stichting”. Rond 1884 was er sprake van een dreigend faillissement, maar dat werd kennelijk afgewend, want eind jaren ’80 was de zaak enige tijd gevestigd op de Raamgracht nr. 65. In de jaren 1890/1891 verblijft “Tegel’s Boekhandel” op het adres Jan Steenstraat nr. 147. In 1992 werd de zaak opnieuw verplaatst, dan naar Sarphatipark nr. 95, bij de Van Sweelinckstraat. Daar verbleef de winkel langere tijd, want pas in maart 1906 kondigde men de verhuizing aan naar de Ceintuurbaan nr. 358, bij de 2e Sweelinckstraat. Enkele etiketten laten zien dat er toen ook een binderij en een handelsdrukkerij aan de zaak verbonden was. Verder vermelden 2 etiketten ook de aanwezigheid van een leesbibliotheek. De oprichter overleed in maart 1911. Zijn weduwe, mevr. Tegel-Schrikker, zette de boekhandel nog tot april 1920 voort. Zij maakte toen bekend dat de zaak overging in handen van de gezusters Hemerik, die een boekhandel hadden op de Verlengde Rozengracht nr. 236. Beide zaken werden toen samengevoegd en onder de naam “Tegel’s Boekhandel” tot ca. 1926 op de Ceintuurbaan voortgezet.

TAVENU

T.A.V.E.N.U. staat voor “Tot Aangenaam Verpozen En Nuttige Uitspanning”. Het was de naam van de leesinrichting in de boekhandel van de gebroeders Felix Pinchas en Samuel Abrahamson, die in 1888 van start ging op de Oude Hoogstraat nr. 20, naast het O.-I. Huis in Amsterdam. Ook het aanwezige leesgezelschap droeg deze naam. Samuel begint als vrij snel daarna een eigen boekhandel in Den Haag (Passage Boekhandel). Als in januari 1891 Felix een compagnonschap aangaat met Simon van Straaten verhuist de zaak naar de Kalverstraat nr. 120 (boekhandel “Abrahamson & Van Straaten”). In juni 1899 is er dan voor het eerst sprake van TAVENU’s Boekhandel als de compagnons een filiaal onder die naam openen op de Leidschestraat nr. 103. In de periode 1903-1907 is er sprake van een filiaal op het adres Heerengracht nr. 517, hoek Vijzelstraat (TAVENU’s Boek- en Kunsthandel). In juli 1908 start een filiaal, eveneens onder de naam TAVENU, op de Kalverstraat nr. 185 (tevens kunsthandel). TAVENU is dan al geruime tijd ook actief als uitgever van muziek en toneelteksten (bijv. TAVENU’s Voordrachten-bibliotheek). Als de vennootschap tussen Abrahamson en van Straaten in oktober 1910 ontbonden wordt, gaat Felix Pinchas alleen verder op de Kalverstraat nr. 120 en nr. 185 (incl. uitgeverij TAVENU) en Simon van Straaten zet de zaak op de Leidschestraat nr. 103 voort (incl. leesinrichting TAVENU – portefeuille, keuze uit ruim 100 tijdschriften, vanaf 6 gulden per jaar). Deze laatste zaak gesignaleerd tot 1915.

Taurel

Andreas Henricus Taurel (1891-1944) wordt in 1920 voor het eerst vermeld als kantoorboekhandelaar op het adres Langestraat nr. 80 in Amsterdam. Dat werd kennelijk geen succes, want in 1924 werd hij, dan gevestigd op de Heerengracht nr. 151, failliet verklaard. Daarna stortte hij zich op een “succesproduct”: pornografische boeken en tijdschriften. Hij werkte samen met zijn broer Henricus Eduardus Augustus (Henri) Taurel (1896-1952), die overigens in juli 1930 ook al failliet verklaard was met een vestiging op de Cebralstraat nr. 36. Andreas Taurel bezorgde de zedenpolitie handen vol werk, want de handel in dit soort “voor de eerbaarheid aanstotelijk werk” was verboden. Diverse malen werd er beslag gelegd op grote partijen van dit materiaal, maar de Taurels wisten steeds weer nieuwe voorraden te verwerven. In 1929 vestigde Taurel onder de naam “Algemeene Internationale Boekhandel” de aandacht op zijn aanbod in bladen als “Pan” en “De Zwarte Kat”. Op brochures vermeldde hij “Weltbuchhnandlung und Verlag Universo”, adres dan (1931) Nieuwezijds Voorburgwal nr. 316. Andreas Taurel werd verschillende keren gearresteerd en voor enige tijd vastgezet. In die tijd bestierde zijn “verloofde” de winkel. Zijn broer had in de jaren ’30 op verschillende adressen zijn eigen winkel onder de naam “Montmartre” (Spuistraat nr. 314, later nr. 296). In 1934 heeft Andreas naast de winkel op de Nieuwezijds ook nog een zaak op Singel nr. 379 (in- en verkoop van oude en nieuwe boeken). In dat jaar vluchtte hij naar Parijs om arrestatie te voorkomen. Hij werd ook verdacht van ontuchtige handelingen met minderjarigen. In 1938, weer terug uit Parijs, begon hij op Spuistraat nr. 45 (later nr. 41) een boekhandel, waar hij tevens radio- en electro-artikelen verkocht. In 1940 werd hij opnieuw gearresteerd. Vanaf 1941 was zijn winkel gevestigd op het adres dat het afgebeelde stempel laat zien: Haarlemmerstraat nr. 40. Andreas overleed in 1944, maar de zaak op de Haarlemmerstraat wordt vermeld tot 1950, vermoedelijk toen gedreven door een andere broer Eduardus Johannes Taurel.

Swing KIng

In 1939 zat in het pand Javastraat nr. 112 in Amsterdam-Oost één van de vestigingen van “Jan Overweg’s Harmonicapaleizen”. In 1942 vraagt muziekhandel “Broersma—Overhuys” op dit zelfde adres grammofoonplaten te koop. Vanaf 1945 tot ca. 1953 exploiteert de firma Broersma op Javastraat nr. 112 , naast gebouw Eltheto muziekhandel én muziekschool “The Swing King”, waar muziekinstrumenten, grammofoonplaten en bladmuziek aangeschaft konden worden.

Swildens

J. J. (Jac.) Swildens vestigde zich per 1 januari 1879 als boekhandelaar op het adres Kerkstraat, bij de Leidschestraat nr. 44 in Amsterdam. Hij deelde mee zich te zullen beperken tot leermiddelen, schoolboeken en schoolbehoeften in de ruimste zin van het woord. Met name materiaal bestemd voor het kleuteronderwijs had zijn aandacht. Hij trad ook op als uitgever van dit materiaal (machinaal vervaardigde vlechtmatjes, alle soorten vlechtrepen en vouwbladen). Swildens exporteerde dit materiaal ook naar Oost- en West-Indië. De zaak beschikte over een”machinale inrichting voor houtbewerking voor schoolmeubelen en aanverwanten”. Swildens was tevens uitgever van schoolplaten en kaarten en in 1932 verscheen bij hem een boekje van eigen hand getiteld “De Friedrich Fröbel herdenking ter gelegenheid van zijn 150en geboortedag (1782-1932) : de Frobel-feesten in Bad-Blankenburg Thüringen, Rijks-Fröbelfeest, een feest voor allen”. Rond 1907 verhuisde de zaak naar de Prinsengracht nr. 398, bij de Leidschegracht. In 1936 verhuisde de winkel opnieuw, nu naar Prinsengracht nr. 653. Eigenaar was toen F. C. Günst. De boekhandel werd in 1937 opgeheven toen Günst naar Bussum verhuisde.

Swets

In november 1901 openden Adrianus Swets W Azn. en Heinrich Zeitlinger een bescheiden boekhandel/antiquariaat op het adres Vijzelstraat nr. 67, bij de Heerengracht in Amsterdam. De winkel was gespecialiseerd in wetenschappelijke en technische boeken en tijdschriften. Al in 1904 nam Heinrich Zeitlinger afscheid van de zaak; de vennootschap onder firma met Swets werd ontbonden. Curieus is dat de naam Zeitlinger gedurende de hele, lange geschiedenis van het bedrijf toch gehandhaafd werd. Vanaf 1906 treedt de zaak ook op als wetenschappelijke uitgeverij. In dat jaar verhuisde men van de Vijzelstraat naar de Heerengracht nr. 496. In 1917 werd de boekhandel van H. Eisendrath overgenomen. Het bedrijf werd heel lang geleid door verschillende leden van de familie Swets (o.a. R.J. Swets / A. W. Swets / W. A. Swets en mej. M.F. Swets). In 1918 werd de zaak verplaatst naar de Keizersgracht nr. 471, bij de Leidschestraat en op Keizersgracht nr. 487 bevond zich het antiquariaat in het voormalige “Pakhuis Sparreboom”. In 1952 brak daar een grote brand uit waarbij een groot deel van de antiquarische voorraad verloren ging. Swets & Zeitlinger ontwikkelde zich tot een gigantische leverancier van wetenschappelijke boeken en tijdschriften aan bibliotheken en universiteiten wereldwijd. Op het hoogtepunt had men kantoren in 27 landen, afnemers in 160 landen en 1500 werknemers. In 2001, bij het 100-jarig bestaan, verkreeg de firma het predikaat “koninklijk”. Eind 2003 werd de uitgeverij verkocht aan Taylor & Francis. De abonnementenservice van wetenschappelijke tijdschriften t.b.v. bibliotheken en universiteiten bleef zelfstandig. In 2007 werden alle aandelen overgenomen door een private equity firma. Swets en Zeitlinger was trouwens sinds 1973 niet meer in Amsterdam gevestigd maar in Lisse, aanvankelijk op de Heereweg 347b, later in Zakencentrum “De Witte Zwaan”, Haven nr. 3A. In september 2014 ging Swets & Zeitlinger, sinds 2012 gevestigd in Leiden, failliet.

Swaak

De boek- en kantoorboekhandel van Ab Swaak was tussen 1967 en ca. 1981 gevestigd op het adres Van Baerlestraat nr. 170, bij het Roelof Hartplein in Amsterdam. Naast Ab Swaak wordt ook als eigenaar genoemd mevr. E. Meyer-Swaak.

Sumatrastraat

Over deze leesbibliotheek in de Sumatrastraat nr. 169-171 in Amsterdam-Oost heb ik helaas geen verdere gegevens kunnen vinden.

Succes

Boekhandel – Leesbibliotheek “Succes” in de Lutmastraat nr. 182, bij de Van Wou in Amsterdam was actief eind jaren ’30, begin jaren ’40. 7 cent per deel per week, 3 delen 18 cent.

Sulpke

Cristiaan George Sulpke (1789-1858), geboren in Amsterdam, maar van Duitse afkomst, ging in 1803 in de leer bij de Duitse boekhandel van Hesse in Amsterdam; daarna was hij ook enige tijd werkzaam bij de weduwe Cijfveer in Leiden. In 1808 begon hij op de Kalverstraat, samen met H. A. Buder een eigen Duitse boekhandel. Er was in de beginjaren ook een leesbibliotheekafdeling aanwezig met “Hoogduitsche, Hollandsche en Fransche” boeken (3500 delen). In januari 1812 gingen de heren Sulpke en Buder uit elkaar en toen zette Sulpke de zaak alleen en onder eigen naam voort. In de loop der tijd worden diverse adressen genoemd, altijd op de Kalverstraat, maar met verschillende huisnummers. Dat hoeft niet altijd te wijzen op een verhuizing, want in die tijd was er ook vaak sprake van omnummering. De volgende adressen werden genoemd: Kalverstraat tussen de Osjessluis en de Olieslagerssteeg nr. 161, Kalverstraat bij de Enge-Kapelsteeg/bij de Taksteeg, nr. 192, Kalverstraat over de Heiligeweg, Kalverstraat D, nr. 27, Kalverstraat nr. 179 en Kalverstraat nr. 176. Diverse boekhandelaren die in deze serie eerder voorbijkwamen, leerden het vak bij boekhandel Sulpke: J. C. Schröder, W. H. Kirberger en J. H. Gebhard. Naast de boekhandel was Sulpke ook zeer actief als uitgever, van o.a. veel medische publicaties. Ik noem 1 titel: “Ontleedkundige nasporingen over de hersens van de chimpansé”, door J. L. C. Schroeder (1849). Sulpke was geruime tijd actief als bestuurslid van de boekhandelaarsvereniging en werd in 1854 benoemd tot erelid. In 1850 had hij zijn boekhandel overgedragen aan zijn zoon, Johannes Cornelis August Sulpke (1818-1892), maar hij bleef zelf nog actief in de uitgeverij. In december 1880 verkocht Sulpke Jr. de zaak aan S. Koelinga. Koelinga op zijn beurt verkocht de winkel in 1893 aan A. Dupont (hier eerder voorbijgekomen), die de naam “Sulpke’s Boekhandel” nog tot 1904 handhaafde. In dat jaar verplaatste hij de zaak naar Spui nr. 6, nabij het Rokin.

Stumpff

De muziekhandel van W. Stumpff wordt in 1892 voor het eerst vermeld. Het adres is Spui nr. 2 in Amsterdam. In 1894 is Stumpff hoofdagent voor Nederland van de firma Breitkopf & Härtel, de oudste muziekuitgeverij ter wereld. Vanaf ca. 1896 luidt de naam van deze hofmuziekhandel “De Algemeene Muziekhandel Stumpff & Koning”. Vanaf 1899 is er sprake van “De Algemeene Muziekhandel, v/h Stumpff & Koning”. In de jaren 1908/1909 wordt de verwijzing naar Stumpff & Koning niet meer vermeld. Dan is de naam “De Algemeene Muziekhandel”.

Stripdoolhof

Eind jaren ’70 was er op de V.d. Hoopstraat nr. 41 in Amsterdam een stripwinkel gevestigd onder de naam “Het Stripdoolhof”. Vanaf 1980 bevindt zich een zaak met bijna dezelfde naam “Stripdoolhof” in de Achillesstraat nr. 102 (zie stempel – inkoop – verkoop – ruilbeurs/ook lotto en toto). Of het hier gaat om dezelfde zaak kan ik niet zeggen. In de Achillestraat kon men naast strips ook SF-boeken en Atari-spelcomputers kopen.

Strip

In koffiebar “De Strip” op het adres Borgerstraat nr. 189, hoek J.P. Heyestraat in Amsterdam serveerde men midden jaren ’70 naast koffie ook verse soep, pizza’s en pannenkoeken. En alsof dat nog niet genoeg was, kon men er ook strips kopen en verkopen. Een redelijk unieke combinatie!

Streppel

Hans Streppel, eerder werkzaam als projectmedewerker bij de universiteit, nam in 1996 antiquariaat “Liefde & Troost” in de Hemonystraat nr. 48 in Amsterdam (de Pijp) over. De stripafdeling werd opgeheven en een aantal specialisaties opgebouwd: voormalige nederlandse koloniën, psychologie en esoterie. In 2007 verhuisde Antiquariaat Streppel naar de Pienemanstraat nr. 60. Het meest recente adres is Oude IJselstraat nr. 42-1.

Straaten

De gebroeders Felix Pinchas Abrahamson en Samuel Abrahamson Mzn. startten in april 1888 een boek- en kantoorboekhandel/leesinrichting “Abrahamson & Co.” op de Oude Hoogstraat nr. 20 in Amsterdam, naast het O.-I. Huis (hier eerder behandeld). In januari 1891 gaan de gebroeders een vennootschap aan met Simon van Straaten. Vanaf dat moment heet de zaak “Abrahamson & Van Straaten”. Als in januari 1911 de vennootschap wordt ontbonden, gaat Simon van Straaten voor eigen rekening verder op het adres Leidschestraat nr. 103, waar eerder al een filiaal van “Abrahamson & Van Straaten” zat. Van Straaten zet tevens de leesinrichting T.A.V.E.N.U. voort (Tot Aangenaam Verpozen En Nuttige Uitspanning). De naam van de zaak is dan “Van Straaten’s Boekhandel” (zie de etiketten). In 1917 verhuist de winkel naar Leidschestraat nr 43 (achter). In oktober 1918 verlaat Simon van Straaten Amsterdam. De zaak in de Leidschestraat wordt geliquideerd en hij neemt dan samen met W. J. Ort “M. v.d. Beek’s Hofboekhandel en Uitgeverij” in Den Haag over. Deze boekhandel wordt dan voortgezet onder de naam Boekhandel “Ort en Van Straaten” (ook eerder behandeld).

Straat

Christiane Bouwman had onder eigen naam vanaf ca. 1979 een antiquariaat op de Herengracht nr. 243 in Amsterdam. In 1983 opende ze samen met Just Schadd “Antiquariaat Straat” op het adres Rosmarijnsteeg nr. 8. De zaak werd vernoemd naar de schaakjournalist Evert Straat uit wiens bibliotheek ze kort daarvoor een flinke partij boeken hadden overgenomen. Antiquariaat Straat gaf 1 a 2 maal per jaar een catalogus uit. Just had als specialisatie klassieke talen en in 1986 verscheen een catalogus op dat gebied met 1700 nummers. Just vertoonde zich regelmatig op de wekelijkse boekenmarkt op het Spui. Aan hem bewaar ik goede herinneringen. Het antiquariaat werd in januari 2014 opgeheven. Voor zover ik weet, zat het antiquariaat altijd op huisnummer 8 in de Rosmarijnsteeg. Raadselachtig is dus de vermelding van nr. 9 op het afgebeelde stempel. Had Just een glaasje teveel op toen hij dit stempel liet vervaardigen?

Stevens

Stevens’ Leesbibliotheek was in de jaren ’40 gevestigd op het adres 1e Looiersdwarsstraat nr. 1 in Amsterdam.

Stemler

De geschiedenis van boekhandel/uitgeverij Stemler speelt zich af tussen 1836 en 1913. Carel Frederik Stemler (1811-1885) ging in 1836 van start met een algemene boekhandel/uitgeverij op het adres hoek Haarlemmerdijk en (Korte) Singel nr. 1 (als huisnummers worden in de loop der tijd ook vermeld TT nr. 539 en TT nr. 2). De eerste uitgaven verschenen in 1838. De uitgeverij zou zich een speciale naam verwerven met publicaties op het gebied van de zeevaartkunde. Maar het gevarieerde fonds bood ook plaats voor de volgende, intrigerende titel (1846) “Brieven van een aap aan zijn broertjes” (met vignetten). Vanaf 1876 was de zaak gevestigd op de Haarlemmerstraat, hoek Singel nr. 2. In 1880 droeg de oprichter het bedrijf over aan zijn zoon Joh. G. Stemler Czn. Voor de uitgeverij hield Carel Fredrik nog kantoor op de Heerengracht nr.80. Joh. G. Stemler ging zich steeds nadrukkelijker presenteren als technische boekhandel, met specialisaties op het gebied van bouwkunde, zeevaartkunde en stoomwerktuigkunde. Per 1 januari 1902 deed Joh. G. Stemler de boekhandel over aan zijn compagnon S. M. Gaastra, die de zaak voortzette onder de naam “Stemler’s Boekhandel”. Joh. G. vestigde zich toen als uitgever op de Heerengracht, gebouw Noord-Holland nr. 259. In 1904 ging hij echter, toen verblijf houdend in Hilversum, failliet. S. M. Gaastra verhuisde met de boekhandel in 1907 eerst naar Singel nr. 134 en rond 1909 naar Paleisstraat nr. 41. Per 1 januari 1911 verkocht hij de winkel aan J. M. Amoureus, die helaas in maart 1913 failliet verklaard werd. De failliete boedel werd geveild bij H. A. van Bottenburg op de Bloemgracht nr. 45.

Stapelvoort

Stapelvoort’s Boek- en Kantoorboekhandel/Leesbibliotheek was tussen 1938 en 1950 gevestigd op 2 adressen in Amsterdam, te weten: de Van Boetzelaerstraat nr. 35 (Amsterdam-West) en de Lindengracht nr. 86 midden in de Jordaan. De nadruk lag duidelijk op de leesbibliotheek die ruim 10.000 delen omvatte (5 ct. per deel per week). Af en toe moest er natuurlijk wel ruimte gemaakt worden voor nieuw aangeschafte boeken. In 1948 bood de zaak 600 bibliotheekboeken aan voor 300 gulden. Stapelvoort had ook rolfilms in de aanbieding: 6 x 9, 25 ct. (gratis ontwikkelen).

Stam

Hendrik Stam (1896-1963) begon in 1921 een bescheiden technische boekhandel/uitgeverij in de 2e Van Swindenstraat in Amsterdam. In 1922 verplaatste hij de zaak al naar de Plantage Kerklaan nr. 2 (later nr. 2 en nr. 34), hoek Plantage Muidergracht. Toen was er kort sprake van een samenwerking met de heer Luytze (“Technische Boekhandel Firma Stam en Luytze”), maar Luytze verliet de zaak al weer na enkele maanden. De kleine boekhandel en zeker ook de uitgeverij zou uitgroeien tot een concern met vele vestigingen in binnen- en buitenland. Binnen Amsterdam volgden in de loop der jaren filialen op de volgende adressen: Corn. Krusemanstraat nr. 5, bij het Valeriusplein (onder de naam Lyceum Boekhandel H. Stam), Dongerstraat nr. 25, Sarphatistraat nr. 23, Plantage Muidergracht nr. 69-71, Overtoom nr. 299 en 1e Helmersstraat nr. 135. Maar de firma Stam opende ook vestigingen verspreid over het land in: Enschede, Rotterdam, Haarlem, Utrecht, Eindhoven, Den Haag en Venlo. Na de oorlog kwamen er vestigingen in Indonesië, België en Duitsland. In 1951 werd de zaak een N.V. waaronder ressorteerden Boekhandel H . Stam, Uitgeverij H. Stam, Uitgeverij v/h A. Kemperman, de Gulden Pers en handelsonderneming Stala.

Stalen Pen

Waar in de jaren ’10 van de vorige eeuw de boekhandel van P. Roem gevestigd was op de Haarlemmerdijk nr. 91 in Amsterdam zat in de jaren '20 boekhandel “De Stalen Pen” van E. F. Balsing.

Stadion

A. Leyenaar opende begin jaren ’30 zijn “Stadion Boekhandel en Leesbibliotheek” op het adres Herculesstraat nr. 134, hoek Stadionweg in Amsterdam-Zuid. Men kon bij hem terecht voor studieboeken, school-, schrijf- en tekenbehoeften, stempels en naamplaatjes. Zijn “uitgebreide Hollandse leesbibliotheek” omvatte op een gegeven moment 8000 delen. De winkel functioneerde vanaf 1945 ook als agentschap van volksdagblad “De Waarheid”. In 1960 ging A. Leyenaar failliet.

Stad

In 1940 wordt de start gemeld van de leesbibliotheek/leesinrichting “De Stad” op het adres Bilderdijkstraat nr. 192 in Amsterdam. Eigenaar is L. Telenga. Later presenteert de zaak zich ook als boek- en kantoorboekhandel. In de jaren ’50 wordt als eigenaar C. Ahles genoemd. De winkel heeft minstens tot 1959 bestaan.